پایتخت بعدی مد دنیا؛ دوحه یا دبی

چه اتفاقاتی در همسایگی ما افتاد؟! بله در همین نزدیکی‌ها و یکی از کشورهای کوچک حوزه خلیج فارس؛ قطر! چند شب پیش دوحه قطر شاهد برگزاری یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای دنیای مد بود. در این رویداد بزرگ، مدیران برندهای معروف و خرده فروشان متعددی از دنیای فشن حضور داشتند و برندهای نوظهوری هم به دنیا معرفی شدند. در مطلب امروز با ما همراه باشید تا سفری کوچک در همین حوالی داشته باشیم. به شما قول می‌دهیم با این مطلب دیدگاه‌های تازه‌ای از دنیای فشن به روی شما باز خواهد شد.

مقصد ما؛ دوحه قطر

موزه‌ی شهر دوحه به شکل یک گل رز بزرگ که در میان صحرا، توسط معمار معروف فرانسوی Jean Nouvel طراحی شده است، محل برگزاری جشنواره‌ی ‌FTA بود. قلب‌های زیادی در سینه می‌تپید و منتظر رأی داوران جشنواره دوحه بودند. بیش از ۸۰۰ برند تقاضای شرکت در این جشنواره را داده بودند که از میان آن‌ها تنها ۶ برند انتخاب و به دنیا معرفی می‌شدند. حضور افراد معروف در جشنواره دوحه، سبب بالاتر رفتن التهاب و کسب اعتبار بیشتر آن شده بود.

در این مراسم، فرش قرمزی مانند فرش قرمز مراسم اسکار پهن بود و مدل‌ها و افراد معروف با لباس‌های زیبایی که بر تن داشتند، بر روی آن قدم گذاشتند. فلاش دوربین‌ها بر روی شرکت‌کنندگان همان حسی را القا می‌کرد که در هفته‌های مد و جشنواره‌های بزرگ فیلم وجود دارد. سخنرانی و سبک برگزاری این مراسم دست کمی از دیگر مراسم معتبر در دنیا نداشت. همین موضوع دل طراحان جوان را بیش از پیش به تب و تاب می‌انداخت تا از این رویداد سربلند بیرون بیایند.

چهره‌های مهم در جشنواره‌ی قطر چه کسانی بودند؟

ارکستری که این مراسم را میزبانی می‌کرد، انیستیتوی ملی موسیقی افغانستان “the Afghanistan National Institute of Music” بود. این مؤسسه خانه‌ای برای استعدادیابی کودکان محروم است.

از داوران جشنواره دوحه می‌توان چهره‌های زیادی را نام برد. از جمله‌ی این داوران، الی صعب، زهیر مراد، اولیور روستینگ، ویرجیل ابلو Virgil Abloh، الکس چانگ، ناتالیا ودیانوا (مدل روسی) بودند. نام‌های بزرگ دیگری که به عنوان داور در این جشنواره حضور داشتند، نینا گارسیا، الکساندر فیوری، لاو روچ Law Roach نیز بودند. همین‌طور مهمانان معروف در این جشنواره دوحه، پیر پائولو پیچیولی، جیلیان اندرسون، عفاف جنیفان، فریده خلفا و ایرینا شایک حضور داشتند.

در میان مهمانانی که نام برده شد، پیر پائولو پیچیولی و ویرجیل ابلو و نام‌های شناخته‌ی دیگری همچون نئومی کمپل، کوکو روکا Coco Rocha و چهره‌های دیگر، از مهمانان ‌VIP جشنواره دوحه قطر بودند که با تشریفات خاص و هواپیماهای اختصاصی قدم در خاک قطر گذاشتند. همین امر نشان‌دهنده‌ی احترام خاص و ویژه‌ی به مهمانان صاحب نام است که سبب جلب اعتماد چهره‌های شاخص دیگر، برای سال‌های بعد خواهد بود. رئیس افتخاری جشنواره FTA، موزا بنت ناصر مادر امیر قطر، بود. همچنین رؤسای مشترک برگزارکننده این رویداد، المایاسا بنت احمد آل ثانی و تانیا فارس بودند.

در شب جشنواره‌ی FTA چه گذشت؟

در ابتدای مراسم خانم تانیا فارس سخنرانی کرد. او با لباس مجلل سفید و جلیقه‌ای به سبک عثمانی با کریستال‌های قرمز و همین‌طور لوازم جانبی همسان طراحی شده توسط کریکور جابوتیان Krikor Jabotian بر مقابل مهمانان حاضر شد. او در سخنرانی خود پس از قدردانی از برگزارکنندگان مراسم، آن را بالاتر از انتظار توصیف کرد.

تانیا فارس: افتخار می‌کنم یک زن عرب هستم

ویرجیل ابلو هم سخنرانی جالب توجهی داشت. او گفت: «ما از سراسر دنیا با پیشینه‌ها و الگوهای مختلف آمده‌ایم اما یک چیز مشترک داریم: «زیبایی را به دنیا بیاوریم.» شب‌هایی مانند این، به من یادآوری می‌کند که چرا این صنعت مهم است و چرا رویدادهایی این‌چنینی در دوحه مهم است.» این طراح مد آمریکایی گفت: «مد وقتی متنوع است و داستان های متفاوتی را روایت می کند، بهترین حالت خود را دارد.»

رئیس مشترک FTA، شیخه المایاسا بنت حمد بن خلیفه آل ثانی، با پوشیدن عبایی خیره‌کننده مزین به خط عربی، طراحی شده توسط بوثینا المفتاح یاسمین منصور، شام را با سخنرانی قدرتمندی که حامل پیام صلح و مدارا بود، به پایان رساند.

ناگفته نماند که در سه سالی که از عمر این مراسم می‌گذرد، با وجود همه‌گیری ویروس کرونا کشور قطر، موفق شده است که دوحه را به سکوی پرش در بازارهای جهانی برای طراحان عرب تبدیل کند.

مختصری درباره‌ی قطر

کشور قطر در قسمت جنوب غربی آسیا قرار دارد و از همسایگان آبی ایران است. پایتخت آن دوحه و مساحت این کشور ۱۱۴۹۳ کیلومتر مربع است. یعنی کمی کوچکتر از استان قم در ایران. اقلیم این کشور گرم و خشک است و یکی از کم‌ریسک‌ترین کشورها از نظر بلایای طبیعی به شمار می‌آید. زبان مردم این کشور عربی است و انگلیسی زبان دوم آن‌هاست. دین مردم قطر اسلام و واحد پولشان ریال است. جمعیت این کشور دو میلیون و ۶۰۰ هزار نفر است که تنها ۳۱۳ هزار نفر از آن‌ها شهروند کشور قطر هستند و بقیه، از مهاجران به این کشور به حساب می‌آیند. تا قبل از پیدا کردن ذخایر نفت و گاز در این کشور، اقتصاد آن بر پایه‌ی صید مروارید در گردش بود، که خب به همین سبب یکی از فقیرترین کشورهای دنیا بود. اما از سال ۱۹۷۱ که به استقلال رسید، به سبب درآمد سرشار نفتی، به عنوان ثروتمندترین کشور جهان توسط مجله فوربز یاد می‌شود. همچنین این کشور بالاترین درآمد سرانه را دنیا دارد. 

قطر و تلاش برای ساختن فرهنگ

با پیشرفت قطر و تبدیل شدن به ثروتمندترین کشور جهان، حکومت این کشور که به پادشاهی خاندان آل ثانی است، تصمیم گرفت دست به واردات برای کشورش بزند. واردات به این کشور چه می‌توانست باشد به غیر از فرهنگ، مد و معماری؟! کشور قطر در این زمینه سرمایه‌گذاری زیادی انجام داد. برای مثال، کشوری با همین اندازه‌ی کوچک که ذکر کردیم در سال ۲۰۲۲ به عنوان میزبان بازی‌های جام جهانی فوتبال انتخاب شده است. این تنها مورد موفقیت برای این کشور نیست. در طول سال‌های اخیر اتفاقات و رویدادهایی از این دست در این کشور زیاد رخ داده است. 

زنان منطقه‌ی عرب نشین خلیج فارس، یکی از بزرگترین مشتریان برندهای لوکس در دنیا هستند. برای مثال گروه لوکس قطری Qatar Luxury Group (QLG) را به نام LVMH  عربی می‌شناسند. این در حالی‌ست که زنان تنها یک چهارم جمعیت کشور قطر را تشکیل می‌دهند. این موضوع به این خاطر است که مهاجرانی که به این کشور وارد شده‌اند را مردانی تشکیل می‌دهند که برای کار مهاجرت کرده‌اند.

استراتژی QLG این است که قطر را تبدیل به یک منبع دائمی مد لوکس در دنیا کند. منبعی برای یافتن انواع کالاهای لوکس اعم از لباس و کیف و کفش و انواع اکسسوری و جواهرات. حکومت قطر، یک چشم‌انداز بلند مدت برای کشورش تعریف کرده است. چشم‌اندازی که به سال ۲۰۳۰ ختم می‌شود و هدف آن رسیدن و شناخته شدن به استانداردهای بین‌المللی است. گراهام هیلز، مدیر عامل اینتر برند لندن می‌گوید: «قطری‌ها باید دبی را سرمشق خود قرار دهند. کشوری که تنها به ساخت و ساز بسنده نکرد و تحول را در زمینه‌های دیگر کشورش هم گسترش داد.»

در سال ۲۰۰۸ یکی از نویسندگان هنری، اظهارنظری در مورد کشورهای حاشیه‌ی خلیج فارس داشت که دانستن آن می‌تواند جالب باشد. جورجینا آدام می‌گوید: «کشورهای حاشیه خلیج فارس به فرهنگ به عنوان بخشی گمشده از معما نگاه می‌کنند. آن‌ها فرودگاه‌های شیک، برج‌های بزرگ و مؤسسات مالی دارند، اما می‌خواهند فرهنگ را به دست آورند و در این کار با هم بسیار رقابت دارند.‌»  

طراحان به نام دنیای عرب

موضوع جالب توجه این است که دنیای عرب طراحان بزرگ و صاحب نامی همچون الی صعب و زهیر مراد را به دنیا معرفی کرده است. طراحانی که سلبریتی‌های معروف از مشتریان پروپاقرص آن‌ها هستند. به این صورت که در بسیاری از فرش قرمزها و مراسم خاص و دیدنی که دوربین‌ها و رسانه‌های مد و زیبایی بر روی آن‌ها زوم هستند، بسیاری از افراد مشهور با لباس‌هایی از برندهای این دو طراح عرب حاضر می‌شوند. این موضوع نشان می‌دهد که قطعاً استعداد‌های بالقوه‌ای در جهان عرب وجود دارند. این استعدادها تنها باید آموزش ببینند تا بتوانند نام اعراب را از طریق طراحان دیگری بر سر زبان‌ها بیاندازند.

رقابت بین دوحه و دبی

نشانه‌هایی مبنی بر این‌که قطر مانند همسایه‌ی خود دبی، تغییر رویه داده است، در سال ۲۰۰۸ ظهور کرد. این تغییر، ترغیب کردن مدیریت موزه‌ی اسلامی قطر به بازنشستگی بود تا نیروی جدید با دیدگاه جدید به کار گذاشته شود. همین موضوع ۱۰ سال بعد در سال ۲۰۱۸ خودش را نشان داد و آن‌هم شروع به کار FTA بود.

قطر و گام به گام رسیدن به آرزوهایی که در سر دارد؛ جشنواره‌ی مد و فشن

برای سومین سال است که جشنواره‌ی FTA در قطر به منظور معرفی برندهای نوظهور، از منطقه‌ی خاورمیانه و شمال آفریقا برگزار می‌شود. در این جشنواره تقاضا برای معرفی برندها زیاد است. همین موضوع نشان دهنده‌ی اعتبار یافتن FTA  در دنیای مد است. جشنواره fashion trust arabia gala از سال ۲۰۱۸ کار خودش را شروع کرده و در این مدت، توانسته برندهای جدیدی را به دنیای فشن معرفی کند. زمان برگزاری این رویداد، ماه نوامبر و جایزه‌ی آن ۲۰۰ هزار دلار آمریکاست. انحصار مربیگری این برنامه با شرکت Matchesfashion.com است. همچنین برندی که با نظر داوران، گوی سبقت را از دیگران برباید، می‌تواند به مدت یک سال با این شرکت همکاری کند. از میان ۸۰۰ متقاضی در این رویداد، ۲۴ طراح انتخاب می‌شوند و از میان آن‌ها ۶ برند، برگزیده می‌شوند. رقابت بین لباس‌های شب، لباس‌های آماده پوشیدن، لوازم جانبی، جواهرات و کشور مهمان بود. 

برندگان جشنواره‌ی قطر چه کسانی بودند؟

زید عفاس Zaid Affas طراح عراقی_بریتانیایی، عنوان برنده‌ی طرح‌های لباس‌های آماده‌ی پوشیدن Ready to wear برای سال ۲۰۲۱ را از آن خودش کرد. او درباره‌ی عنوانش گفت: «این بدان معناست که من می‌توانم نام تجاری خود را ارتقا دهم و پیشرفت داشته باشم. در کار ما، رشد مدل کسب و کار و ارتباط برقرار کردن با مصرف‌کننده و پیدا کردن مشتری عمده‌فروشی مناسب و همچنین تنظیم بازار الکترونیکی بسیار مهم است. برنده شدن من همه‌ی این امکانات را برایم فراهم کرد.»

علیا بن عمیر Alia bin Omair جایزه‌ی بهترین طراح جواهرات را دریافت کرد. محمد بن شلال Mohamed Benchellal طراح مراکشی، جایزه‌ی بهترین طراح لباس شب و بلال فلاح Bilal Falah از برند Tangier Port جایزه‌ی طراحی لوازم جانبی را از آن خودش کرد.

جایزه‌ی کارآفرین سال به طراح کفش اردنی_رومانیایی امینه معادی Amina Muaddi تعلق گرفت. برند کفش او هم‌نام خودش است و افرادی مانند ریحانا در مراسم مت گالای امسال کفشی از برند او را پوشیده بودند. همچنین اخیراً خانم امینه معادی به لیست ۵۰ زن قدرتمند در زمینه‌ی پوشاک اضافه شده است.

عبدالقادر الطیب به عنوان استعداد اول برنده و معرفی شد. او در مصاحبه‌اش گفت: «رویاهای من به حقیقت پیوست. اما از این به بعد باید فکر کنم که می‌خواهم برندم را به کجا ببرم و چه آینده‌ای برای آن در نظر دارم. من باید به فکر طراحی جدید باشم.»

برنده‌ی کشور مهمان در جشنواره دوحه، آگوستین نیکلاس ریورا از کشور کلمبیا بود.   

گوشه‌ای از اظهار نظر صاحب نظران شرکت کننده در مورد رویداد FTA

استفان جونز طراح کلاه افسانه‌ای اسکاتلندی، که در سال ۲۰۰۹ در موزه‌ی ویکتوریا و آلبرت لندن برگزاری یکی از نمایشگاه‌های کلاه را بر عهده داشت هم در این جشنواره حضور داشت. او زمانی که از نمایشگاه آثار طراحان عرب بازدید کرد گفت: «وقتی داشتم از نمایشگاه بازدید می‌کردم، متوجه استعدادهای زیادی شدم که در میان جهان عرب نهفته است. همین موضوع باعث شد به این نتیجه برسم که مد، هرگز بیهوده به دنیا نیامده است. مد می‌تواند فراتر از دنیای سیاست، ملت‌ها را به هم پیوند دهد. من از تنوعی که دیدم تحت تأثیر قرار گرفتم. مخصوصاً از میان طراحان کلمبیایی، طرح‌هایی دیدم که من را به آینده‌ی آن‌ها امیدوار کرد. وقتی از قطر بروم، حتماً تلاش می‌کنم تا خوشنویسی زیبای آن‌ها را بیاموزم.»

حرف‌های استفان جونز، از آن‌جایی حائز اهمیت است که نشان می‌دهد استعدادهای جوان زیادی در دنیا هستند که هنوز به طور کامل شناخته نشده‌اند. در واقع دنیای فشن هنوز دارای پتانسیل زیادی برای رشد و بالا رفتن است.

تانیا فارس درباره این جشنواره می‌گوید: «با رکورد بیش از ۸۰۰ درخواستی که دریافت کردیم، امسال استعداد بسیار زیادی داشتیم. ما احساس می‌کنیم که کسب و کارها و طراحان، اکنون بیش از هر زمان دیگری نیاز به کمک دارند.»

طراح لبنانی الی صعب: «من بسیار خوشحالم که امکان شرکت کردن طراحان کلمبیایی در این رویداد فراهم شده است. شرکت کردن طراحان کلمبیایی در این رویداد نشان دهنده‌ی آن است که کشورهای غیرعرب هم می‌توانند استعداد خود را به نمایش بگذارند. به نظر من، FTA جایگاه خودش را پیدا کرده است. اما برای پیشرفت، باید نگاهش را بین‌المللی کند.»

طراحان کلمبیایی در این رویداد توجه اغلب داوران را به خود جلب کردند

همانطور که متوجه شدید، یکی از کشورهای شرکت کننده در جشنواره دوحه قطر، کشور کلمبیا بود. خانم کارین رویتفلد، نویسنده مد و ویرایشگر فرانسوی، در مورد طراحان کلمبیایی چنین می‌گوید: «ظرافت و صبوری در میان کار این طراحان که به صورت کاردست بر روی لباس‌ها بود، به زیبایی ملموس بود.» خانم رویتفلد تنوع زیباشناسی و اصالت همراه با فرهنگ هر طراح را بسیار دوست داشت. 

چرا قطر، امارات را الگوی خود قرار داده است؟

تغییرات در پایتخت‌های مد دنیا

پایتخت‌های مد در دنیا تاکنون به دفعات تغییر کرده‌اند. شاید فکر کنید که پاریس، نیویورک، لندن و میلان، همیشه نام‌های برجسته‌ای در دنیای مد بوده‌اند. اما نه، اینطور نبوده است. در قرون گذشته و در عصر رنسانس، نام‌های دیگری به عنوان پایتخت‌های مد شناخته می‌شدند. اسامی شهرهایی مانند: جنوا، رم، ناپل، فلورانس، میلان، ونیز. (سال‌هاست که این کشورها در کنار هم ایتالیای امروزی را تشکیل داده‌اند.) شهرهایی که عنوان‌های بزرگ را به دنبال دارند، صاحب مدارس معتبر طراحی، مجلات معروف مد، خانه طراحان مشهور جهان و همچنین بازار مصرف پررونق محلی هستند.

به همین ترتیب اگر شهرهایی که این روزها به عنوان پایتخت‌های مد دنیا شناخته می‌شوند، روزبه‌روز خود را با دنیا و تغییرات آن هماهنگ نکنند، به احتمال زیاد از دور خارج می‌شوند و نام‌های دیگری جایگزین آن‌ها می‌شوند. شاید زمانی کسی فکرش را نمی‌کرد که توکیو یا برلین به جرگه‌ی پایتخت‌های مد بپیوندند، اما چند سالی‌ است که شاهد که این اتفاقات در دنیا مد هستیم. برای مثال دبی یکی از شهرهایی‌ست که در این زمینه سرمایه‌گذاری زیادی کرده است و به زودی شاهد رشد آن به عنوان یکی از مراکز معتبر مد دنیا خواهیم بود.

دبی و فرهنگ‌سازی از دنیای مد

دبی که تنها پنج دهه از عمر آن می‌گذرد، در زمینه‌های مختلف اقتصادی توانسته به موفقیت‌های زیادی دست پیدا کند و برای بسیاری از کشورها به عنوان الگو قرار بگیرد. حالا زمان آن رسیده است که از نظر فرهنگی هم به رشد و تکامل دست یابد. بسیاری از کارشناسان، دبی را به عنوان پایتخت مد در حال ظهور معرفی کرده‌اند. در واقع چند سالی است که هفته‌های مختلف مد در این شهر برگزار می‌شود. اکنون نیز به بهانه‌ی جشنوار اکسپو ۲۰۲۰ که به دلیل پاندمی یک سال به تعویق افتاد، دبی بازهم میزبان اتفاقات فرهنگی زیادی خواهد بود.

لباس یکی از مهم‌ترین المان‌هایی است که می‌توان با آن فرهنگ‌های مختلف را آموزش دید.

برای مثال در سال ۲۰۱۸ بازار خرده فروشی مد امارات متحده‌ی عربی، ۱۲٫۳ میلیارد دلار ارزش داشت، که نشان‌دهنده‌ی اشتهای قوی مصرف کننده است. در واقع می‌توان به جرأت گفت که بازار خرده فروشی در دبی به شدت اشباع شده است و همه‌ی طراحان و برندهای بزرگ، در این شهر نمایندگی دارند. خیلی از بازارهای رقابتی را در دبی، مجلات معتبری مانند Vouge و Harper Bazar به راه انداخته‌اند و اکنون همین مجلات شماره‌های عربی خود را منتشر می‌کنند. دبی در سال ۲۰۱۴ هفته‌ی مد عربی را راه‌اندازی کرد، که به صورت دو سالانه مد لوکس دبی برگزار می‌شود.

یکی از دلایل موفقیت دبی در این زمینه استفاده از آخرین تکنولوژی‌هاست. برای مثال طراحان الکساندر مک کوئین یا ویوین وست وود خانه‌های مد خود را در دبی راه‌اندازی کرده‌اند. هدف آن‌ها طراحی برای دنیای عرب و سلیقه‌ی مردمان عرب است. اما اگر طراح در رابطه با طرحی که در حال خلق آن است با مشکلی روبه‌رو شوند، فوراً با لندن ارتباط می‌گیرند. این اتفاق برای برندهای دیگر مانند دیور هم صدق می‌کند. بسیاری از طراحانی که امروز از معتبرترین برندها شناخته می‌شوند، کار خود را از دبی شروع کرده‌اند؛ طراح لبنانی Nathalie Trad’s در سال ۲۰۱۳ تجارت خود را از دبی آغاز کرد. طراحان دیگر عبارتند از: تالر مارمو Taller Marmo، بیل عربی Bil Arabi و  . . .  .

حلقه گمشده

درست است که دبی با تلاش فراوان توانسته به صورت گسترده نام خود را بر سر زبان‌ اهالی فشن بیاندازد، اما هنوز کارهای زیادی برای انجام دادن دارد. برای مثال هنوز مدرسه‌ی مدی در دبی وجود ندارد تا با مدارس مد لندن و یا نیویورک رقابت کند. دبی باید برای شکوفایی استعدادهای داخلی خود، دست به تلاشی تازه بزند و با آموزش مناسب آن‌ها را به دنیا معرفی کند.

 دومین قدمی که دبی باید برای رسیدن به همتایان خود بردارد، این است که نمایش برندهای لوکس دنیا را در دل خود جای دهد. البته این اتفاق از زمانی که Louis Vuitton، شانگهای را برای نمایش مد مردانه‌ی بهار و تابستان خود انتخاب کرد، بسیار نزدیک شد. همین موضوع سبب شد که شهرهای نوظهور دنیای مد، رسیدن به آمال خود را زیاد هم دور از دسترس ندانند.

قطر و قدم‌های محکم برای رسیدن به دبی

با توضیحاتی که در مورد دبی بیان کردیم کمی از قطر و اتفاقاتی که اخیراً در آن روی می‌دهد دور شدیم. اما نگران نباشید زیرا با بیان این حقایق می‌خواهیم به یک جمع بندی خوب برسیم. قطر با الگو قرار دادن دبی در مورد فرهنگ‌سازی که از طریق مد صورت گرفته است، قدم‌های بزرگی برای رسیدن به همان جایگاهی که امارات کسب کرده، برداشته است. برگزاری سومین جشنواره‌ی ‌FTA به صورت موفقیت‌آمیز، و جا افتادن آن در میان انظار بین‌المللی، نشان از آن دارد که سرمایه گذاری قطر در این زمینه موفق بوده و راه را به درستی انتخاب کرده است.

اگر کشورهای عربی در کنار هم بتوانند چند شهر مهم خود را به عنوان پایتخت مد معرفی کنند، دیری نمی‌پاید که شاهد صادرات لبا‌س‌های مختلف عربی و تنوع پوشش آن‌ها در دنیا خواهیم بود. در واقع فرهنگی را که به برندهای نوظهور خود ارمغان داده‌اند، با انتشار مدل‌های عربی در جهان، باز پس می‌گیرند. همین اتفاقات است که سرمایه‌گذارها و مغزهای متفکر دنیای فشن را به سمت کشورهای ثروتمند عرب سرازیر می‌کند و سود سرشاری را نصیب آن‌های می‌کند.