لباس اقوامی که باید ببینید

بعضی لباس ها هستند که هیچ وقت قدیمی نمی شوند. چون از دل قرن ها سنت بیرون می آیند و هیچ چیز نمی تواند آن ها را از رسوم مردم خارج کند. منجوق دوزی های خیره کننده ی قوم ماسای در سرنگتی، خمیدگی های بی انتهای یک سربند آبی رنگ طوارق در صحرای بزرگ آفریقا یا تارتان های اسکاتلندی همگی مثال هایی از این دست هستند. در مقاله پیش رو نگاهی می اندازیم به برخی از جالبترین لباس ها و پوشش هایی که مردمانی از گوشه کنار جهان سال هاست به تن می کنند.

منجوق دوز قوم ماسای

پرهیز از به همراه داشتن بار اضافی به خاطر زندگی کوچ نشینی و داشتن یک سلیقه خوب، باعث شده  ماسای های مشهور آفریقایی برای تزئین لباس های خودشان از منجوق دوزی های سبک اما خیره کننده ای بهره ببرند. گردنبندهای بلند با حلقه های پهن و انبوه، گوشواره های بلندی که مثل آبشار از گوش فرو می ریزند و النگو هایی که از بازو بالا می روند زینت بخش لباس های ماسایی است. بسته به سن، موقعیت اجتماعی و یا هویت فرد صاحب لباس، اندازه و طرح هرکدام از این لباس ها فرق می کند.

در این لباس ها، هیچ رنگی نیست که با خود پیامی به همراه نداشته باشد. منجوق سفید سمبل شیر، قرمز سمبل خون و سیاه و نارنجی به ترتیب نشان دهنده ی پوست و سخاوت است. آبی نماد خدا است چون رنگ آسمان را تداعی می کند و منجوق های سبز که یادآور رویش گیاه ها و سبزه های پس از باران هستند، برای ماسای ها نشانه صلح به حساب می آید. کسی که چنین لباسی بر تن می کند باید به طور ویژه ای به همه ی این معانی توجه کند و در انتخاب خود دقت داشته باشد.

این منجوق دوزی ها سال ها است که طراحان سراسر دنیا را مجذوب خودشان کرده اند. سبُک، خیره کننده و خاص! عشق دیزاینر های خارجی و خانه های مد مشهوری مثل لویی ویتون به این منجوق دوزی ها آنقدر زیاد بوده که ماسای ها از ترس آنکه هنرشان توسط کسی ربوده نشود، مجبور شدند برای حفظ و حراست از هویت فرهنگی خودشان، این هنر دیرینه را به ثبت تجاری برسانند. 

یوروبا

یوروبا، مردمی که به عنوان اولین جادوگران جهان شناخته می شوند، سنت منجوق دوزی دیرینه ای دارند که قدمت آن به حدود قرن شش میلادی برمیگردد. تاج های بلند یوروباها با آن منجوق دوزی های حیرت انگیز و پرندگان رویشان که در حال پرواز هستند، چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند. 

منجوق دوزی برای یک یوروبا نه یک پوشش ساده و تزئینی که یک امر مقدس و یک آیین مذهبی به حساب می آید. به حدی که هنرمندانی که این منجوق ها را درست می کنند، هنگام خلقشان به یک حالت خلسه ی روحانی فرو می روند و معتقدند که بدین شکل ارواح به درون منجوق ها رسوخ می کنند! 

 برای دیدن این لباس های شگفت انگیز، بهترین مکان جشن های الوگنگون است. جشن الوگنگون جشنی آیینی است که در آن یوروبا ها با پوشیدن بهترین لباس های منجوق دوزی شده ی خود به دیدار ارواح نیاکان و گذشتگان خود می رند. حجم منجوق روی این لباس ها به حدی است که به سختی می توان تشخیص داد که این ها انسان هستند!

آمریکای شمالی

آمریکای شمالی محل یافته شدن قدیمی ترین نمونه منجوق دوزی جهان به عمر یازده هزار سال است. منجوق دوزی هنری عجین شده با سرخپوستان ساکن این منطقه است. همچون ماسای ها، سرخپوستان کوچ نشین در هربار حرکت خود در دشت های بی آب و علف آمریکایی، خطر روبه رو شدن و جنگ با قبیله های دیگر را به جان می خریدند و به همین رو فقط قادر به حمل تعداد محدودی لوازم سبک بودند. و چه چیز سبک تر از منجوق برای تزئین لباس ؟

البته منجوق در آمریکای شمالی کاربردی بسیار فراتر از تزئین یک لباس داشته است. این منجوق ها که گاه با استفاده از صدف ساخته می شدند پول، جواهر و سند تاریخی هم ممکن بوده است به حساب آیند. برای مثال یک کمربند منجوق دوزی شده در آن زمان، یک سند رسمی حاکی از توافق به حساب می آمده است.

طوارق

هیچگاه پیش نمی آید یک طوارقی را بدون دستار آبی رنگ خود ببینید. همین باعث شده که این قوم مردمان آبی رنگ لقب بگیرند. این دستار ها علاوه بر کاربرد معمولی خود که جلوی گرد و غبار بیابان را می گیرند ، نگهبانی در مقابل نفوذ و شیطان هم به حساب می آیند و هنگام بستن آن برای اولین بار به سر یک مرد جوان ، آیاتی از قرآن می خوانند.

کوساها

بر خلاف دستار های طوارق که منحصراً توسط مرد ها پوشیده می شود این سربند ها زنانه هستند. بسته به سن وموقعیت اجتماعی اندازه ی آن ها تغییر می کند.

نیهانگ

چهارصد متر پارچه ، بیش از صد سنجاق و پنجاه و یک قطعه فلزی کار شده. این اعداد مشصات رکورد جهانی بزرگترین عمامه دنیا است که توسط یک نیهانگی ثبت شده است.

فارغ از پیشینه ی تاریخی جالب و شگفت انگیزی که این عمامه ها دارند ، تنها نگاه کردن به آن ها کافی است تا شما را به یاد داستان های خیالی و سحر آمیز شرقی بیاندازد. پیشینه ی این عمامه ها به چهارصد سال پیش باز می گردد. یعنی زمانی که مغول ها به هند لشکر کشی کرده بودند و سرباز های نیهانگی فرقه ی سیک که در شمشیر زنی و هنر های رزمی شهره بودند برای مقابله با آن ها پا به میدان گذاشتند. استفاده از عمامه های بزرگ و پر از پارچه باعث می شد از شدت ضربه ی احتمالی وارد بر سر کاسته شود و علاوه بر آن ، سلاح های کوچک و کاربردی ای هم در آن به صورت مخفی جاسازی شود. اما در زمان مدرنیته ، این کاربری نظامی کم کم به شکل یک وسیله و شیء مذهبی در آمد و امروز هر ساله هنگام بهار، سیک هایی عمامه به سر از سراسر هند ، به شهر انداپور در ایالت سنجاب می آیند تا مراسم هولاموهالا را در کنار یکدیگر به جای آورند.

پارچه پیچازی اسکاتلندی

اسکاتلندی ها برای اولین بار پارچه های محبوب پیچازی را به دنیای مد و لباس وارد کردند.بهترین مکان برای دیدن این پارچه ها که در اسکاتلند بیشتر با اسم تارتان شناخته می شوند ، هنگام بازی های تابستانی هایلند است. در این رقابت شرکت کنندگان موظفند در حالی که دامن های اسکاتلندی به پا دارند ، به کار های مختلفی چون پرتاب تنه درخت بپردازند! در این مسابقه رقص و موسیقی محلی اسکاتلندی ، تجربه ای خارق العاده را در کنار دیدن مسابقه برای تماشاچیان رقم می زند.

پارچه پیچازی و پانک ها

پارچه ها و جامه های تارتان ، برای همیشه یک لباس محلی باقی نماندند. برای اولین بار در قرن هجدهم است که این لباس ها در کاربردی متفاوت ، به عنوان یونیفرم نظامی ارتش جیمز فرانسیس استوارت که خواهان تاج و تخت انگلستان بود استفاده می شود. پس از شکست خوردن استوارت توسط نیروهای پادشاهی ، پوشیدن تارتان در انگلستان برای حدود یک قرن ممنوع شد. پس از آن ، اگر کسی تارتان می پوشید ، قصد رساندن شعاری را داشت. و در آخر در سال ۱۹۷۰ با تولد فرهنگ پانک در کوچه خیابان های لندن ، تارتان طرح سلطتنی به عنوان طرح مورد علاقه پانک ها به لباس آن ها مبدل شد.