مری کوانت طراح دامن‌ کوتاه درگذشت

مری یکی از شناخته شده‌ترین زنان طراح مد در بریتانیا و البته دنیا بود. او که به تازگی و در سن ۹۳ سالگی دفتر زندگی‌اش بسته شده؛ با ایده‌های تازه و خلاقانه‌اش همیشه بسترساز ‌ایده‌های جدید در زمینه مد و البته بر لباس‌های زنانه بود.

چرا به این زن 93 ساله، لقب «بانوی مینی ژوپ‌ها» را دادند

البته آنچه بیش از همه برای او شهرت به بار آورد، طراحی دامن و یا همان مینی‌ژوپ برای زنان قرن بیستمی بود، پوششی که در دالان‌های تاری زمان مانده و داشت گرد و دود می‌خورد.

منتقدان عرصه مد، گذاشتن تبعیضات جنسیتی و از بین بردن ریشه‌های پوشش زنان را از ویژگی‌های او می‌دانند، مری یک فمنیست با سابقه به شمار می‌آمد و دامنی که طراحی کرده بود به عنوان نشانه‌ای از آزادی زنان در قرن بیستم بود.

مطلبی می‌خوانید درباره مری بیرون آوردن مینی‌ژوپ از دل تاریخ و حواشی و زندگی او.

مری چگونه مری شد؟

پدر و مادرِ مری هر دو معلم مدرسه بودند. او یک برادر هم داشت که در نیروی هوایی سلطنتی بود. مری از زمان دانشگاه می‌خواست وارد رشته مد شود اما به خاطر پدر و مادرش در رشته تصویرسازی و آموزش هنر، تحصیل کرد. اما از دنبال کردن عشقش -طراحی لباس و فشن- دست نکشید.

مری شش دهه پیش نخستین فروشگاه مد و لباس خود به نام «بازار» را در یکی از معروف‌ترین خیابان‌های لندن افتتاح کرد. اوایل می‌خواست طرح‌ها و لباس‌هایی از سایر برندها را ارائه کند اما از آنجایی که طرحی را منطبق با سلیقه‌اش پیدا نکرد خودش دست به کار شد و الگوهای مورد توجه‌اش را طراحی و تولید کرد.

او برای این خلق شده بود، و لباس‌هایش با استقبال روبرو شد و در بسیاری از خیابان‌های انگلستان و حتی در برخی کشورهای دیگر شعبه‌هایی از فروشگاه او افتتاح شدند. زنان بسیاری با لباس‌ها و طرح‌های خلاقانه مری در خیابان‌ها دیده می‌شدند و رویای مری حتی از مرزهای تصوراتش هم می‌گذشت و جلوتر می‌رفت.

مری که کار را به صورت انفرادی شروع کرده بود، یک گروه بزرگ را دور خودش جمع کرد. او لباس‌ها ر طراحی می‌‌کرد و آن‌ها می‌دوختند. لباس‌ها رنگ‌ها و الگوهای متنوعی داشتند.

همراهی با رنگ و روح، موسیقی و نوشیدنی

یکی از رازهای موفقیت جدای از طراحی‌های شاخص او، فضایی بود که در بوتیک‌هایش جریان داشت. هرکسی برای انتخاب و خرید لباس می‌رفت، می‌توانست ساعت طولانی آنجا بماند، موسیقی گوش دهد، نوشیدنی بخورد و… تمام چیزهایی را تجربه کند که تا به آن روز در حین خرید نچشیده بود.

همیشه عده‌ای در مقابل ویترین مغازه‌های او به تماشا ایستاده بودند و به لباس و مدل ‌ها نگاه می‌‌کردند. خودش در آن زمان در مصاحبه‌ای گفته بود: «لباسی که می‌آوریم به سختی تا ده روز در فروشگاه می‌ماند.»

مری در اواخر دهه ۱۹۵۰ و اوایل دهه ۱۹۶۰، یکی از طراحان برتر و تاثیرگذار لندن بود و لباس‌هایش بر پوشش جوانان تاثیر می‌گذاشت و تبدیل به مد می‌شد.

دامن‌های مردانه‌ای که زنان صاحب آن‌ها شدند

اما آنچه مری را به یک طراح بسیار متفاوت تبدیل دامن‌ها به مینی ژوپ بود. پیش از هر چیز باید بگوییم دامن‌ها بر خلاف تصور ما، یک پوشش مردانه بوده‌اند که اتفاقا در آن زمان بسیار استفاده می‌شده است. حتی تصاویری از مردان بر لوح‌های تاریخی با دامن نقش بسته است. اما بعد از سال‌ها، مردان شلوارپوش می‌شوند و زنان دامن‌های بلند به تن می‌‌کنند.

تا اینکه در یک تئاتر، بازیگری با دامن مینی‌ژوپ روی صحنه می‌رود و وسوسه پوشیدن دامن کوتاه نمود می‌یابد، اما راه به جایی نمی‌برد تا اینکه سال‌ها بعد، مری آن را طراحی و تولید می‌‌کند.

طراحی دامن یا مینی‌ژوپ یکی از خلاقانه‌ترین طرح‌های مری بود تا جایی که بسیاری می‌گویند این دامن، عملا انقلابی در نوع پوشش زنان ایجاد کرد.

در سایت دویچه وله درباره این مدل پوشش می‌خوانیم: شمار زیادی از تحلیلگران، جامعه‌شناسان و مدافعان حقوق زنان بر این باور هستند دامن تاثیری فراتر از یک لباس بر زندگی و موقعیت زنان در انگلستان و سایر کشورها داشته است. به طوری‌ که زنان با آزادی، زیبایی و تنوع ظاهری بیشتری در جامعه ظاهر شدند.

طراحی در همه زنان زندگی می‌‌کند

مری را به عنوان طراح دامن می‌شناسند اما واقعیت این است که او باعث طراحی و روی بورس افتادن لباس‌های زیادی شد، از سارافون و بلوزهای گشاد گرفته تا شلوارهای تنگ و…. او حتی در اوایل دهه ۱۹۷۰، تولید لباس را متوقف و به طراحی لباس‌های خزدار، لباس زیر زنانه، لباس خانگی و فریم عینک روی آورد. مری همچنین وارد عرصه تجارت لوازم آرایشی هم شد و آن را تا سال ۲۰۰۰ ادامه داد.

مقاله‌ای در روزنامه ساندی تایمز درباره مری چاپ شده بود که نشان می‌داد او حتی اگر لباسی را از نقطه صفر طراحی نکرده بود اما می‌توانست به آن معناو جلوه‌ای دوباره ببخشد؛ مانند جوراب شلواری که باعث رونق آن شد و تقریبا هیچ زنی نبود جوراب شلواری را تجربه نکرده باشد!

زمانی که آخرین برگ زندگی او در خانه‌اش در لندن بسته شد، یک فرزند داشت، سه نوه و در بسیاری از زنان ردپایی از او دیده می‌شد.

دیدگاه‌های مری کوانت و استفاده‌ از شکل‌ و رنگ‌، جنس‌ و مدل‌هایی که انتخاب می‌کرد مشخصه توصیف‌کننده یک دوره تاریخی شدند

مری کوانت طراح دامن‌ کوتاه درگذشت

مری کوانت، طراح مد و یکی از چهره‌های تاثیرگذار بریتانیایی که سبک سوینگینگ را در دهه ۶۰ میلادی بازتعریف کرد -جنبشی پر هیجان و جوان که به جای آتلیه‌های سنتی پاریس از سطح خیابان‌ها زاده شد- روز پنجشنبه ۱۳ آوریل، در سن ۹۳ سالگی در خانه خود در بریتانیا در گذشت.

مری کوانت در سال ۱۹۵۵ به همراه دوست پسرش الکساندر پلانکت گرین، فروشگاهی به نام «بازار» را در خیابان کینگز لندن در چلسی، در دورانی که انگلستان از محدودیت‌های پس از جنگ فارغ می‌شد، افتتاح کرد.

مری کوانت در «بازار» مجموعه‌ متنوعی از لباس‌ها و لوازم تزئینی را ارائه می‌کرد که حس منحصر به فرد او و دوستان بوهمی‌اش را منعکس می‌کرد. دامن‌های گشاد کوتاه، جوراب‌های تا روی زانو، جوراب شلواری، جواهرات عجیب و کلاه‌های رنگارنگ از جمله محصولاتی بودند که او ارائه می‌کرد.

او پیشگام تولید انبوه پوشاک مد روز بود، اما سبکی که مطرح کرد به هیچ عنوان سبک یکبار مصرفی نبود. سبک پیشنهاد شده کوانت هنوز هم بعد از گذشت ۶۰ سال از بازگشایی اولین بوتیک او، صنعت مد را از گران‌ترین لباس‌ها گرفته تا لباس‌های معمولی که در مغازه های معمولی عرضه می‌شوند، تحت تاثیر قرار می‌دهد.

مری کوانت ظاهر دنیا را تغییر داد. دیدگاه‌های او و استفاده‌اش از شکل‌ و رنگ، جنس‌و مدل‌هایی که انتخاب می‌کرد، واقعا مشخصه توصیف‌کننده یک دوره تاریخی شدند.

وقتی عبارت «دهه ۶۰ (Swinging Sixties)» را از کسی می‌شنوید، احتمالا صدای گروه موسیقی  بیتلز در ذهنتان طنین‌انداز می‌شود، اما تصویری که به ذهنتان می‌آید، کوانت است. درست است که کارهای او را معمولا آویخته‌شده در یک گالری نمی‌بینید، اما دست کم گرفتن تاثیر طراحی‌های او به لحاظ زیبایی شناختی، اشتباه است.

در صنعت مد، مری کوانت زنی با ایده و اندیشه بود و جنسیت وی قطعاً کلید موفقیتش بود: در دوره جنبش «قرص ضد بارداری و آزادی بخشی زنان (the pill and women’s lib)»، لباس‌های کوانت هم سهم خود را در تحولات انجام دادند.

درست است، شاید شلوارهای سکسی سخاوتمندانه‌ترین اختراع برای زنان معمولی به نظر نیاید، اما تونیک‌ها ، سارافون و بلوزهای گشادی که او طراحی کرد بسیار کاربردی بودند و پوشیدن آنها آسان بود و سبک لباس پوشیدن زنان را به سمت لباس‌های راحت و آزاد سوق داد و قطعاً آنها را از لباس‌هایی مانند دامن تنگ و لباس‌های کمر باریک دهه ۱۹۵۰ و لباس‌های سبک مجموعه «New Look» از نام تجاری دیور (Dior) دور کرد. شاید در نهایت طول قد دامن‌ها به اندازه نابخشودنی رسید، اما همین که اجازه داشتید پاهای خود را بیرون بیاورید، خودش نوعی آزادی بود.

مری کوانت در سال ۱۹۳۴ در لندن متولد شد. والدین او معلم مدرسه و سخت‌کوش بودند و معتقد بودند که «تحصیل در رشته مد هیچ آینده‌ای ندارد». اما کوانت به کالج گولد اسمیت (Goldsmiths) رفت و در رشته تصویرسازی مشغول به تحصیل شد. او در آنجا با الکساندر پلانکت گرین (Alexander Plunket Greene)، همسر و شریک شغلی آینده خود ملاقات کرد. همسر او از خانواده‌ای اشرافی و متفاوت بود. بعد از ملاقات آنها با آرکی مک نر (Archie McNair) که یکی دیگر از اعضای «گروه  Chelsea» بود و دانش حقوقی و بازرگانی داشت، این سه نفر با هم شرکتشان را راه انداختند.

در نوامبر سال ۱۹۵۵، بوتیک مد روز آنها به نام بازار (Bazaar) در خیابان کینگز رود (King’s Road) در چلسی بازگشایی شد. کوانت در ابتدا فکر می‌کرد که فروشگاهشان را با لباس هایی از طراحان دیگر پر خواهند کرد، اما تقریباً هیچ چیزی که مورد علاقه‌اش باشد، پیدا نکرد. به همین خاطر خودش شروع به طراحی لباس کرد.

این نقل قول‌ها از کوانت در کاتالوگ نمایشگاه «مد و فرهنگ دهه شصت لندن» آورده شده است: «من پارچه‌های خود را از فروشگاه هارودز (Harrods) می‌خریدم، کسی به من نگفته بود که می‌توانم پارچه را به صورت عمده خریداری کنم.»

این روش شاید سبک تجاری بسیار ضعیفی بود، اما حداقل باعث شد که لباس‌هایی به سبک منحصر به فرد و غیرمعمول تولید شود. طراحی‌های اولیه او اصولاً ساده بودند و از پارچه‌های کاربردی از قبیل پارچه جین و پارچه‌های فاستونی (پارچه های مصنوعی عصر فضا که بعدها آمد) برای دوخت آن‌ها استفاده می‌کرد. این لباس‌ها معروف شدند و کوانت مورد تحسین مشتریان قرار گرفت و توجه تعداد زیادی از مطبوعات را به خود جلب کرد.

مری کوانت نه تنها تیپ مربوط به «فرهنگ و مد دهه شصت لندن» را ساخت، بلکه خودش هم نمونه‌ای از همین فرهنگ و مد بود: یک دختر مد روز اهل چلسی، جوان و خوش لباس، لاغر و با رفتارهای شیطنت آمیز و پسرانه که با تلاش خودش به شهرت رسید. زمانی که او در سال ۱۹۶۰ به شهر نیویورک رفت، مجله زندگی (Life magazine) کوانت و همسرش را اینگونه توصیف کرد: «نمونه‌ای برازنده و زیبا از پوشش و رفتار.»

مری کوانت در سال ۱۹۶۶ جایزه  OBE را از آن خود کرد، حدود پنجاه سال بعد به لقب افتخاری «بانو» (لادام)  نائل شد. گرفتن این لقب تعجبی ندارد زیرا مانند هر هنرمند عالی دیگری، رویکردی که کوانت نسبت به رنگ، الگو و ساختار داشت، تجلی یک دوره بود. او نحوه تولید و تجارت در حوزه مد و همچنین نحوه خرید و پوشیدن لباس را شکل داد. ناگفته نماند او بر حد قابل قبولی از ران پا که می‌توانستیم از زیر دامن بیرون بگذاریم نیز تأثیر گذاشت.

سبک طراحی مری کوانت اگر سال‌های پرشکوه «مد و فرهنگ دهه ۶۰ لندن» را تداعی می‌کند، اما بیش از هر چیز در طراحی‌های مدرن امروزی تاثیرگذار است.