هالووین و کریسمس؛ اقتصاد فشن در برابر زمین پاک

هالووین یک جشن سالانه است که به عنوان یک رویداد اجتماعی در میان جوامع غربی و بعضاً در شرق شناخته شده است. هرساله بسیاری از مردم، با رسیدن فصل پاییز منتظر برگزاری جشن هالووین هستند. لباس‌های متفاوت و خرافات حاکم بر فضای این جشن، آن را برای مردم جذاب کرده است. یکی از طرفداران پر و پا قرص این جشن کودکان هستند که در این برنامه می‌توانند لباس‌های قهرمانان و شخصیت‌های خیالی که در کارتون‌ها و فیلم‌های مخصوص آن‌ها وجود دارند را به تن کنند. خانواده‌ها، چه کسانی که فرزندان کوچک دارند و چه دیگران، در این جشن وارد می‌شوند و با گریم‌های متفاوت روز جشن را می‌گذرانند.

کریسمس هم مانند هالووین جذابیت خاص خودش را دارد و چه بسا بسیار هم پرطرفدارتر برگزار می‌شود. در جشن کریسمس هم اتفاقات جذابی رخ می‌دهد. هدیه‌های زیادی رد و بدل می‌شوند و لباس‌های تازه و نو در حراج‌های آن‌چنانی به مشتریان عرضه می‌شوند. برندها سعی می‌کنند هر چه بیشتر لباس‌هایی را که در طول سال تولید کرده‌اند و در فروششان موفق نبوده‌اند را به فروش برسانند. خرده فروش‌ها در سطح شهر از پلاکاردهای جذاب برای جلب مشتری استفاده می‌کنند و نگاه‌های منتظر را به سمت خود می‌کشانند. 

اما هالووین و کریسمس در کنار جذابیت‌هایی که دارند، آثار مخرب زیادی هم بر اقتصاد فشن بر جای می‌گذارند. در این مطلب برای این‌که از تأثیرات آن‌ها مطلع شویم، کمی نگاهمان را فراتر می‌بریم و از زاویه‌ی دیگری این جشن سالانه را بررسی می‌کنیم. البته هالووین جشنی است که در کشورهای اروپایی و آمریکایی به صورت فراگیر برگزار می‌شود و از رسوم آن‌ها به حساب می‌آید. اما ما برای این‌که به صورت ریزبینانه‌تری موضوع را بررسی کنیم، آن را به طور اختصاصی در بریتانیا و آمریکا مطرح می‌کنیم.

علت انتخاب بریتانیا این است که مردم این کشور علاقه‌ی وافری به خرافات دارند و هالووین هم گره پیچیده‌ای با خرافات خورده است. آمریکا هم از آن‌جایی که اقتصاد بزرگی به حساب می‌آید و ارقام قابل ملاحظه‌ای دارد، در موضوع جایگاه ویژه‌ای دارد. در مطلب هالووین و کریسمس همراه کمد باشید تا در کنار هم اتفاقات جالبی را زیر ذره‌بین ببریم.

جشن هالووین چیست؟

کلمه هالووین ریشه اسکاتلندی دارد که به معنای “عصر مقدسان” است. این جشن در آستانه جشن مسیحی ارواح، در آخرین روز اکتبر برگزار می شود. در زمان‌های قدیم آخر اکتبر به عنوان زمانی تلقی می‌شد که روح‌ها قادر بودند آزادانه در زمین سرگردان شوند و ارواح شیطانی، شیطان و جادوگران در قوی‌ترین حالت خود بودند. این مراسم یکی از قدیمی‌ترین تعطیلات بود. امروزه این جشن توسط بسیاری از کشورها و افراد با پیشینه‌های مذهبی مختلف برگزار می‌شود.

این جشنواره عمدتاً در آمریکای شمالی، آمریکای لاتین، اروپا، اقیانوسیه و آسیا برگزار می‌شود. نام جشن ممکن است بسته به کشور مبدا کمی تغییر کند. به عنوان مثال، در مکزیک و سایر کشورهای آمریکای لاتین “روز مردگان” یا  (Día de los Muertos) را جشن می‌گیرند.

در قاره آسیا، محبوبیت هالووین به ویژه در مکان‌هایی مانند چین، هنگ کنگ، دبی، ژاپن، فیلیپین و سنگاپور در حال افزایش است. اگرچه در میان این کشورها مخالفانی دارد که عقیده دارند هالووین و سایر تعطیلات غربی این قابلیت را دارند که جشن‌های سنتی را پوسیده و فقیر کنند.

سود هنگفتی که هالووین نصیب اقتصاد می‌کند

هالووین یک تجارت بزرگ در ایالات متحده آمریکا است. طبق اعلام فدراسیون ملی خرده‌فروشی، بیشترین سودها از طریق لباس‌ها، شیرینی‌ها و کارت‌ها به دست می‌آیند. برآوردها نشان می‌دهند حدود ۹ میلیارد دلار سود اقتصادی تنها در یک سال نصیب آمریکا می‌شود. برای مثال فقط در یک ایالت آمریکا، آریزونا، ۵۰۰۰ فرصت شغلی موقت، در ایام جشن هالووین ایجاد می‌شوند. هزینه‌های هر نفر حدود ۸۶ دلار برآورد شده است. البته این مقدار در مقایسه با هزینه‌ی کریسمس چندان هم چشم‌گیر نیست. اما مقدار آن‌قدر زیاد است که تأثیر جالب توجهی بر اقتصاد لباس، آب‌نبات یا شیرینی دارد. باید این موضوع را هم در نظر داشت که در زمان کریسمس افراد زیادی به مسافرت می‌روند و این یکی از دلایل بالاتر بودن هزینه‌ها و رشد اقتصاد است.

آیا تأثیر هالووین بر اقتصاد مثبت است یا منفی؟

بسیاری از خانواده‌ها تمام سال را پول پس‌انداز می‌کنند، تا در مراسم کریسمس مایحتاج خود را تهیه کنند. اما با رونق گرفتن جشن هالووین در دنیا، مقدار زیادی از این پس‌انداز صرف هزینه‌های این جشن می‌شود. هزینه‌ها عبارتند از لباس، آب نبات، دکوراسیون خانه، رفتن به رستوران‌ها و….

همین موضوع نشانه‌ی خوبی برای بسیاری از کسب و کارهاست. بسیاری از کسب و کارها تنها در این ایام مغازه‌ی خود را باز می‌کنند و با تمام شدن جشن هالووین تا پاییز بعد تعطیل می‌کنند. اما موضوع قابل توجه این است که وقتی خانواده‌ها مقدار زیادی از پس‌انداز خود را صرف هالووین کنند، برای جشن بعدی یعنی کریسمس دیگر نمی‌توانند آن اندازه‌ای که انتظار می‌رود هزینه کنند. بسیاری از کسب و کارها در کنار هالووین که روزبه‌روز پر رونق‌تر برگزار می‌شود، چشم امید به زمان فروش کریسمس خود دارند.

نکته‌هایی که بیان شد، شاید تصمیم‌گیری در مورد خوب یا بد بودن جشن هالووین را کمی مشکل کند. یعنی ما نمی‌توانیم به صراحت بگوییم که آیا برگزاری این جشن صددرصد خوب است یا نه. اما موضوعی که باید به آن توجه شود این است که چه در زمان هالووین و چه در زمان کریسمس، تولیدکنندگان باید جانب انصاف را رعایت کنند. منظور از انصاف، توجه به نوع تولیداتی است که در فروشگاه‌ها عرضه می‌کنند. یعنی در زمان تولید، تنها سود خود را نباید در نظر داشته باشند بلکه باید کیفیت محصولات را بالا ببرند تا مشتری بتواند از کالایی که تهیه می‌کند، به مدت طولانی‌تری استفاده کند. توجه به کیفیت در دراز مدت به نفع همان تولیدکننده هم تمام می‌شود. در ادامه باید نکاتی را بیان کنیم تا شما هم با دید بازتری نسبت به موضوع نگاه کنید و برای خرید هر کالا توجه بیشتری نشان دهید.

مد سریع مناسب برای مهمانی سریع

مد سریع یا فست فشن، یکی از مباحث پیچیده در دنیای فشن است. از طرفی افرادی که به خاطر قیمت‌های پایین لباس‌های فست فشن، طرفدار چنین اجناسی هستند کم نیستند. از طرف دیگر تولید پوشاک با چنین ویژگی، آثار مخربی بر جای می‌گذارد. قبل از ادامه بهتر است کمی اجمالی درباره مد سریع بدانیم.

توضیح مختصری از مد سریع

اقلام مد سریع لباس‌های ارزان و مد روزی هستند که فروشگاه‌های خیابان‌هایی با کلاس بالا را در سراسر جهان پر می‌کنند. شرکت‌های تولید پوشاک، لباس‌هایی را تولید می‌کنند که مشابه مدل‌های برندها هستند و در نمایش‌های مد عرضه شده‌اند. اما این لباس‌ها به خاطر کیفیت پایین پارچه و کم کردن هزینه‌ی تولید، با قیمت پایین‌تری در بازار عرضه می‌شوند. تولید چنین لباس‌هایی به مشتریان اجازه می‌دهد که همیشه به روز لباس‌ بپوشند و روندها را دنبال کنند. اما چنین لباس‌هایی به همان سرعتی که تولید شده‌اند، کنار گذاشته می‌شوند.

هالووین و کریسمس؛ مد سریع

در جشن‌های هالووین و کریسمس، فست فشن یا مد سریع طرفداران زیادی نسبت به روزهای دیگر سال پیدا می‌کنند. یکی از دلایل آن پایین بودن قیمت اقلامی‌ست که مشتریان در پی تهیه‌ی آن‌ها هستند. پایین بودن قیمت از کجا نشأت می‌گیرد؟ بله، از کیفیت پایین. استفاده‌ی بیش از حد از پلاستیک در لباس‌ها، کیفیت‌ آن‌ها را پایین می‌آورد و یکی از مخرب‌ترین آثار را در محیط زیست برجای می‌گذارد. در جشن هالووین، به خاطر مدل‌های خاصی که برای تهیه‌ی لباس‌ها مدنظر است، و از طرف دیگر چون تولیدکننده به خوبی می‌داند لباسی که تولید می‌کند تنها یک بار مورد استفاده قرار می‌گیرد، پس تلاشی برای بهبود کیفیت آن نمی‌کند.

لباس‌های ابرقهرمان‌ها و پرنسس‌های دیزنی، ظاهری دلچسب و فریبنده برای کودکان دارند و رویای آن‌ها را با پوشیدنشان محقق می‌کنند. اما در واقع کیفیت پایین لباس‌ها و کودکانی که در حال رشد هستند، همچنین تغییر قهرمان کودکان با تغییر سن‌شان، استفاده بیشتر از لباس‌ها را تا حدی ناممکن می‌سازد.  

موانع تولید محصول با کیفیت

اگر تولیدکننده بخواهد محصول با کیفیت تولید کند موانع زیادی بر سر راه آن وجود دارد. یکی از این موانع قیمت بالای پنبه است که روزبه‌روز بیشتر می‌شود. در همین ایام، به خاطر فراگیری بیماری کووید ۱۹، قیمت‌ تولید محصولات کشاورزی چند برابر افزایش داشته است. برای مثال برآوردها نشان می‌دهند که در ماه آگوست امسال، تولید پنبه ۱۸ درصد گران‌تر از تولید آن در سال ۲۰۲۰ تمام شده است. در کنار تولید که مبحث پیچیده و گسترده‌ای دارد، حمل و نقل محصولات هم هزینه‌ی زیادی را در بردارند.

بنابراین اطلاعات، برندهای بزرگ و مشهور کمترین آسیب را از بالا رفتن قیمت متحمل می‌شوند. آ‌ن‌ها زمانی که قیمت‌های بالایی برای محصولات خود پرداخت می‌کنند می‌توانند همان قیمت‌ها را در خرده فروشی‌ها از مشتری دریافت کنند. برندهایی مانند Chanel، Louis Vuitton، Dior، Prada و Gucci دقیقاً این کار را قبلاً بدون تأثیر قابل توجهی بر تقاضا انجام داده‌اند. اما در این میان تولیدکنندگان با سطح کیفیت متوسط کالا، بیشترین ضرر را می‌بینند. قیمت کالاهای این تولیدکنندگان اگر بیش از اندازه‌ی استطاعت مشتری بالا برود، آن‌ها مشتریان خود را از دست می‌دهند. بر اساس آمارها، خرده فروشان ۳۵ درصد از کل فروش سال خود را قبل سال نو میلادی دارند. همین موضوع باعث می‌شود که تولید کننده تلاش کند حتی شده کالای بی‌کیفیتش را در این ایام به مشتری بفروشد.

هالووین و تولید زباله

آلودگی پلاستیکی در جشن هالووین بسیار زیاد است. لباس‌ها به صورت فست فشن تولید می‌شوند زیرا کسی به کیفیت آن‌ها توجهی نشان نمی‌دهد. تنها موضوع مدنظر در انتخاب لباس هالووین، مدل‌های جنجالی آن است و نه کیفیت. به طور اختصاصی در کشور انگلستان تخمین زده شده است که تنها در یک آخر هفته به خاطر هالووین ۳۰ میلیون نفر لباس می‌پوشند. همین موضوع یعنی ۹۰ درصد خانواده‌ها به خرید لباس جشن هالووین فکر می‌کنند. از بین ۳۲۴ فروشگاه خرده فروشی در بریتانیا که نام آن‌ها را در زیر می‌آوریم، ۸۳ درصد از لباس‌های تولید شده‌ی آن‌ها از پلاستیک هستند. نام فروشگاه‌ها عبارتند از:   

Argos، ASOS، Amazon، Boden، Boohoo، Ebay، H & M، John Lewis،  Marks and Spencer، Matalan، Next، PrettyLittleThing، Sainsburys، Tesco، TK MAXX، Topshop، Wilko، Zara 

در سال‌های گذشته هم در این زمینه تحقیقاتی شده است. همین تحقیقات نشان می‌دهد که بیشتر پلاستیک تولید شده در هالووین را پلاستیک‌های یکبار مصرف تشکیل می‌دهند. هر ساله در بریتانیا ۷ میلیون لباس هالووین دور ریخته می‌شوند. از هر ۷ متر پارچه‌ای که برای دوختن لباس‌های هالووین استفاده می‌شوند، ۳۶۱ گرم آن‌ها را پلاستیک تشکیل می‌دهند. این مقدار برابر با تولید ۲٫۰۷۹ میلیون کیلوگرم و یا ۲۰۷۹ تن زباله پلاستیکی تنها در بریتانیا است. دفن زباله در بریتانیا ۸۲ میلیون پوند هزینه دارد.

این مقدار از زباله معادل تولید زباله از ۸۳ میلیون زباله‌ای است که کوکاکولا تولید می‌کند. یعنی هر نفر ۳ بطری کوکاکولا بنوشد. با چنین آمارهایی متوجه می‌شویم که:

ترسناک‌ترین موضوع در مورد هالووین تولید پلاستیک است.

ما اکنون در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که جهان به شدت در مورد موضوع محیط زیست مشغول آگاهی بخشی است. هر ساله فیلم‌ها و مستندات زیادی در مورد آلودگی محیط زیست ساخته می‌شوند. بنابراین چنین بی‌توجهی‌ای در مورد تولید زباله غیرقابل چشم‌پوشی است. ممکن است بگویید این هجم از مواد پلاستیکی را می‌توان به عنوان مواد بازیافتی در تولید لباس استفاده کرد. فکر شما کاملاً صحیح است اما بهتر است بدانید که در سطح جهانی ۱۳ درصد موادی که برای تولید لباس، وارد کارنجات منسوجات می‌شوند از مواد بازیافتی هستند. این در حالی‌ست که تنها ۱ درصد مواد بازیافتی را می‌توانند برای تولید لباس به کار ببرند.

ارقامی که ذکر شد،‌ تا حدودی در مورد کریسمس هم صدق می‌کند. یک خانواده به طور متوسط هزینه‌ی خرید لباس را در زمان کریسمس تا ۴۳ درصد افزایش می‌دهد. بالا رفتن تقاضای خرید، نشان‌دهنده‌ی بالا رفتن تقاضا برای تولید فست فشن یا مد جدید است. در زمان کریسمس تقاضا برای کالاها و هدایای ارزان قیمت افزایش پیدا می‌کند. بنابراین ارائه کنندگان مد سریع محصولات بیشتری را با قیمت‌های پایین‌تر تولید می‌کنند تا سود خود را افزایش دهند. افزایش تولید، در جمعه‌ی سیاه و یا در Cyber Monday کریسمس مشهود است.

در نگاه اول از نظر مصرف‌کنندگان این اتفاقی بسیار جذاب است. لباس‌های بیشتر برای مصرف کنندگان، قیمت‌های پایین‌تر و رونق اقتصادی؛ به این معجزه‌ی کریسمس می‌گویند.

اما در واقع چنین رویدادی مانند جنگ با محیط زیست و در آخر مانند سم برای اقتصاد فشن است.

چه کاری برای کمتر کردن ضرر می توانیم انجام دهیم؟

وقتی تولیدکنندگان دست به تولیداتی با کیفیت پایین می‌زنند، مصرف‌کننده هم ناگزیر از خرید است. اما در همین راستا کارهایی می‌توان انجام داد تا آسیب ناشی از هالووین و یا کریسمس صدمه‌ی کمتری به اقتصاد و همچنین محیط زیست وارد کند. در ادامه چند راه‌کار مناسب را با شما در میان می‌گذاریم تا آگاهی شما هم در این زمینه افزایش پیدا کند.

فراموش کردن مد سریع

یکی از راه‌ها این است که خانواده‌ها و مصرف‌کنندگان با نخریدن اجناس بی‌کیفیت سبب شوند که تولید آن‌ها را کمتر شود. برای مثال غول‌های مد سریع، برای سود بیشتر به وجود آمده‌اند بنابراین آن‌ها نباید آن‌چه را که می‌خواهید بپوشید به شما دیکته کنند. برندهایی مانند H&M و مانکن‌های پشت ویترین‌ها، استاندار مد نیستند. ما به عنوان مصرف کننده مجبور نیستیم که از مد سریع پیروی کنیم و هر لباس ارزان‌قیمتی که تولید می‌کنند را تهیه و استفاده کنیم. در واقع باید هدف نهایی مد پایدار باشد. یکی از راه‌هایی که می‌توانیم از تولید بیش از اندازه‌ی فست فشن جلوگیری کنیم این است که از برندهایی که در تولیدات خود وجدان کاری دارند و محصولاتی با برچسب مد پایدار تولید می‌کنند خرید کنیم. ما می‌توانیم از خریدهای غیرضروری پرهیز کنیم و یک تکه از لباسی که می‌خریم را با کیفیت انتخاب کنیم. در این صورت هم به محیط زیست توجه نشان داده‌ایم و هم دور مصرف گرایی را یک خط باطل کشیده‌ایم.

سرفصل کارهایی که می‌توان انجام داد

تولیدکنندگان باید لباس‌هایی را تولید کنند که پلاستیک در آن‌ها استفاده نشده باشد. بعضی از رویدادها و کمپین‌ها هستند که به خانواده‌ها آموزش می‌دهند که چگونه لباس بپوشند تا هم تم هالووین را داشته باشند و خوب به نظر برسند و هم از اجناس بی‌کیفیت استفاده نکنند.

مردم باید تا جایی که می‌توانند از خریدن پلاستیک جدید در روزهای جشن هالووین و کریسمس خودداری کنند. ممکن است با کمی جستجو در میان لباس‌های قدیمی و از مدافتاده، خانواده‌ها بتوانند لباس‌هایی را برای این جشن با تم‌های بامزه و دیدنی درست کنند. در این صورت دیگر نیازی به خرید کردن لباس‌های پلاستیکی نخواهد بود.

در این میان دولت‌ها باید از تولیدکنندگان بخواهند تا از برچسب‌های اطلاع‌رسانی درباره کیفیت محصول، استفاده کنند تا مشتری بداند می‌خواهد چه جنسی را خریداری کند. این‌که آیا در محصول از پلاستیک استفاده شده است یا نه.

دولت‌ها باید مقرراتی برای حذف تدریجی پلاستیک‌ها از محصولات بگذارند. در سال ۲۰۱۹/۲۰۲۰ کارگروه Hubbub در حال انجام فعالیت‌های زیر است:

این کارگروه بخشی را به نام APPG به منظور توسعه‌ی پوشاک و منسوجات مدپایدار تشکیل داده است. وظایف APPG ایجاد تصمیم‌گیری‌های آگاهانه‌تر، تقویت همکاری و ایجاد تأثیر مثبت است. حوزه‌ی کاری APPG گسترده است اما این بخش به دنبال تحقق بخشیدن به چند هدف مهم است. از جمله:

• قابلیت ردیابی پارچه‌هایی که دور ریخته می‌شوند
• مقدار پایداری پارچه‌هایی که انتخاب می‌شوند
• فرصت‌هایی برای چرخه‌های مدل‌های مختلف کسب و کار
• ایجاد جامعه آگاه‌تر
• مدل‌های کسب و کارهای جدید

برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر، APPG درخواستی داد تا خرده فروشان و تولیدکنندگان اطلاعاتی را در اختیارش قرار دهند. در این صورت موانع موجود در مسیر شناسایی می‌شوند تا بر روی آن‌ها مطالعه صورت بگیرد.

کمپین Wear The Movement (حرکت بپوش)

صنعت مد یکی از آلوده‌ترین صنایع به شمار می‌آید. تحقیقات نشان داده است که بیش از نیمی از زنان، ۱۶ تا ۲۴ ساله هستند. این آمار سنی نشان دهنده‌ی تعداد کسانی است که علاقه به لباس‌های نو و ترند دارند. با سرشماری که در بریتانیا در سال ۲۰۱۹ صورت گرفت، زنان یک لباس در ماه خریداری می‌کنند. این در حالی است که بیش از نیمی از لباس‌های کمد ما تا به‌حال پوشیده نشده‌اند. در این میان رسانه‌های اجتماعی هم بر فرهنگ مصرف‌گرایی دامن می‌زنند. از هر ۶ نوجوان ۱۸ تا ۲۴ ساله یک نفر می‌گوید که لباس تکراری نمی‌پوشد.

به خاطر همین موضوع قرار است که Hubbub قرار است به زودی کمپینی به نام Wear The Movement به راه بیاندازد. این کمپین قرار است در مورد مدپایدار برای جوانان اطلاع‌رسانی کند و آن‌ها را آموزش دهد. زمانی که آگاهی در سطح جامعه بالا برود و جوانان از تأثیرات مد سریع اطلاع داشته باشند، ترغیب می‌شوند تا در زمان خرید آگاهانه‌تر عمل کنند. همچنین زمانی که خریدی را انجام می‌دهند از آن بهتر مراقبت کنند.

سخن آخر

در آخر باید به یاد داشته باشیم که زمین ما تنها یکی است و جایگزینی ندارد. جشن هالووین و کریسمس و مراسم مختلفی که برگزار می‌شوند در آغوش همین زمین صورت می‌گیرد. صنعت فشن و خیلی از تولیدکنندگان تنها به فکر منافع و سود بیشتر برای خودشان هستند. البته در کنار سودجویان صنعت فشن، بعضی از برندها هم در همین صنعت هستند که دل‌سوز زمین هستند و مدپایدار را جایگزین مد سریع کرده‌اند. اما در نهایت این ما هستیم که به عنوان مصرف‌کننده می‌توانیم با یاری هم، به یکدیگر اطلاع رسانی کنیم و از آسیب‌های جدی که برای زمین روی می‌دهد جلوگیری کنیم.