همه چیز درباره‌ی استایل آوانگارد؛ خلاقیت، ساختارشکنی و پویایی

استایل آوانگارد چیست؟

لغت آوانگارد (avant gard) که در اصل کلمه‌ای فرانسویست، به معنای طلایه‌دار یا پیشرو معنی می‌شود. در زبان فرانسه «avant» به معنی جلو و «gard» به همان معنای گارد نظامی است. در اصطلاحات نظامی آوانگارد به سربازانی ورزیده گفته می‌شد که برای یافتن مسیرها و هشدار در مورد خطرات احتمالی، جلوتر از سایر افراد ارتش در میدان نبرد پیشروی می‌کردند. در دنیای امروز آوانگارد بودن به معنای شکستن کلیشه‌ها و پاگذاشتن به دنیایی جدید و خلاقانه در زمینه‌های مختلف هنری مانند ادبیات، سینما، فشن، میک‌آپ، دکوراسیون، نقاشی، معماری و حتی آشپزی است.

آوانگارد به افراد و یا کارهایی اطلاق می‌شود که خلاق و بدعت‌آمیز هستند و احترام ویژه‌ای برای هنر، فرهنگ، فشن و ترکیب آن‌ها با لایف استایل قائلند.

در صنعت فشن هر چیزی که مرزهای نرمال بودن را کنار بزند و از جایگاه خود یک گام فراتر برود، لیبل آوانگارد به خود می‌گیرد. امروزه بسیاری از طراحان مد تلاش می‌کنند تا برچسب آوانگارد بودن را برای نام، برند یا محصولات خود بگیرند. در بسیاری از فشن‌شو‌ها و کت‌واک‌ها نمونه‌های مختلفی از استایل آوانگارد را مشاهده می‌کنیم، چرا که بسیاری از طراحان مد علاقه دارند ابتدا با یک طرح خاص و بسیار نوآورانه جلب توجه کنند و سپس کالکشن طراحی‌شده‌شان را در معرض نمایش بگذارند.

مد آوانگارد همیشه پویا و در حال تغییر است و نگاهی رو به جلو دارد. هنرمندان و طراحان آوانگارد، جسارت پیش رفتن برخلاف جریان‌ها را دارند و ایده‌های غیر معمول‌شان را بدون هیچ ترسی بیان می‌کنند. ساختارشکنی به عنوان مبنای استایل آوانگارد در نظر گرفته شده است.

تاریخچه‌ی استایل آوانگارد در صنعت مد جهان

در قرن نوزدهم میلادی «آنری سن سیمون» برای اولین‌بار واژه‌ی آوانگارد را در توصیف هنرمندانی به کار برد که فراتر از زمان خود بودند. هنر آوانگارد به هنری اطلاق می‌شود که عرف‌ها و هنجار‌های سنتی را در هم می‌شکند و نگاهی نو و تازه به مفهوم هنر دارد.

در هفدهم می ۱۸۶۳ در «سالن د رفوزی» (Salon des Refusés) در پاریس که محل برگزاری سالانه‌ی آکادمی هنر‌های زیبا بود نمایشگاهی برپا شد که آثار آن توسط داوران این نمایشگاه طرد شد. نقاشان مشهوری نظیر «گوستاو کوربه»، «ادوارد مانه» و «کامیل پیسارو» که در این نمایشگاه از سوی منتقدان و جامعه به خاطر نداشتن ذائقه‌ی محافظه‌کارانه و نوآوری در هنرشان مورد انتقاد قرار گرفته بودند، نمایشگاه‌های خود را در سراسر پایتخت فرانسه برپا کردند. این اولین‌باری بود که واژه‌ی آوانگارد در خصوص این هنرمندان به کار گرفته شد و به نظر می‌رسید که استفاده از لفظ آوانگارد برای این هنرمندان نشانه‌ای برای شروع یک انقلاب فرهنگی باشد.

این هنرمندان که هزاران نفر را به نمایشگاه‌های خود جذب کرده بودند، شورشی را آغاز کردند که تمام قرن آتی و نیمی از جنبش‌های هنری و هنرمندان همفکر را، علی‌رغم تمسخر‌های فراوان از سوی جامعه‌ی نخبگان هنری، تحت تاثیر قرار داد. از آن زمان بود که اصطلاح آوانگارد به تمامی هنرمندان، صنعتگران و اندیشمندانی اطلاق شد که با پیشرفت، کاوش و نوآوری فراتر از زمان خود حرکت می‌کردند.

از آنجایی‌ که مشخص نبود که «فراتر از زمان» دقیقا به چه معناست یا به چه کسی اطلاق می‌شود و کدام آثار باید در دسته‌ی آثار انقلابی و آوانگارد قرار گیرند، واژه‌ی آوانگارد به‌عنوان یک صفت به افرادی اطلاق شد که به دنبال شیوه‌ها و موضوعات جدیدی در هنر بودند که تا پیش از آن هرگز از سوی هیچ‌کسی دیده یا انجام نشده بود.

امروزه انواع هنر آوانگارد شاخه های مختلفی را در بر می‌گیرد، از موسیقی آوانگارد گرفته تا سینما، معماری، تئاتر، ادبیات و عکاسی آوانگارد. طراحی لباس و مد آوانگارد را هم باید یکی از هنرهای آوانگارد در نظر بگیریم که تاثیر بسیار مهمی هم در صنعت مد جهان داشته است.

با گسترش جنبش آوانگاردیسم در ابتدای قرن بیستم سبک آوانگارد در فشن به هر طراح یا طراحی مد اطلاق می‌شد که از قابلیت خلاقیت، مفهوم و ترکیبی خارج از زمان حال و ترندهای حال حاضر دنیای فشن برخوردار بود. طراحان ژاپنی مانند یوجینا واتانابه Junja Watanabe، ری کاواکوبو Rei Kawakubo و یوجی یاماموتو Yohji Yamamoto جزو اولین طراحان مدی بودند طرح‌هایی آوانگارد را ارائه دادند و الهام‌بخش دیگر طراحان مد شدند. شاید طرفداران این سبک در ابتدا خیلی محدودیت داشتند ولی به مرور با گذشت زمان، این سبک پیشرو در میان سلبریتی‌ها جای خودش را باز کرد.

جنبشِ آوانگارد تاثیر زیادی بر تفکر طراحان مد داشت؛ نحوه‌ی برش لباس‌ها و سایز آن‌ها از جمله المان‌های مهمی بودند تحت ‌تأثیر این جنبش دچار تغییراتی زیادی شدند.

فضای مد و فشن برای آوانگارد شدن، پتانسیل زیادی را به همراه داشت؛ چرا که به طور کلی مدی بهتر است که دائما تغییر کند، جدید باشد و همچنین موجب خلق ایده‌هایی تازه شود.

در تاریخچه‌ی مد جهان، فضای کار بعضی از طراحان نظیر «کارل لاگرفلد» یا «جرمی اسکات» در مقایسه با استایل آوانگارد، همخوانی بیشتری داشت. به طور کلی در تاریخ مد جهان استایل آوانگارد اغلب در تضاد با انتظارات عموم جامعه بوده است و صرفا افرادی مانند نخبگان، سرمایه‌داران، سلبریتی‌ها و… به مد آوانگارد روی می‌آورده‌اند.

اما با پیشرفت صنعت مد و افزایش تعداد علاقه‌مندان به صنعت مد در بطن جامعه، امروزه مردان و زنانی را در مجالس مختلف و یا حتی خیابان می‌بینیم که استایل آوانگارد دارند و طراحان بسیاری هستند که آیتم‌های آوانگارد طراحی می‌کنند و در مارکت عرضه می‌کنند. وکتور اند ولف (Viktor & Rolf)، ویوین وست وود (Vivienne Westwood) و جان گالیانو (John Galliano) از جمله طراحان معروفی هستند که کالکشن‌هایی مشهور با مد و استایل آوانگارد ارائه کرده‌اند.

ویژگی‌های استایل آوانگارد

استایل آوانگارد دارای ویژگی‌هایی است که آن‌ها را در ادامه‌ی این مطلب با یکدیگر مرور خواهیم کرد. ممکن است استایلی که به سبک آوانگارد طراحی شده همه‌ی این ویژگی‌ها را نداشته باشد بلکه یک یا چند ویژگی ذکر شده در مورد این استایل‌ها وجود داشته باشد.

ریسک‌پذیری بالا

برای پذیرفتن استایل آوانگارد و لباس پوشیدن به این سبک، باید نگاهی رو به جلو و جسارت بالایی داشته باشید. بسیاری از دستاوردهای هنری و فرهنگی صنعت فشن از طریق دیدگاه‌های آوانگارد به دست آمده‌اند. کافیست اندیشه‌ی معمولی و کلیشه‌های همیشگی راجع به استایل را کنار بذارید و ذهن خود را برای شکل‌دهی آینده رها کنید. فراموش نکنید که برای موفقیت در ساخت استایل آوانگارد، خلاقیت و ریسک‌پذیری کلید اصلی است. گاهی این ریسک‌پذیری می‌تواند به ماندگاری یک المان خاص در صنعت مد و ترند شدن آن بیانجامد.

مثلا استفاده از پارچه‌های طلقی که ابتدا در استایل‌های عجیب و آوانگارد دیده می‌شد کم کم در مارکت پوشاک روزانه به خصوص در بارانی‌ها و کیف و کفش‌های بازار به کار گرفته و مورداستقبال واقع شد.

استفاده‌ی اغراق‌آمیز از تزئینات لباس

از این جهت شاید بتوان استایل ماکسیمال را بسیار شبیه به استایل آوانگارد دانست. در استایل ماکسیمال هم استفاده‌ی اغراق‌آمیز از تزیینات و اکسسوری‌های بولد یکی از اصول اصلی استایل است. در مد آوانگارد ممکن است لباس‌هایی را ببنید که تزییناتی بسیار اغراق‌آمیز و بیش از حد دارند. این  قانونی کلی که مقدار تزیینات لباس‌ها در حدی معقول باشد کلیشه‌ای است که استایل آوانگارد آن را می‌شکند. به این پرنده‌ی بسیار بزرگ نمادین روی لباس لیدی گاگا دقت کنید؛ این یک نمونه تزیینات اغراق‌آمیز در استایل آوانگارد است.

استفاده از خطوط و اشکال درهم یا هندسی

اشکال هندسی و خطوط پیچیده، یکی از ابزارهای اصلی ساخت استایل آوانگارد است. این اشکال که به نظر از حوزه‌های دیگری مثل معماری و مدل‌سازی وارد صنعت فشن شده‌اند، گاهی لباس‌ها را به یک اوریگامی و یا یک حجم هندسی تبدیل می‌کنند.

پترن‌های عجیب بر روی آیتم‌ها

احتمالا طرح تعداد زیادی گل یا قلب روی لباس، نه تنها بیننده را به تعجب وا نمی‌دارد بلکه بسیار خوشایند و ملموس است. اما داستان وقتی کمی عجیب و آوانگارد می‌شود که پارچه‌هایی با طرح‌های نامتعارف و عجیب و غریب ببنید. کتی را ببینید که رویش طرح‌های آبستره و انتزاعی دارد و یا پیراهنی را مشاهده کنید که خط و خطوطی عجیب و در هم تنیده دارد.

فرم نامعمول الگوی لباس

در استایل اوانگارد گاهی لباس‌هایی را می‌بینیم که با الگوهایی کاملا غیر متعارف دوخته شده‌اند. شاید ما از دیدن لباسی که هیچ آستینی ندارد یا بدون یقه‌ طراحی شده تعجب کنیم، اما از دید آوانگاردی‌ها، این یک فرصت مناسب برای شکستن کلیشه‌هاست.

لباس‌ها در استایل آوانگارد می‌توانند قرینه نباشند

یکی از اصول در دوخت لباس‌ها این است که لباس قرینه باشد. در مد آوانگارد این اصل در خیاطی متعارف لباس‌ها هم شکسته می‌شود و ممکن است لباس‌هایی را شاهد باشیم که سمت راست و چپ آن‌ها با یکدیگر متفاوت است و قرینه نیستند.

اندازه‌های نامتعارف لباس‌ها

در استایل آوانگارد سایز‌های نامتعارف و اورسایز زیاد دیده می‌شود. به عنوان مثال ممکن است لباسی را ببنید که در قسمت شانه بسیار پهن طراحی شده و سیلوئت یا شمایل لباس کاملا نا‌متعارف است.

استفاده‌ی بی‌قید از رنگ‌ها

استایل آوانگارد به هیچ ترکیب رنگ و هارمونی وفادار نیست و در این استایل تمامی رنگ‌ها می‌توانند بدون در نظر گرفتن هارمونی در کنار یکدیگر قرار بگیرند.

لایه‌لایه بودن پوشش به صورت ناهمگون و نا‌هماهنگ

استایل چند‌لایه به خصوص در استایل بوهو و استایل‌های زمستانی بسیار محبوب است اما در این استایل‌ها هماهنگی لایه‌ها با یکدیگر مهم است؛ در حالی که در استایل آوانگارد هر چه لایه‌ها بی‌ربط‌تر به یکدیگر پوشیده شوند استایل به اهداف مد آوانگارد نزدیک‌تر است.

سلبریتی‌هایی که به سبک آوانگارد لباس می‌پوشند

در طول تاریخ معاصر سلبریتی‌ها و هنرمندان زیادی با پوشیدن لباس‌های آوانگارد در ایونت‌های مختلف شرکت کرده‌اند. از مراسم اسکار گرفته تا مت‌گالا و اسکار همواره شاهد حضور هنرمندانی بوده‌ایم که با لباس‌های نامعارف و آوانگارد بر فرش قرمز ظاهر شده‌اند و این پوشش نامتعارف آن‌ها همواره حاشیه‌های بسیاری با خود داشته و توجه فعالین مد و خبرنگاران را به خود جلب کرده است.

اما یکی از مشهور‌ترین سلبریتی‌هایی که به استایل آوانگارد بسیار علاقه‌مند است «لیدی گاگا» است. خواننده‌ای بسیار مشهور که در اکثر ایونت‌ها، کنسرت‌ها و حتی برنامه‌های تلویزیونی اغلب با لباس‌هایی غیر متعارف، آوانگارد و عجیب ظاهر می‌شود.

در میان سلبریتی‌های ایرانی هم می توان هنرمندانی را یافت که به استایل آوانگارد بسیار علاقه‌مند هستند. از جمله این هنرمندان می‌توان به نوید محمدزاده اشاره کرد که علاقه‌ی زیادی به پوشیدن لباس‌های آوانگارد و نامتعارف دارد.

آزاده صمدی هم از دیگر هنرمندانیست که جسارت پوشیدن لباس‌های نامتعارف و آوانگارد را دارد و بارها پیش آمده که با استایلی خاص و آوانگارد در مراسم مختلف ظاهر شده است.

میک‌آپ و آرایش موی آوانگارد

در میک‌آپ آوانگارد هم همان فلسفه‌ی کلی مد آوانگارد رعایت می‌شود؛ شکستن کلیشه‌ها، ساختار‌شکنی و نوآوری. بنابراین در میک‌آپ آوانگارد هم می‌توانیم شاهد طرح‌های آرایشی بسیار نامتعارف و اغراق‌شده روی صورت باشیم. از انواع رنگ‌های بولد گرفته تا رژ لب‌های نامتعارف و ساختارشکن.

در مدل موهای آوانگارد هم اصول کلی همین است؛ این که مدلی طراحی شده شباهتی به مدل‌های ترند پیشین و متعارف نداشته باشد.