صنعت مد و فمنیسم

صنعت مد، صنعت جنسیت‌زده

به نظر شما ممکن است که نام خود را فمنیست بگذارید و به فشن هم علاقه داشته باشید؟

در اواخر دهه‌ی ۸۰ این موضوع حتی قابل بحث هم نبود. همه معتقد بودند که فشن کاملا جنسیت‌زده است.
زیرا زنان باید لباس‌هایی با دامن‌های بسیار پف و کرست‌های بسیار تنگ و نفس‌گیر می‌پوشیدند، اما مردان با راحت‌ترین لباس‌ها به سر کار می‌رفتند.

 قانون منع پوشیدن شلوار برای زنان، ابتدا توسط پلیس فرانسه به وجود آمد.
این قانون زنان را به شدت از پوشیدن شلوار و دیگر لباس‌هایی که در میان مردان رایج بود منع می‌کرد.
امروزه اما می‌توان به این مسئله فکر کرد که مد؛ ریشه‌ای در فمنیسم داشته باشد.
باید فکر کنیم که آیا واقعا فشن جنسیت‌زده است؟

صنعت پیش‌رونده و یا محافظه‌کار

همانند تمام بخش‌های هنری، مد می‌تواند پیش‌رونده و یا محافظه‌کار باشد.
این موضوع، ذاتی نیست. خیلی از ما می‌دانیم که افراد به آن چیزی که به دست می‌آورند، هویت می‌دهند.
افراد می‌توانند معنای یک جنبش را عوض کنند، آن را دنبال کنند و یا مسیر آن‌را تغییر دهند. در نتیجه نگرش افراد می‌تواند جنبش را تغییر دهد.

جنسیت‌زده به ضرر آقایان

دیدگاه‌های مختلفی در میان زنان و مردان از جنسیت‌زدگی صنعت مد وجود دارد.
بسیاری از مردان ادعا می‌کنند چون فشن با زنان ارتباط دارد، به ضرر آقایان است. هرچند فقط به خاطر دیدگاه عده‌ای از مردان، نباید همه‌ی آن‌ها از طرف زنان مورد هتک حرمت قرار بگیرند.

جنسیت‌زده به ضرر خانم‌ها

از طرفی عده‌ای دیگر معتقدند، زنان در قلب دنیای مد حضور دارند.
آن‌ها معتقدند تاثیر فشن بر زنان خیلی بیش‌تر از مردان است. زنان به خاطر پیروی از فشن مجبور هستند آرایش‌های سنگین داشته باشند، لباس‌های سخت بپوشند و یا حتی بدن خود را به تیغ جراحی بسپارند.
این عده که صنعت مد را بر علیه زنان می‌دانند معتقدند، فشن از زنان شخصیت دیگری می‌سازد که خود آنان نیست.

امروزه اما این روند تغییر کرده‌است. بسیاری از طراحان و تاثیرگذاران، دنیای مد را به سمت فراجنسیتی شدن می‌برند.
زنان بدون ترس لباس‌هایی را که بیش‌تر بر تن مردان دیده می‌شد می‌پوشند و یا مردان لباس‌هایی که فقط برای زنان طراحی می‌شود.
مثل دامن‌های بلند و یا پیراهن‌های زیبا. این اتفاق بزرگ و خوبی‌ست.
هر چند برای ماندگار شدن این جنبش‌ها باید افراد زیادی سختی‌ها و توهین‌هایی را تحمل کنند، تا برای همه این جریان‌ها عادی و از آن‌ها حمایت شود.

استفاده از صنعت مد برای حمایت از فمنیسم

بیایید ببینیم که آیا می‌توانیم از صنعت مد برای حمایت از فمنیسم و معرفی آن هم استفاده کنیم یا نه؟

در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ بسیاری از فمنیست‌ها به دنبال یک خود واقعی و طبیعی از زنان بودند.
بدون سوتین و بدون شیو کردن موهای زائد، اما این معادله به خودی خود مسئله ساز بود!
زیرا فرض بر این است که چنین چیزی، جدا به عنوان خود طبیعی وجود دارد و زنان باید در تلاش باشند تا به چیز جدیدی برسند که باز هم ممکن است از خود آنان دور باشد.

اگر در عوض استدلال کنیم که انتخاب هویت واحد برای انسان‌ها، سازه‌ی اجتماعی نادرست است؛ می‌توان از در نظر گرفتن مد به عنوان یک دزد عقیدتی برای به دام انداختن چیزهای طبیعی صرف نظر کرد.
در عوض شروع به استفاده از کاربردهای هنری به عنوان یک بخش مهم از معنا در فرهنگ‌مان بکنیم.
در واقعیت، مد دهه‌ها به زنان این فرصت را داده است که این کار را انجام دهند.
در دهه ۱۹۲۰ شنل Chanel فرم‌ها و جزئیات لباس و بیشتر از همه‌ی این‌ها، معنای لباس‌های مردانه را برای زنان تطبیق می‌داد.

طراحان از فمنیسم حمایت می‌کنند

فشن دیگر فقط به لباس پوشیدن ختم نمی‌شود، فشن حالا یک فعالیت پوشیدنی است.
حالا ما دیگر می‌توانیم هویت و علایق‌مان را بپوشیم و هیچ برندی تا کنون به اندازه‌ی فمنیسم معروف نشده‌است.

ماریا گرازیا کیوری و حمایت از فمنیسم

ماریا گرازیا کیوری Maria Grazia Chiuri  اولین زن طراح لباس و عهده‌دار دیور است.
او در فشن شویی در اکتبر ۲۰۱۶ (شو اول او برای دیور)، مدل‌ها را با دامن‌های کوتاه و لباس‌های خمره‌ای به روی ران‌وی فرستاد.
یک استایل در این میان، هزاران استوری را در اینستاگرام به دنبال داشت.
یک تیشرت سفید، که روی آن نوشته‌ای داشت. “همه‌ی ما باید فمنیست باشیم”. این جمله عنوان کتابی از نویسنده‌ی نیجریه‌ای Chimamanda Ngozi است.

کارل لاگرفلد و حمایت از فمنیسم

طراح همیشه کارآمد و خلاق دنیای مد کارل لاگرفلد Karl Lagerfeld در فشن شو رونمایی مجموعه ۲۰۱۵ برند شنل، یک تجمع فمنیستی تئاتری برگزار کرد.
مدل‌هایی مثل Cara Delevingne  و Anna Ewers  با موسیقی متن فیلم I am every woman وارد صحنه شدند.
تابلوهایی در دست داشتند و روی تابلوهای آن‌ها نوشته شده بود: HISTORY IS HER STORY  ،BE DIFFERENT  و FREE FREEDOM.

گوچی و حمایت از فمنیسم

پیام‌های فمنیسم در مجموعه کروز برند Gucci  امسال مشخص‌تر بود.
Alessandro Michele طراح لباس ایتالیایی، لباس‌های با نقاشی و یا گلدوزی به شکل رحم را به نمایش گذاشت.
این نقاشی‌ها دقیقا در محلی که رحم مدل‌ها قرار می‌گرفتند، طراحی شده بود.
در این مجموعه کت و شلوارهایی با نوشته‌های “بدن من انتخاب من my body my choice “ هم وجود داشت.

پوشش زنان فمنیست

زنانی که در سیاست فعالیت می‌کنند غالبا کت و شلوارهای سفید و مشکی می‌پوشند.
این کار برای زنده نگه‌داشتن روح زنانی است که برای به دست آوردن حق رای مبارزه می‌کردند.
از هیلاری کلینتون Hillary Clinton گرفته تا نانسی پلوسی Nancy Pelosi. امروزه این استایل به یک قرار آشنا، از مقاومت مداوم ما زنان تبدیل شده‌است.

نمادهای فمنیسم در صنعت مد

از زمان آغاز جنبش اولیه‌ی حق رای در اوایل قرن بیستم، مد به عنوان یک قدرت نرم مستقر شد.
رأی دهندگان اولیه از ترس اینکه پیام آنها به حاشیه رانده شود، مراقب بودند که زنانگی را به طور کامل رها نکنند و ساختار شکنی فراوانی نداشته باشند.
زنان دست به دست هم دادند تا نقش‌های سنتی خود و مد روزها را کنار بگذارند.

زن قرن نوزدهم منافع خود را به خانه و خانواده محدود می‌کرد؛ اما زن قرن بیستم در خارج از خانه کار می‌کرد و به دنبال تحصیلات بود.
هنگامی که زنان از سنت‌ها فاصله گرفتند، مد جایگاه زنان در جامعه را تغییر داد.

رنگ سفید مهم‌ترین نماد فمنیسم

در اوایل قرن بیستم لباس روز ظرافت‌های خود را از دست داد و به لباس مردان شبیه‌تر شد. در آن زمان زنان اغلب تشویق می‌شدند که در رژه‌های حق رای، لباس سفید بپوشند. این رنگ لباس، نمادی از پاکی و خلوص بالای اهداف آن‌ها داشت.

نوار فمنیستی

در حالی که زنان برای گرفتن حق رای به خیابان‌ها می‌آمدند، همه جا نیز خود را فمنیست معرفی می‌کردند.
برای این‌‌کار مثل همیشه لباس می‌پوشیدند، اما به جای آن از نوار نمادین استفاده می کردند.
آن‌ها نواری به رنگ بنفش(به نشانه‌ی عزت)، رنگ سبز ( به نشانه‌ی امید) و رنگ سفید(به نشانه‌ی خلوص) را روی تمام لباس‌های‌شان می‌آوردند.  

دنیای مدرن و صنعت مد

دشمنی دنیای مدرن با مد ریشه در سیاست‌های دهه‌ی ۱۹۶۰ دارد.
این سیاست‌ها تحت تاثیر تئوری‌های اجتماعی نویسندگانی مثل Marcuse است که معتقدند نظام سرمایه‌داری که مردم را تشویق به مصرف‌گرایی می‌کند، نوعی کنترل است که افراد را مجبور می‌کند تا شبیه به هم باشند.

تجزیه و تحلیل بتی فریدان Betty Friedan در مورد جذبه عرفانی زنان که اولین بار در سال ۱۹۶۳ منتشر شد؛ زنان را قربانی مصرف گرایی معرفی می‌کرد. زنانی کنترل و سرکوب شده.

اما امروزه می‌شود گفت که می‌توان از صنعت فشن در برابر حمایت از فمنیسم استفاده کرد.
از ابزار قدرتمندی مثل فشن می‌توان برای نشان دادن جنبه‌هایی به غیر از لباس‌های ابریشمی و دامن‌های پف‌دار و موهای بلند و بدن شیو کرده استفاده کرد.
برای هر پوشش و جنبشی که امروزه به راحتی عنوان می‌شود، زنان مبارز تلاش‌های زیادی کرده‌اند. تا زنانگی در چهارچوب خاصی تعریف نشود.

صنعت مد مرگبار

در طول تاریخ مدهایی بوده‌اند که از نظر جسمی به زنان آسیب می‌رساندند.
برای مثال: در قرن ۱۰ میلادی پاهای کوچک میان زنان چینی نشانه‌ای از زیبایی بود.
برای این کار پاهای کودکان را در سن کم محکم می‌بستند و از رشد آن‌ها جلوگیری می‌کردند. در این موارد پاها حالت عجیبی به خود می‌گرفت و حتی راه رفتن برای آنان سخت می‌شد و مجبور می‌شدند کوتاه قدم بردارند.
این مد تا قرن ۲۰ هم ادامه داشت و با تلاش‌های بسیار ممنوع اعلام شد. اوریانا فالاچی در کتاب جنس ضعیف توضیحات خوبی در این باره داده است.