دهه ۱۹۹۰: نقطه عطف لباسهای خیابانی و شکلگیری هویت جهانی استریتویر
دهه ۱۹۹۰ یک دوره طلایی برای لباسهای خیابانی (استریتویر) بود که این سبک را از یک پدیده محلی به یک جریان فرهنگی جهانی تبدیل کرد. این دهه، شاهد تلاقی فرهنگهای هیپهاپ، اسکیتبرد، پانک و حتی تأثیرات مد ژاپنی بود که همگی به تعریف هویت بصری و فلسفی استریتویر کمک کردند. در این بخش، با جزئیات بیشتری به عوامل کلیدی، برندها، سبکها و تأثیرات فرهنگی این دوره میپردازیم که لباسهای خیابانی را به یک آیکون ماندگار تبدیل کردند.
فرهنگ هیپهاپ: صدای خیابانها
در دهه ۱۹۹۰، موسیقی هیپهاپ از یک خردهفرهنگ زیرزمینی به یک نیروی غالب در صنعت موسیقی تبدیل شد و تأثیر عمیقی بر مد خیابانی گذاشت. خوانندگان و گروههایی مانند Wu-Tang Clan، Notorious B.I.G، Tupac Shakur و A Tribe Called Quest نهتنها موسیقی، بلکه یک سبک زندگی را ترویج کردند که در لباسهایشان منعکس میشد. شلوارهای بگی (گشاد)، هودیهای بزرگ، تیشرتهای ساده یا لوگودار، کلاههای بیسبال کجوکوله و کتونیهای برجسته، بهویژه Nike Air Force 1 و Adidas Superstar، به امضای این فرهنگ تبدیل شدند.
کتونیها در این دوره به نمادی از هویت خیابانی بدل شدند. برای مثال، Air Jordanهای نایک، بهخصوص مدلهای طراحیشده توسط مایکل جردن، به دلیل ارتباطشان با فرهنگ بسکتبال و هیپهاپ، به سرعت به بخشی از استایل خیابانی تبدیل شدند. این کتونیها نهتنها بهخاطر عملکرد ورزشی، بلکه به دلیل ظاهر جذاب و کمیاب بودنشان، مورد توجه قرار گرفتند و مفهوم “کلکسیون کتونی” در این دهه شکل گرفت.
فرهنگ اسکیتبرد: آزادی و مقاومت
در کنار هیپهاپ، فرهنگ اسکیتبرد همچنان یکی از ستونهای اصلی استریتویر بود. اسکیتبردبازهای دهه ۹۰، بهویژه در شهرهایی مثل نیویورک و لسآنجلس، با لباسهای کاربردی و مقاوم، استایلی را تعریف کردند که هم راحت بود و هم بیانگر روحیه سرکش و ضدجریانشان. برندهایی مثل Vans، DC Shoes و Vision Street Wear با کتونیهای مقاوم در برابر سایش و شلوارهای جین گشاد، به نیازهای این جامعه پاسخ دادند.
در سال ۱۹۹۴، تأسیس برند Supreme در نیویورک نقطه عطفی در فرهنگ اسکیت و استریتویر بود.
Supreme، که توسط جیمز جبیا تأسیس شد، ابتدا یک فروشگاه کوچک برای اسکیتبردبازها بود، اما با تیشرتهای ساده لوگودار و محصولات تولید محدود، به سرعت به نمادی از اصالت خیابانی تبدیل شد. این برند با الهام از فرهنگ اسکیت، هیپهاپ و هنر خیابانی، مفهوم “کمیابی” را به استریتویر معرفی کرد و باعث شد که طرفداران برای خرید محصولات جدید صف بکشند.
تأثیر فرهنگ ژاپنی: هاراجوکو و ظهور Bape
در حالی که آمریکا مهد استریتویر بود، ژاپن در دهه ۱۹۹۰ نقشی کلیدی در جهانیسازی این سبک ایفا کرد. منطقه هاراجوکو در توکیو به مرکز مد خیابانی تبدیل شد و برندهایی مثل A Bathing Ape (Bape)، تأسیسشده توسط Nigo در سال ۱۹۹۳، استریتویر را به سطح جدیدی بردند. Bape با طرحهای جسورانه، الگوهای کاموفلاژ (Camouflage) و گرافیکهای کارتونی، سبکی متمایز ایجاد کرد که ترکیبی از فرهنگ پاپ ژاپنی و هیپهاپ آمریکایی بود.
کتونیهای Bape Sta، که با الهام از Nike Air Force 1 طراحی شدند، به دلیل رنگهای زنده و لوگوی ستارهدارشان، به سرعت در میان طرفداران مد خیابانی محبوب شدند. این برند همچنین با همکاریهای محدود و تولید کمتعداد، به ایجاد فرهنگ “دروپ” کمک کرد که بعدها به یکی از ویژگیهای اصلی استریتویر تبدیل شد.
گرافیکها و لوگوها: هویتسازی بصری
یکی از ویژگیهای بارز استریتویر در دهه ۱۹۹۰، تأکید بر لوگوها و طرحهای گرافیکی بود. تیشرتهای ساده با لوگوهای بزرگ و چاپهای جسورانه، راهی برای بیان هویت و تعلق به یک خردهفرهنگ بودند. برندهایی مثل Stüssy، که از دهه ۸۰ همچنان فعال بود، و FUBU (مخفف For Us, By Us)، که بر هویت آفریقایی-آمریکایی تأکید داشت، از این رویکرد بهره بردند. این لباسها به جوانان اجازه میدادند تا عضویت خود در یک گروه یا فرهنگ خاص را به نمایش بگذارند.
تأثیر رسانه و فرهنگ پاپ
دهه ۱۹۹۰، دورهای بود که رسانهها، بهویژه تلویزیون و موزیکویدیوها، نقش بزرگی در گسترش استریتویر داشتند. کانالهایی مثل MTV با پخش ویدیوهای هیپهاپ و برنامههای مرتبط با اسکیتبرد، به ترویج این سبک کمک کردند. سریالهایی مثل The Fresh Prince of Bel-Air با بازی ویل اسمیت، استایل خیابانی را به خانههای میلیونها نفر بردند. ویل اسمیت با کلاههای بیسبال، کتونیهای Air Jordan و لباسهای رنگارنگ، به یکی از آیکونهای مد خیابانی دهه ۹۰ تبدیل شد.
اقتصاد استریتویر: از مغازههای کوچک به برندهای جهانی
در دهه ۱۹۹۰، بسیاری از برندهای استریتویر بهصورت مستقل و در مقیاس کوچک شروع به کار کردند. فروشگاههای محلی مثل X-Large در لسآنجلس و Union در نیویورک، بهعنوان مراکز تجمع طرفداران استریتویر، نقش مهمی در ترویج این سبک داشتند. این مغازهها نهتنها لباس میفروختند، بلکه فضایی برای تعامل و خلاقیت جوامع خیابانی بودند.
با این حال، برندهای ورزشی بزرگ مثل Nike و Adidas نیز به اهمیت استریتویر پی بردند و با تولید کتونیهای خاص و همکاری با هنرمندان و طراحان، وارد این بازار شدند. این همکاریها، مانند سری Air Max نایک، به استریتویر کمک کرد تا از یک سبک حاشیهای به جریانی تجاریتر تبدیل شود.
تأثیرات اجتماعی و سیاسی
استریتویر در دهه ۱۹۹۰، بیش از یک سبک مد بود؛ این یک ابزار برای بیان هویت و مقاومت بود. در جوامع آفریقایی-آمریکایی، لباسهای خیابانی راهی برای بازپسگیری فضاهای فرهنگی و مقابله با کلیشهها بودند. برندهایی مثل FUBU با شعار “برای ما، توسط ما”، به تقویت حس غرور و هویت کمک کردند. در همین حال، اسکیتبردبازها با لباسهایشان، روحیهای ضدساختار و مستقل را به نمایش گذاشتند که در برابر جریان اصلی مد مقاومت میکرد.
اگزیست و میراث دهه ۱۹۹۰
فروشگاه اگزیست با الهام از روحیه خلاق و سرکش دهه ۱۹۹۰، مجموعهای از کتونیها و لباسهای خیابانی را ارائه میدهد که به این دوره ادای احترام میکنند. از کتونیهای کلاسیک با طراحیهای نوستالژیک گرفته تا هودیها و تیشرتهایی با گرافیکهای جسورانه، اگزیست تلاش میکند تا حس اصالت و آزادی دهه ۹۰ را به نسل جدید منتقل کند. ما معتقدیم که استریتویر فقط لباس نیست، بلکه داستانی از هویت و خلاقیت است.
نتیجهگیری
دهه ۱۹۹۰، زمانی بود که لباسهای خیابانی از یک خردهفرهنگ محلی به یک نیروی فرهنگی جهانی تبدیل شدند. تأثیر هیپهاپ، اسکیتبرد، مد ژاپنی و رسانههای پاپ، این سبک را به یک زبان بصری قدرتمند تبدیل کرد که هنوز هم در مد مدرن طنینانداز است. برندهایی مثل Supreme و Bape، همراه با کتونیهای آیکونیک و گرافیکهای جسورانه، هویت استریتویر را تعریف کردند و راه را برای آینده این سبک هموار کردند.
برای تجربه روح دهه ۱۹۹۰ و کشف مجموعههای استریتویر که از این دوره الهام گرفتهاند، به وبسایت اگزیست سر بزنید و استایل خیابانی خودتان را خلق کنید!