مزیت های استفاده از چرم ماهی در تولید منسوجات چرمی

امروزه بهره‌برداری روزافزون از ذخایر آبزیان در نقاط مختلف جهان و استفاده بهینه و فراگیر از آنها جهت کاهش ضایعات و تولید فرآورده‌های جانبی از اهمیت خاصی برخوردار است. برای مثال، تولید چرم از آبزیان یکی از فعالیت‌های مهم و در حال پیشرفت در دنیا است.
پوست ماهی یک نوع نادر از چرم است. سطح پوست اغلب بسیار نازک است و لذا چرم ماهی جزو چرم‌های سبک محسوب می‌شود. این پوست در عین نازکی از قدرت کشش بالایی برخوردار است بطوریکه قدرت کشش چرم ماهی تا ۹۰ نیوتن می‌رسد. اصل تولید چرم ماهی توسط افراد نانایی از سیبری شرقی بوده و امروزه به طور سنتی لباس چرم ماهی را تولید می‌کنند.

مزایای چرم ماهی
مقاوم در برابر آب زیرا چرم ماهی غنی از روغن است.
محصول جانبی بخش کشاورزی است و از نظر زیست محیطی مورد تایید می‌باشد.
برای تولید این چرم، حیوان را از بین نمی‌بریم.
هیجان انگیزترین چرم در ۲۰ سال گذشته است که در دنیای صنعت مد ظاهر شده است.
چرم ماهی بسیار محکم و بادوام است.
پوست ماهی می‌تواند بخشی از راه حل برای کمبود مواد اولیه برای چرم باشد.
پوست ماهی به عنوان یک محصول جانبی اقتصادی و ارزشمند از صنعت ماهی شناخته می‌شود،
استفاده از زباله‌های دور ریز ماهی و افزودن ارزش اقتصادی اهمیت زیادی برای پایداری صنعت شیلات دارد.
اين چرم در برابر سرما بسيار مقاوم بوده و براي مناطق و كشورهاي سردسيري مناسب است به طوري كه دماي ۱۰ تا ۲۰ درجه زير صفر را نيز تحمل مي‌كند.
معمولاً چرم‌هایي از جنس گاو و گوسفند شكننده‌اند و در اثر سرما شكسته مي‌شوند. اما چرم از جنس ماهي مقاومتي ۴ تا ۵ برابر چرم گاو و گوسفند را دارد.
از ديگر ويژگي‌هاي چرم ماهي مي‌توان به جلا و زيبايي آن و قابليت رنگ‌آميزي بالای آن اشاره کرد.
صنعت تولید چرم از پوست ماهی در سال‌های اخیر در دنیا به دلیل تقاضای مصرف‌کنندگان در حال توسعه است. رنگ‌های زیبا و درخشان پوست ماهی و سطح لایه لایه آن، موجب شده چرم تولید شده از پوست ماهی جای خود را در صنعت ۵۰ تا ۹۰ میلیارد دلاری چرم جهان باز کند.
امروزه چندین کارخانه اختصاصی تولیدکننده چرم ماهی در دنیا راه اندازی شده است. برای مثال شرکت تولیدی چرم شادی در جمهوری اینگوش روسیه از پوست ماهی‌های مختلف برای تولید چرم استفاده می‌کند.
بسیاری از کارآفرینان و خریداران چرم ماهی، برای بررسی و خرید این محصول پر تقاضا به جمهوری اینگوش سفر می‌کنند.
شرکت شادی یک کمربند ساخته شده با پوست ماهی را به بهای حدود ۳۰ دلار، و یک جفت کفش را به بهای بیش از ۱۰۰ دلار عرضه می‌کند.
جالب است بدانیم صنعت مد در دهه‌های اخیر به دلیل آسیب‌های جدی که به محیط زیست وارد کرده است در رده بدنام‌ترین صنایع جهان قرار گرفته ‌است به طوری که این صنعت از نظر آلوده‌کنندگی رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. به همین دلیل در سال‌های اخیر مد پایدار بیش از هر زمان دیگری مورد توجه دانشمندان، طراحان و مصرف‌کنندگان قرار گرفته ‌است. در این میان طراحان نقش مهم‌تری را ایفا می‌کنند. هیلی‌هارمون Hailey Harmon طراح و کارآفرین شناخته شده در حال تدوین استانداردها و ایده‌های جدیدی برای کمک به مد پایدار است که از طریق منابعی جدید و غیرمنتظره تامین می‌شود یعنی ماهی‌ها!
در میانه همین تحقیقات و بررسی‌هایی که هارمون برای دستیابی به پایداری از نوع شیک انجام می‌داد، ایده پوست ماهی به ذهن او رسید. همان طور که می‌دانید چرم‌های رایج مثل چرم مار و سوسمار بسیار گران هستند و منابع آن‌ها به شدت در معرض خطر نابودی قرار دارند. اما پوست ماهی چنین شرایطی را ندارد، کاملا در دسترس است و منابع آن پایداری بالایی دارد در حالی که می‌تواند همان زیبایی و لاکچری ظاهری را هم داشته باشد. در حال حاضر پوستی که هارمون برای تولید محصولات خود به کار می‌برد، تولیدات جانبی صنایع غذایی هستند که تا قبل از این دور ریخته می‌شدند اما حالا این پوست‌های ماهی به کارگاه چرم سازی می‌روند و بازیافت می‌شوند و به محصولات چرم زیبایی مثل کیف و کفش و … تبدیل می‌شود. جالب است بدانید که در فرآوری این چرم‌ها نیز از مواد شیمیایی و سمی استفاده نمی‌شود. هارمون می‌گوید: « این ایده که بتوانید زباله‌های دورریختنی و بدبو را به چیزی تبدیل کنید که مردم خواهان آن هستند و برای آن پول می‌پردازند فوق‌العاده است، شما در واقع زباله را به گنجی تبدیل می‌کنید که تا چند نسل قابل استفاده است.» حالا هارمون معتقد است با این گام بزرگ صنعت مد بیشتر به سمت پایداری و استفاده از منابع جدید می‌رود و مد پایدار اکنون دیگر تنها یک ترند نیست بلکه یک نهضت و تغییر بزرگ است که می‌تواند آینده را شکل دهد.
در ایران نیز در طی سال‌های اخیر بطور موردی و آزمایشی، اقدام به تولید چرم از پوست ماهی از جمله ماهی خاویاری؛ کپور و قزل آلا کرده‌اند. موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور بطور رسمی و در غالب چند پروژه تحقیقاتی نیز این کار را انجام داده است.
اقدام اخیر این موسسه و تولید چرم از پوست ماهی تیلاپیا من را به فکر انداخت که به صورت تجاری به این موضوع بپردازم. دکتر حافظیه عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور با کمک استاد گرانقدر عبادالله یوسف زاده (کارشناس رسمی استاندارد چرم کشور) اقدام به تولید چند نمونه از چرم ماهی تیلاپیا کردند.
اینجانب با توجه به برنامه اولیه توسعه ماهی تیلاپیا در کشور (تا ۲۰ هزار تن) و در دسترس بودن پوست این ماهی؛ تصمیم به تولید چرم از پوست ماهی تیلاپیا به صورت تجاری گرفته و لذا با کمک استاد ارجمند جناب عبادالله یوسف‌زاده تکه‌های نسبتا بیشتری چرم از پوست ماهی تیلاپیا را تولید کردیم. در مرحله بعد به منظور بازاریابی و بازارسازی این کالا و ناشناخته بودن آن برای صنعتگران چرم کشور و تولیدکنندگان مصنوعات چرمی و با کمک صنعتگران خانگی مصنوعات چرمی، نمونه‌های زیادی اعم از کفش؛ کیف، زیورآلات؛ دکمه و بند ساعت را تولید کرده که مورد تایید غریب به اتفاق ایشان گردید. تصاویر تعدادی از این نمونه‌ها در ذیل آورده شده است.
با توجه به تولیدات بالای آبزیان ( بالای یک میلیون تن) و دور ریز حاصل از مصرف این آبزیان در کشور؛ رونق صنعت چرم ماهی نه تنها در جلوگیری از آلودگی محیط زیست کشور کارساز است بلکه می‌تواند در آینده نزدیک موجب افزایش اشتغال بسیاری از جوانان و نیز رونق صادرات تولیدات از چرم ماهی باشد.