کفش های قاتل

کفش‌های چرمی نوک‌تیز در قرن ۱۴ میلادی بریتانیا اوج مد بودند. زنان و مردان قرون وسطایی به خاطر پوشیدن این پاپوش‌های تجملاتی درد زیادی تحمل می‌کردند و انگشت پاهایشان انحراف پیدا می‌کرد

امروزه هم به‌خصوص زنان درد زیادی به خاطر پوشیدن کفش‌های نوک‌تیز و پاشنه‌بلند تحمل می‌کنند. جنا دیتمار، متخصص مطالعه بیماری‌ها در بدن‌های باقیمانده از زمان باستان، در حالی که مشغول کار بر روی پروژه گسترده‌ای در مورد تجربیات زندگی مردم در قرون وسطا بود، از یافتن شواهدی از هالوکس والگوس (انحراف شست پا) در میان بقایای اسکلتی از قرون وسطا، متعجب شد.

وی گفت: شکل استخوان‌های پا تغییرات بدی پیدا کرده است و علائم کاملاً واضحی وجود دارد که نشان می‌دهد انگشتان پا تحت فشار قرار گرفته‌اند. در اصل سوراخ‌هایی در استخوان وجود دارد که نشان می‌دهد رباط‌ها از هم دور می‌شوند. حتی با نگاه کردن به استخوان این اسکلت می‌توان فهمید که چه دردی تحمل کرده است.

انحراف شست زمانی به وجود می‌آید که انگشت شست کج می‌شود و یک برآمدگی استخوانی روی پا ایجاد می‌شود. این تغییر شکل استخوان اغلب به دلیل پوشیدن کفش‌های پاشنه‌بلند و تنگ است، اگرچه عوامل دیگری مانند ژنتیک نیز در این امر نقش دارند. برجستگی استخوان پا می‌تواند دردناک باشد و داشتن تعادل را دشوارتر کند.

دیتمار و همکارانش که در مورد علت شیوع عجیب این مشکل کنجکاو شده بودند، ۱۷۷ اسکلت را از قرن ۱۱ تا ۱۵ که در کمبریج انگلستان و اطراف آن مدفون شده بودند بررسی کردند. این تیم تحقیقاتی دریافتند که ۲۷٪ از اسکلت‌های مربوط به قرون ۱۴ و ۱۵ از انحراف شست رنج می‌بردند، در حالی که این رقم در قرون ۱۱ و ۱۳ فقط ۶٪ است.

محققان در مورد علت آن گفتند که در قرن ۱۴ سبک‌های جدیدی از لباس و کفش با پارچه‌ها و رنگ‌های بسیار زیاد ظهور پیدا کرد و بقایای کفش‌هایی که از اواخر قرن ۱۴ در لندن و کمبریج پیدا شد، نشان می‌دهد که تقریباً هر نوع کفش چه برای بزرگسالان چه کودکان، کمی تیز بود.

تعداد کمی از کفش‌های آن دوران سالم مانده‌اند. در موزه لندن یک نمونه از آنها در گالری قرون وسطای لندن به نمایش گذاشته شده که طول آن ۳۱.۵ سانتیمتر است.

دیتمار گفت مشخص نیست که آیا آن کفش‌ها پاشنه داشتند یا نه. موادی مانند چوب که می‌توانستند از آن پاشنه بسازند، در اسناد باستان‌شناسی به‌خوبی نگه داشته نمی‌شوند.

مطالعه اسکلت‌هایی که از چهار قبرستان مختلف در اطراف کمبریج به دست آمده است، این نظریه را به ذهن متبادر می‌کند که افراد ثروتمند و در موقعیت اجتماعی بالاتر که در مناطق شهری زندگی می‌کردند، بیشتر دچار انحراف شست پا می‌شدند.

فقط ۳٪ از اسکلت‌های موجود در قبرستان روستایی در ۶ کیلومتری جنوب شهر و ۱۰٪ اسکلت‌های قبرستان کلیسا در حومه شهر، جایی که بسیاری از کارگران فقیر در آنجا دفن شده بودند، علائم این مشکل استخوانی را داشتند.

در مقابل، شواهدی از انحراف شست در ۴۳٪ از کسانی که عمدتا روحانیون و ثروتمندان خیر بودند دیده شد.

در حالی که راهبان باید لباس‌هایی می‌پوشیدند که سبک زندگی عابدانه آنها را نشان دهد، پوشیدن جامه‌های فاخر برای روحانیون امری عادی بود، اما آنها در سال ۱۲۱۵ اجازه پوشیدن کفش‌های نوک‌تیز را نداشتند.

در این مطالعه تعداد اسکلت‌های مرد که این مشکل را داشتند بیشتر از اسکلت‌های زن بود، اما دیتمار گفت که نمونه اسکلت‌های زن مورد مطالعه کمتر از اسکلت‌های مردان بود، بنابراین تیم تحقیقاتی نمی‌تواند از نظر جنسیتی نتیجه‌ای بگیرد.

این مطالعه همچنین نشان داد که اسکلت کسانی که بیش از ۴۵ سال عمر کردند و هالوکس والگوس داشتند، علائم شکستگی بیشتری را نشان می‌دهد که معمولاً بر اثر زمین خوردن بوده است.

دیتمار گفت: تحقیقات بالینی مدرن بر روی بیماران مبتلا به هالوکس والگوس نشان داده است که تغییر شکل پا تعادل را دشوارتر می‌کند و خطر افتادن در افراد مسن را افزایش می‌دهد. این یافته‌ها می‌تواند علت بسیاری از شکستگی‌ استخوان‌ها را که در اسکلت‌های قرون وسطا وجود داشت، توضیح دهد.