انتخاب نوع کفش میتواند به شما کمک بسیاری برای دوری از بیماریهای مربوط به ستون فقرات کند. علت تعداد زیادی از کمردردها را باید در نوع کفشی که میپوشیم جستوجو نماییم. اکثر افراد حداقل یکبار در طول عمر خود کمردرد را تجربه میکنند.
علاوه بر این، کمردرد دومین مشکلی است که باعث رجوع مردم به پزشک میشود. گاهی از اوقات دلیل کمردرد مشخص است که برای مثال میتوان به آسیب در طول ورزش یا خم شدن به شیوه اشتباه اشاره کرد. باوجود این، گاهی از اوقات ممکن است که دلایل حیرتانگیزی همچون نوع کفش از دلایل کمردرد شما باشند. بهعبارتدیگر، نوع کفش شما نیز میتواند در به وجود آمدن مشکل کمردرد دخیل باشد. به همین دلیل در ادامه قصد داریم تا به بهترین و بدترین کفشها برای کمردرد اشارهکنیم. کمردرد و کفش به نظر بعضی از افراد هیچ ارتباطی میان نوع کفش و ابتلا به کمردرد وجود ندارد، اما این را باید گفت که چنین تصوری کاملاً اشتباه است و نوع کفش میتواند در ایجاد کمردرد دخیل باشد و باعث خستگی و استرس شود. به این ارتباط یک زنجیره حرکتی میگویند، یعنی نحوه حرکت دادن یکی از اعضای بدن (برای مثال پا) دیگر اندامهای بدن را تحت تأثیر قرار میدهد. وقتیکه کفش شما از قوس مناسبی برخوردار نیست و نحوه راه رفتن شما مناسب نیست، کمر شما تحت تأثیر قرار میگیرد و در نتیجه در کمر خود احساس فشار خواهید کرد. با پوشیدن کفشهای پاشنهبلند فشار اضافی روی قسمت تحتانی کمر ما وارد میشود. همچنین از آنجاییکه دمپاییهای لا انگشتی بسیار صاف هستند، میتوانند باعث درد قوس پا، درد پاشنه، درد مچ پا و درد زانو شوند. دمپاییهای لا انگشتی تنها بهعنوان یکلایه محافظتی برای پا عمل میکنند.
چه زمانی باید به پزشک پا مراجعه کرد؟ کمردرد میتواند علل بسیاری داشته باشد، اما اگر پزشک عمومی شما نتوانست دلیل کمردرد شمارا تشخیص دهد، باید به یک پزشک پا مراجعه کنید تا نحوه راه رفتن و همترازی شمارا معاینه کند. پیش از آنکه پزشک پا را ملاقات کنید، فهرستی را تهیه کنید که دربرگیرنده سؤالها و علائم مربوط به سابقه پزشکی، داروهای مصرفی و آزمایشهای شما همچون اشعه ایکس و ام آر آی است. علاوه بر این، اگر در هنگام راه رفتن یا تمرین کردن درد کمر شما بدتر میشود، در مورد مناسب یا نامناسب بودن کفش خود اطمینان حاصل کنید. دلایل موافق و مخالف کفشهای مخصوص علاوه بر خودداری از پوشیدن بعضی از کفشها همچون کفشهای پاشنهبلند و دمپاییهای لاانگشتی توصیه میشود که برای جلوگیری از درد کمر یا تسکین آن از کفشهای مخصوص استفاده کنید. شرکتهای تولیدکننده کفشهای مخصوص میتوانند بر اساس شکل پای فرد کفش مخصوصی را برای او درست کنند. با استفاده از این کفشهای مخصوص، به احتمال زیاد با بهبود در نحوه راه رفتن و همترازی مواجه میشوید که میتواند منجر به استفاده مؤثرتر از عضلهها شود. به طور کلی، میتوانید با توجه به نوع پای خود و همچنین مشکل کمر خود کفش مخصوصی را تهیه کنید. با وجود این، تهیه کفشهای مخصوص بهآسانی تهیه کفشهای معمولی نیست، بهطوریکه بتوان آنها را در هر مغازه کفشفروشی یافت. برای تهیه این کفشهای مخصوص باید به یک متخصص مراجعه کنید و غالباً این کفشها بسیار گران هستند. علاوه بر این، از آنجاییکه پای شما ممکن است در طول زمان دچار تغییراتی شود، ممکن است در آینده مجبور به تغییراتی در کفش خود شوید. بهترین کفش برای کمردرد وقتی بحث تسکین علائم ناشی از مشکلات عضلانی-اسکلتی همچون درد پا، درد زانو، درد باسن و درد کمر مطرح میشود، میتوان به تسکین این علائم از طریق عوض کردن کفش خود نیز فکر کرد. تمام این مشکلات عضلانی- اسکلتی باهم در ارتباط هستند و فشاری که روی پا وارد میشود در نهایت روی کمر شما وارد میشود.
در انتخاب نوع کفش، مهمترین چیزی که باید به آن توجه داشته باشید این است که کفش شما باید متناسب با نوع پای شما و شکل پای شما باشد. اولین چیزی که باید به آن توجه داشته باشید، قوس کفپایی است. کفش خریداریشده باید طوری طراحیشده باشد که متناسب با قوس طبیعی پای شما باشد. انواع قوس کفپایی بهطورکلی، سه نوع قوس کفپایی داریم:
– چرخش به داخل بیشاز اندازه (over-pronation) یا پایین بودن قوس کفپایی.
– خنثی (Neutral)
– چرخش به خارج بیش از اندازه (Excessive Supination) بالا بودن قوس کفپایی.
کفشهای دویدن این کفشها طوری طراحیشدهاند که میتوانند برای افرادی مفید باشند که یکی از سه قوس مطرحشده رادارند. کفشهای برهنه یا مینیمال (Minima- Shoes) این کفشها طوری طراحیشدهاند که با پوشیدن آنها بیشتر جلو و وسط پا با زمین تماس پیدا میکند. بهعبارتدیگر، این کفشها طوری طراحیشدهاند که پاشنه پا زیاد با زمین تماس ندارد. این کفشها نوع تماس پا با زمین را دگرگون میکنند و تماس انتهای پا به زمین را کاهش میدهند. کفیهای مخصوص استفاده از کفیهای مخصوص میتواند در بعضی از موارد به تسکین کمردرد کمک کند، چون این کفیها تکیهگاه اضافی را برای پا فراهم میآورند. ارتزهای (orthotics) تجویزی. ارتزهای تجویزی یکی دیگر از کفشهای مخصوص هستند. ارتزهای معروف به ارتزهای کارکردی، معمولاً از پلاستیک یا گرافیت درست میشوند و میتوانند در درمان مشکلات ناشی از حرکت غیرطبیعی مؤثر باشند. نوع دیگر ارتزهای تجویزی ارتزهای تطبیقی هستند که نرمتر هستند و تکیهگاه بیشتری برای پا فراهم میآورند و بیشتر برای تسکین درد پا و نه درد کمر استفاده میشوند. کمردرد یکی از انواع رایج درد است که همه ما گهگاه گرفتارش میشویم. البته کمردردی که بعد از یک فعالیت سنگین به سراغتان آمده باشد عجیب نیست اما اگر مستعد کمردرد هستید و اغلب دچار این مشکل میشوید، بهطور قطع این مسئله دلیلی دارد که به آن بیتوجهید. در ادامه به ۱۰ عاملی میپردازیم که میتوانند علت کمردرد همیشگی شما باشند.
۱.خسته و مضطرب هستید
وضعیت عاطفی ما تأثیر زیادی در کمردردهای ما دارد. پریشانی روانی، خود را بهصورت فیزیولوژیک هم نشان میدهد. اگر مدتی طولانی تحت فشار باشید، فشارهای عضلانی میتواند منجر به درد و گرفتگی شود. نواحیای که عمدتاً تحت تأثیر فشار و اضطراب قرار میگیرند گردن، کتف و کمر هستند. روشهای آرامش بخشی مثل تنفس عمیق (چهار شماره بهآرامی هوا را به داخل بکشید، چهار شماره نفستان را نگهدارید و چهار شماره نفس را بیرون بدهید)، پیادهروی یا یوگا را امتحان کنید.
۲.کفش پاشنهبلند میپوشید
کفش پاشنهبلند شیکتان، میتواند به کمر شما صدمه بزند. کفشهای پاشنهبلند، مرکز ثقل بدن را جابهجا میکنند و در نتیجه تعادل بدن را بر هم میزنند. پوشیدن این کفشها باعث میشود به جلو خم شوید، در نتیجه فشار بیشتری به پاها وارد میشود و نمیتوانید ماهیچه ساق پایتان را بهطور کامل کش دهید. همین مسئله فشار و صدمهی بیشتری به کمر وارد میکند که میتواند منجر به درد شود. اگر مجبورید برای کارتان کفش پاشنهبلند بپوشید، درراه کفشهای راحت و مناسب پیادهروی به پا داشته باشید و آنها را در محل کار با کفشهای پاشنهبلند عوض کنید.
۳. رژیم غذایی ناسالمی دارید
تحقیقی در سال ۲۰۱۴ نشان داد ۳۱ درصد از زنان و ۲۵ درصد از مردانی که از کمردرد رنج میبردند مشکلات معدهای رودهای هم داشتند مثل شکمدرد یا عدم تحمل بعضی مواد غذایی. چیزی که تغذیه و کمردرد را به هم پیوند میدهد مسئله التهاب بدن است. مواد غذاییای که چربی و قند زیادی دارند باعث بروز التهاب در سراسر بدن ازجمله کمر میشوند. تا حد ممکن بهجای مواد غذایی فرآوری شده از مواد غذایی سالم و طبیعی استفاده کنید. مواد پروتئینی مثل گوشتهای کمچربی یا انواع لوبیا، غلات کامل مثل برنج قهوهای و سبزیجات را همیشه در رژیم غذایی خود داشته باشید.
۴. شلوار خیلی تنگ میپوشید
شلوارهای جذب میتوانند صدمات زیادی به کمر شما بزنند. لباسهای تنگ بدن را منقبض میکنند و میتوانند به کمر، گردن و کتف شما صدمه بزنند. برای آنکه لباسهایتان نه جذب بلکه راحت باشند، به دنبال لباسهایی باشید که پارچههای کشی داشته باشند. برای اطمینان از مناسب بودن اندازه لباس، باید بتوانید یک انگشتتان را بهراحتی زیر کمر لباس حرکت دهید.
۵. بیشتر روز را مینشینید
بیتحرکی یکی از بدترین بلاهایی است که میتوانید بر سر بدنتان بیاورید. عضلات بدن به حالت نشسته عادت میکنند و درنتیجه سفت میشوند. برای مقابله با این مسئله، وقتی از خواب بیدار شدید، عضلات نیمتنه پایینیتان را با حرکات کششی ورزش دهید. با سفت شدن این ماهیچهها، کمردرد شما هم شروع میشود. همچنین کارشناسان توصیه میکنند در میانه روز و قبل از خواب هم حرکات کششی انجام دهید. بهتر است در طول روز هرازگاهی از جای خود بلند شوید و راه بروید. بهعلاوه، در هنگام نشستن، حتماً تکیه دهید و قوز نکنید.
۶. سیگار میکشید
محققان آمریکایی پی بردهاند احتمال بروز کمردرد مزمن در افراد سیگاری ۳ برابر بیشتر از غیر سیگاریها است. مصرف سیگار روی نحوهی واکنش مغز به درد کمر تأثیر میگذرد و از قرار معلوم تحمل درد را در شخص کم میکند. تحقیقات نشان داده سیگاریهایی که مصرف سیگار را قطع میکنند از درد مزمن آنها کم میشود. همچنین طبق پژوهشها مصرف سیگار با کند کردن گردش خون میتواند به بافت کمر صدمه بزند چون در این حالت مواد مغذی کمتری به عضلات پشتی بدن میرسد.
۷. شکمتان را ورزش نمیدهید
قوی بودن میان تنه میتواند با کمردرد مقابله کند. اگر عضلات شکم شما ضعیف باشند، کمر شما مجبور است سختتر کار کند و همین مسئله منجر به کمردرد میشود. برای قویتر کردن عضلات شکمتان، تمرینات پلانک، سوپرمن یا سگ پرنده را انجام دهید که ماهیچهی راست کننده ستون فقرات را درگیر میکنند. این ماهیچه ستون فقراتتان را راست نگه میدارد و به حفظ حالت مناسب بدن کمک میکند. عضلات نیمتنهی شما هرگز نباید در زمان نشستن یا پیادهروی سست باشد چون این مسئله ریسک بروز درد را بالا میبرد.
۸. آب بدنتان کم است
مابین استخوانهای ستون فقرات، دیسکهایی وجود دارد که از یک ماده ژله مانند ساختهشدهاند و ۹۰ درصد این ماده از آب تشکیلشده است. بدن شما برای حفظ سلامت این لایه، نیاز به جریان ثابتی از مایعات دارد. وقتی بدن آب خود را از دست میدهد، این دیسکها تختتر میشوند و از نرمیشان کم میشود، همین مسئله میتواند منجر به بروز درد شود. یک راه خوب برای تشخیص کافی بودن آبی که مینوشید توجه به ادرارتان است. ادرار شما باید شفاف یا زرد روشن باشد و اگر زرد تیره باشد باید آب بیشتری بنوشید.
۹. نشیمنگاه تان همسطح نیست
بسیاری از مردم نمیدانند که نشیمنگاه آنها همسطح نیست، یعنی یکطرف لگن در ارتفاعی بالاتر از طرف دیگر قرار میگیرد. این ناهماهنگی میتواند عامل کمردرد روزانه شما باشد و اغلب بهویژه زمانی که مشغول کار هستید بروز پیدا میکند. این مسئله روی نحوهی واکنش بدن به بعضی حرکات تأثیر میگذارد و در هرکسی میتواند متفاوت باشد. برای مثال، اگر نیمه چپ لگن بالاتر از نیمه دیگر باشد و شما به سمت چپ خیز بردارید، ممکن است احساس کنید عضلهی نیمهی چپ نشیمنگاهتان سختتر کشیده میشود. اگر هنگام ورزش متوجه شدید که دائماً کمردرد دارید، خوددرمانی نکنید و به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک با معاینه تمام بدن میتواند ناهماهنگیهای احتمالی در بدن شمارا تشخیص بدهد.
۱۰. مجرای ادرارتان عفونت کرده
احساس درد در کمر و ناحیهی فوقانی پشت یا تیر کشیدن پهلوها میتواند از نشانههای عفونت مجرای ادرار باشد که به کلیهها گسترش پیداکرده است. اگر متوجه دیگر نشانههای رایج عفونت مجرای ادرار در خودتان شدهاید مثل افزایش میل به ادرار کردن یا احساس درد در هنگام ادرار کردن، فوراً به پزشک مراجعه کنید.