ارزیابی و تعیین مدل پا در جامعه‌ ایران

رشد و توسعه فزاینده‌ علوم، ویژگی عصری است که در آن زندگی می‌کنیم. دگرگونی‌های شگرفی که در زمینه‌ علوم رخ‌داده است، نشانگر پیشرفت پرشتاب دانش بشری با بهره‌گیری از دستاوردهای پژوهشی است، فرآیندی که تسلط بیش‌ از پیش انسان بر طبیعت و دستیابی به امکانات جدید و پیشرفته را امکان‌پذیر ساخته است. نگاهی به تاریخ بشریت گواهی بر این مدعا است که حیات ملت‌ها پیامد کوشش‌ها و تلاش‌های آنان در راه کشف نادانسته‌هاست و در عصر حاضر، جوامعی توانسته‌اند بیشترین بهره را از مواهب الهی و طبیعت ببرند، که پژوهش را، به‌عنوان اصلی‌ترین ابزار کسب دانش، توسعه داده و مورد توجه جدی قرارداده‌اند.
پژوهش حاضر حاصل تلاش پژوهشگران(آقایان علیرضا مسیبی و علی شریف نژاد) در پژوهشگاه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی می‌باشد و می‌تواند کمک بزرگی به طراحان و تولیدکنندگان داخلی کفش و کفی کفش کشور انجام دهد. انتظار می‌رود تا دانش‌پژوهان فرهیخته و تمام علاقه‌مندان به دانش ضمن بکار گیری یافته‌های این تحقیق، با پیشنهاد‌ها و راهنمایی‌های ارزنده خود ما را یاری فرمایند.

پا یکی از ارگان‌های بدن است که نقش اساسی در سلامت کل بدن دارد، از آنجایی‌که پا پایین‌ترین قسمت بدن است، نیروی عکس‌العمل زمین هنگام ایستادن، راه رفتن، دویدن، پریدن و فعالیت‌های روزانه به پا وارد می‌شود و در طول روز فشارها و نیروهای زیادی از طریق پاها به مفاصل زانو، لگن و ستون فقرات منتقل می‌شود.
در طول فعالیت ورزشی گاهی تا ۳۰ برابر وزن بدن به پاها فشار منتقل می‌شود. پای سالم باعث تحرک، فعالیت، شادابی و نشاط می‌شود و سلامت قلب و ریه و سایر ارگان‌ها را به همراه دارد. ناهنجاری‌های پا باعث درد، لنگیدن و فشارهای نامناسب روی مفاصل زانو، لگن و ستون فقرات می‌شود، در نتیجه کاهش فعالیت روزانه و متعاقب آن، افزایش وزن و درنهایت بیماری‌های قلب و عروق و سایر اندام‌ها را به دنبال خواهد داشت. شکل ظاهری پاها نقش زیادی در سلامت پا ایفا می‌کند.
سلامت پاها بهتر است مقدم بر همه‌چیز شمرده شود چون پا قلب دوم ما لقب گرفته است. گاه همین پاها نشانه سلامت کل بدن بوده و گاه با مشاهده کوچک‌ترین علامتی روی آن می‌توان به وجود مشکلی در بدن پی برد.
تغییرات دمای پا و زخم‌ها و رنگ‌های مختلف ایجادشده روی آن می‌تواند بیانگر شرایط درونی بدن و کیفیت سلامت افراد باشد. بنابراین هرگز از ظاهر و سلامت پاها نباید غافل شد و بهداشت آن‌ها را به‌خوبی باید حفظ کرد.
مشکلات مربوط به پا بايستي سريعاً تشخيص داده شوند و درمان گردند، قبل از این‌که پاها خيلي دردناک، ناتوان و ازکارافتاده شوند. این امر در بین ورزشکاران از اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا عدم‌تشخیص به‌موقع ناراحتی‌های پا ممکن است به آسیب‌دیدگی جدی ورزشکار منجر شده و عملکرد وی را در حین تمرین یا مسابقه تحت تأثیر قرار دهد.
در بعضي موارد، ناهنجاری‌های دردناک پا، علائم هشداردهنده‌ بيماري جدی‌تری مثل ديابت، اختلالات گردش خون و مشکلات عصبي هستند.
هرکدام از پاهاي انسان ۳۳ مفصل، ۲۶ استخوان، بيش از صد عضله، رباط و تاندون دارد که همگي باعث می‌شوند وزن انسان در تمام نقاط بدن پخش شود (يعني وزن بدن فقط به يک قسمت از بدن وارد نشود) و انسان بتواند به‌درستی حرکت کند.
راه رفتن(Gait or Human locomotion or Walking) عبارت است از يك حركت انتقالي كه توسط حركات هماهنگ قسمت‌های مختلف بدن انجام‌گرفته و موجب انتقال بدن از يك نقطه‌به‌نقطه ديگر مي‌شود.
راه رفتن انسان را می‌توان در دو بخش آنالیز کرد. بررسی سینماتیک به توصیف حرکات اندام‌ها و تغییرات مفاصل و همزمانی انقباضات عضلانی و در بررسی سینتیک که به تجزیه‌وتحلیل نیروهای وارده بر اندام‌ها، مفاصل و عضلات و اندازه‌گیری مقادیر آن‌ها می‌پردازد، که هردو بخش سینماتیک و سینتیک به مدل و شکل پای افراد نیز بستگی دارد. با در دست داشتن مدل پای یک جامعه به‌عنوان یک الگو و نُرم طبیعی می‌توان ارزیابی دقیق‌تر و کامل‌تری نسبت به شرایط غیرطبیعی به دست آورد.
یکی از مسائل مهم در الگوی راه رفتن صحیح و مقایسه‌ آن با راه رفتن بیمار است. همچنین آگاهی از فشارهای کف پای افراد است که در مجموع این اطلاعات برای افراد ورزشکار نیز مصداق دارد. هر فرد به‌طور متوسط‌ روزانه‌ ۱۰ هزار قدم‌ برمی‌دارد، یعنی‌ ۳ میلیون‌ قدم‌ در سال؛ و در هر قدم، دو یا سه‌ برابر وزن‌ بدن‌ خود را روی‌ پاها می‌اندازد.
با مرور زمان، این‌ مسئله‌ موجب‌ آسیب‌هایی‌ در پا می‌شود كه‌ با توجه‌ به‌ سن،‌ طبیعی‌ هستند. همچنین برای مثال در حیطه‌ ورزشی کسی که در دو ماراتن شرکت می‌کند در عرض دو الی سه ساعت ۳۳۰۰۰ قدم برمی‌دارد همچنین فشار و ضربه نیز در حین دویدن بسیار بیشتر از ایستادن و راه رفتن است. پس اگر کفشی مطابق با پای این ورزشکاران طراحی‌شده باشد می‌تواند از آسیب‌های بسیاری جلوگیری کند.
بررسی مطالعات نشان می‌دهد محل حداکثر فشار در پا در برخی مقالات انگشت شست یا متاتارسال اول یا دوم و در برخی دیگر پاشنه معرفی گردیده است. بنا به مطالعات پیشین ثابت‌شده است که ازنقطه ‌نظر عوامل نژادی تفاوت‌هایی بین ساختار پای افراد در نقاط مختلف جهان وجود دارد‌.
این امر بیانگر لزوم بررسی و ارزیابی مدل پای ایرانیان بر اساس ساختار ژنتیکی ویژه این گروه از افراد است.
در این میان مدل‌های مختلفی از پاها وجود دارد که با توجه به مدل‌هایی که ارائه می‌شود می‌توان به پاهای رومی، شبه رومی، یونانی، مصری و مربعی تقسیم‌بندی نمود. که در ادامه به بررسی هریک از آن‌ها پرداخته می شود.