مواد اولیه برای تولید پارچه دوستداران طبیعت
همگی ما دوست داریم تا فرزندانمان در زمینی پاک و زیبا رشد کنند، آنها هم مثل ما شانس دیدن زیباییهای زمین را داشته باشند. این خواسته زیاد و یا دست نیافتنی نیست. اما صرف نگران بودن درباره آینده کافی نیست و باید کاری انجام بدهیم و هر روز قدمی هر چند کوچک برای آن برداریم. امروزه کارهای زیادی هست که برای داشتن زندگی دوستدار طبیعت انجام بدهیم. برای مثال پرداخت با کارتهای الکترونیکی، خواندن اخبار آنلاین، عدم استفاده از مواد غذایی که در ظروف یکبار مصرف سرو میشوند و … . یکی دیگر از اقدامات بزرگی که میتوان انجام داد خرید لباسهایی است که با پارچههای سازگار با زمین تولید میشوند است.
چه نیازی به پارچههای دوستدار زمین داریم؟
تولید پارچه و نساجی فرآیندی است که در اغلب موارد تاثیرات منفی بر محیط زیست زمین دارد. این آلودگی شامل کلیه مراحل از تولید الیاف خام تا بستهبندی و انبارداری محصولات است. در تمام این فرآیند از مواد شیمیایی مختلفی استفاده میشود که یک دنیا مشکلات محیط زیستی ایجاد میکند. آب فاضلاب این کارخانهها قطعات کوچک پلاستیک را وارد آب اقیانوسها میکند که زندگی تمام موجودات کوچک دریایی و در ادامه این چرخه زندگی ما انسانها را به خطر میاندازد.
حشرهکشها و کودهای شیمیایی که برای رشد الیاف گیاهی مورد استفاده قرار میگیرد و همچنین مواد شیمیایی و سمی چون فرمالدئید که در خود کارخانههای پارچهبافی استفاده میشود، مواردی هستند که موجب آلودگی آب و خاک میشود. پارچههای مصنوعی در خاک تخریب میشوند مواد شیمیایی بسیار مضری را در خاک آزاد میکنند. برخی از این منسوجات میتوانند باعث ایجاد حساسیتهای شدید در انسانها شوند و پوست را تحریک کنند. این امر ممکن سلامت نوزادان و سالمندان را به خطر بیاندازد. آسم اختلالات رشد و حتی سرطان در کودکان میتواند به استفاده از این مواد شیمیایی بازگردد. این مواردی که گفته شد تنها بخش کوچکی از مشکلات ناشی از تولید پارچه بدون رعایت اصول محیط زیستی است.
پارچه ارگانیک چیست و چه ویژگیهایی دارد؟
این پارچه از الیاف طبیعی و یا نیمه طبیعی تولید میشود که در شرایط مشخص و تحت نظر کارشناسان رشد میکنند و در طی این فرایند هیچ ماده شیمیایی مثل کود و سم در آب و خاک آنها استفاده نمیشود و میزان عناصر مختلف آب و خاک آن منطقه مرتبا بررسی میشود. در پروسه آزمایش برای تایید این الیاف گیاهی ردپای فلزات سنگین و مواد افزودنی مثل کود شیمیایی بررسی میشود. پروسه کشاورزی ارگانیک به تولید پارچه ارگانیک متصل است. پارچههای ارگانیک باید حداقل ۹۵ درصد الیاف ارگانیک داشته باشد.
پارچههای سازگار با زمین چه معیارهایی را رعایت می¬کنند:
- این پارچهها سطح باقی مانده سموم دفع آفت پایینی دارند.
- غلظت فرمالدئید و فلزات سنگین در این پارچهها از درصد مشخصی تجاوز نمیکند.
- این پارچهها PH خنثی یا کمی اسیدی دارند.
- در تولید این پارچهها از مواد رنگرزی سرطانزا استفاده نمیشود.
در ادامه لیستی از الیاف و پارچههای سازگار با زمین آورده شده است:
الیاف شاهدانه، مرغوب و سازگار برای محیط زیست
الیاف بوته شاهدانه یک لیف بسیار پایدار شمرده میشود. اگر علاقه مند به شناخت ویژگیهای پارچه تولید شده از این لیف هستید مطلب شناخت الیاف و ویژگی آنها را از دست ندهید. در زمان کشت این گیاه نیازی به سموم دفع آفات و یا کود¬های مغذی ندارد. این گیاه بدون نیاز به کود رشد عالی دارد، حتی در هنگام رشد خاک مواد مغذی به خاک اضافه می¬کند و باعث بهبود شرایط خاک میشود. این گیاه به طور طبیعی آفات را دور میکند و نیازی به سم ندارد. در مرحله بعدی که مربوط به ریسندگی و آغاز فرآیند نساجی است نیز همه مراحل نسبتا بیخطر بوده و تاثیر منفی بسیار کمی بر محیط زیست دارند. در واقع میتوان گفت پارچه تولید شده از این لیف سازگاری بالایی با محیط زیست دارد.
پارچه چتایی هندی، پرمصرف و قابل بازیافت
کنف هندی یک فیبر درشت و قهوهای است که از ساقه این گیاه به دست میآید و کشت آن در هند متداول است، پارچه ساخته شده از این لیف محکم، زیستتخریب پذیر و قابل بازیافت است. وقتی در فرآیند ارگانیک کشت میشود هیچ منسوجی بهتر و سازگارتر از کنف هندی پیدا نمیکنید. برای شناخت این پارچه مطلب شناخت الیاف و ویژگی آنها را از دست ندهید.
الیاف پنبه، مخرب و آلوده کننده محیط زیست
تولید پنبه به عنوان یکی از فرآیندهای تولید کننده زباله در دنیا شناخته میشود. از آنجایی که پنبه یکی از رایجترین فیبرهای طبیعی در جهان است (۶۰ درصد لباسهای جهان از پنبه ساخته میشوند). این لیف آسیب اکولوژیکی فراوانی را برای زمین به همراه دارد. اما هنگامی که ما به فرآیندهای ارگانیک در کشت پنبه و تولید پارچه تکیه میکنیم، کیفیت محصول نهایی به طور قابل توجهی افزایش مییابد. پارچه ارگانیکی که از این فرآیند به دست میآیند، در واقع یک پارچه با سازگاری بالا با محیط زیست است که موجب حساسیت و مشکلات پوستی ناشی از آلایندههای سمی روی پارچه نمیشود.
الیاف درخت بامبو، سازگارتر از پنبه
پارچه بافته شده با الیاف بامبو سازگار با محیط زیست است و از سلولز درخت بامبو تولید می¬شود. درخت بامبو نیازی به سموم دفع آفات و کود شیمیایی ندارد. این گیاه تکثیر خود به خودی دارد و بدون استفاده از مواد شیمیایی به نخ تبدیل میشود. پارچه تولید شده از آن در طبیعت به آسانی تجزیه میشود، نگهداری آسان دارد و نیاز به شستوشو و رنگبری ندارد. اما در فرآیند نساجی و بافت برخی مواد شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرد که برخی از مواد سمی را به محیط وارد کند و این امر نکته منفی است که برخی از متخصصان به آن پرداختهاند، اما در مقایسه با پارچههای پنبهای، الیاف بامبو سازگارتر هستند.
الیاف رامی /Ramie ، گیاهی و سازگار
رامی یک لیف گیاهی است که از برگ این گیاه به دست میآید. پارچههای تولید شده از آن بسیار پایدار است. این گیاه هر سال شش بار قابلیت برداشت دارد و بدون کمک کود و یا سایر مواد شیمیایی رشد و به پارچه تبدیل میشود.
تانسل /Tencel ، پارچهای با ضایعات پایین آب
تناسل نام تجاری برای الیاف لیوسل است که از خمیر ساخته شده از سلولز درخت اکالیپتوس ساخته میشود. تولید تنسل بسیار با محیط زیست سازگار است. زیرا در مقایسه با تولید سایر الیاف گیاهی از آب بسیار کمتری استفاده میکند (ضایعات منابع آب یکی از نگرانیهای اکولوژیک بزرگ در سراسر جهان است). این پارچه زیست تخریب پذیر و بدون آلرژی است.
لینن، پارچهای با فرآیند شیمیایی آلوده کننده
لینن از الیاف گیاه کتان به طور طبیعی و شرایط ارگانیک کشت میشود. لیننهای ارگانیک تجذیهپذیر و زیست تخریب پذیر هستند. پارچه لینن به دلیل سازگاری مناسب و عدم نیاز به سم و کود زیاد یک پارچه گیاهی و حافظ محیط زیست است. اما، نمیتوان آن را ۱۰۰ درصد دوستدار محیط زیست دانست زیرا، فرآیندهای شیمیایی زیادی وجود دارد که باید برای تبدیل الیاف گیاه کتان به به پارچه انجام میشود که از این منظر ضعیف عمل میکند.
الیاف پلی اتیلن (PET) پارچهای با قابلیت بازیافت
در این پارچه، نخها از بطریهای پلاستیکی بازیافت شده یا بطریهای ضایعاتی که قابل استفاده نیستند و از ضایعات شرکتهای بطریسازی به دست آمده است. این امر باعث کاهش ضایعات و آلودگی کمتر محیط زیست میشود. نام دیگر این پارچه، پارچه پلی استر بازیافته است. در پایان عمر پارچه پلی استر قابل بازیافت است و میتوانید آن را بازیافت کرد و مواد اولیه جدیدی را برای محصولات آینده تولید نمود.
الیاف پلی لاکتیک اسید (PLA) تجزیه پذیر و سازگار
PLA یک الیاف کششی است که از اسیدپلیلاکتیک استخراج شده از ذرت اصلاح ژنتیکی شده به دست میآید. این پلیاستر زیست تخریبپذیر است که از منابع تجدیدپذیر مانند نشاسته ذرت، ریشه کاساوا و نیشکر تهیه میشود. فیبر پلیلاکتیک اسید تبدیل به پارچهای با همین نام میشود که زیست تخریبپذیر و تجزیه پذیر است. این پارچه دارای خواص پلی استر و نایلون است.
الیاف چوب راش (Modal)، دوست و همراه طبیعت
از سلولز بازسازی شده از درخت راش به دست میآید. درخت راش میتواند بدون هیچگونه آبیاری اضافی یا کود و آفتکش رشد میکند. بعلاوه، این درخت باعث بهبود خواص خاک و تقویت خاک میشود. پارچه ساخته شده از آن قابل تجزیه و تجدیدشدنی است.
الیاف رامی (Rami)، مشابه به لینن با سازگاری بیشتر
رامی یک فیبر گیاهی بسیار قوی و سازگار با محیط است. مانند شاهدانه یا کتان است. پارچه آن به شبیه لینن است. کپک نمیزند و در برابر باکتری مقاوم است.
الیاف پشم، محبوب ولی ناسازگار با محیط زیست
این فیبر تجزیهپذیر است و از این رو ممکن به عنوان سازگار با محیط زیست نامیده شود. اما روند تولید پشم و تبدیل آن به پارچه از مواد شیمیایی مختلف استفاده میشود که باعث شده این پارچه مخرب محیط زیست باشند. اما پشم ارگانیک متفاوت است. در تولید آن از دستور العملهای دقیق برای هورمونهای داده شده به حیوانات، سموم دفع آفات مورد استفاده در مراتع پیروی میکند و فقط خوراک ارگانیک به دام داده میشود. در تولید پارچههای پشمی نیز از حداقل مواد شیمیایی استفاده میشود.
ایجاد پارچه با کیفیت مناسب و در عین حال دوستدار محیط زیست و با تاثیر اکولوژیکی کم کار دشواری است. یکی از اولین مراحل استفاده کردن از فنآوریهای جدید در کلیه مراحل تولید است تا تاثیرات محیط زیست کاهش پیدا کند. استفاده از الیاف ارگانیک در رنگهای سازگار با محیط زیست چشمانداز اکولوژیکی را تا حد زیادی تغییر داده است. حال باید مصرفکنندگان آگاه باشند و موضعگیری درستی در قبال برندهای مسئول و دوستدار محیط زیست داشته باشند و از آنها حمایت کنند. برای حفظ تعادل اکولوژیکی زمین همه تلاشها با اهمیت هستند. به نظر شما تا چه مدت میتوان به این مسائل بیتوجه بود و خودخواهانه زندگی کرد و متوجه آسیبی که محیط اطرافیان وارد میشود نباشیم. مد زودگذر است ولی زمین اینگونه نیست، پس مراقب آن باشیم.