عکس از: Edward Berthelot
پارچه موهر، یک پارچه بسیار نرم و ابریشمی است که به دلیل درخشندگی بالایی که دارد به آن الیاف الماس نیز می‌گویند. با اینکه پارچه موهر در طول قرن‌های گذشته طرفداران بسیار زیادی داشت اما از دو دهه قبل بنابه‌دلایلی محبوبیت آن به میزان قابل توجهی کاهش یافت. برای توضیح کامل، این مطلب را به بررسی پارچه موهر اختصاص داده‌ایم.
پارچه موهر چیست؟
موهر یکی از قدیمی‌ترین الیاف نساجی است که از پشم بز آنگورا (آنقوره هم می‌گویند) تولید می‌شود. بز آنگورا نیز نوعی بز شاخ‌دار با پشم‌های سفید و درخشان است. قطر الیاف موهر تقریباً ۲۵ الی ۴۲ میکرون است. البته باید در نظر داشته باشیم که در حالت کلی این قطر به سن بز آنگورا بستگی دارد؛ برای مثال اگر بز آنگورا مسن باشد قطر الیاف آن نیز افزایش خواهد یافت.
نکته: اگر زمانی کلمه آنگورا را روی پارچه لباس خود مشاهده کردید هرگز آن را با پارچه موهر اشتباه نگیرید. چون پشم آنگورا یک پارچه متفاوت دیگر است که از الیاف پشم خرگوش‌ها تولید می‌شود.
تاریخچه پارچه موهر چیست؟
برخی منابع مدعی‌اند که شروع تولید پارچه موهر از قرن هشتم بوده و به کشور انگلستان مربوط است؛ اما در مقابل برخی منابع دیگر این ادعا را نمی‌پذیرند و بر این باورند که بزهای آنگورا از حدود قرن شانزدهم در شهر آنکارا کشور ترکیه بودند. همچنین، آن زمان نام شهر آنکارا، آنگورا بود؛ از‌این‌رو نام بزها آنگورا است. بعد از گذشت دو قرن یعنی در قرن هجدهم، با توجه به تقاضای فزاینده مردم برای خرید پارچه موهر، تولیدکنندگان تعدادی از بزها را در ابتدا به آفریقای جنوبی و سپس آمریکا استرالیا و نیوزیلند فرستادند.
در بررسی جزئی‌تر باید بگوییم که برای قرن‌ها بز آنگورا در ترکیه پرورش می‌یافت؛ اما زمانی که محبوبیت پارچه موهر به اوج خود رسید، آوازه پارچه به طور گسترده به سراسر اروپا، آسیا و حتی خاورمیانه نیز رسید. با آغاز قرن نوزدهم، تولید پارچه موهر به‌طور مجدد در کشور انگلستان به شکلی صنعتی و گسترده آغاز شد. تا جایی که در اوج امپراطوری بریتانیا، موهر به محبوبیت زیادی رسید و در مدت زمان کم به یک پارچه پرطرفدار در سراسر جهان تبدیل شد. این محبوبیت از آن دوران تا اوایل دهه ۱۹۹۰ ادامه داشت تا اینکه برخی از سازمان‌های حامی حقوق حیوانات نسبت به نحوه تولید این پارچه حساس شدند و تحقیقات خود را در این زمینه آغاز کردند که در ادامه بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.
پارچه موهر در کدام کشور‌ها تولید می‌شود؟
امروزه بزرگترین توزیع کننده موهر در جهان آفریقای جنوبی است. بعد به ترتیب آرژانتین، ترکیه، ایالات متحده و در نهایت استرالیا و نیوزیلند است. با اینکه امروزه همچنین حجم وسیعی از این پشم به صورت خام یا نیمه فرآوری شده به کشورهای دیگر در اروپا و آسیا صادر می‌شود، اما با این وجود در حالت کلی تولید پشم موهر در حال کاهش است.
مراحل تولید پارچه موهر چیست؟
یک بز آنگورا به‌طور‌معمول، ۵ تا ۸ کیلو پشم تولید می‌کند که به نوعی در نتیجه افزایش رشد موهای آنهاست. طبق این مورد، مراحل تولید پارچه موهر از این پشم‌ها به شرح زیر است:
۱. در ابتدا کارگران پشم بزها را با قیچی‌های بزرگ به‌طور کامل می‌تراشند. اما برای اینکه مراحل تولید با رعایت اصول اخلاقی انجام شود، باید از تکان نخوردن حیوان اطمینان حاصل کنند تا آسیبی به آنان نرسد.
۲. سپس تولیدگنندگان، پشم‌های به‌دست آمده را برای پاکسازی از هرگونه کثیفی و آلودگی به خوبی می‌شورند.
۳. از آنجایی که این پشم‌ها مجعد یا فرخورده هستند، برای صاف شدن در بین دندانه‌های سیمی ماشین‌های بافندگی قرار می‌گیرند.
۴. با عبور از داخل غلتک‌ها، برای شانه شدن در یک حالت صاف قرار می‌گیرند.
۵. در نتیجه این شانه شدن، شبکه‌هایی از الیاف‌های نازک تشکیل می‌شوند که از نظر طول باهم تفاوت دارند. از‌این‌رو بعد از اتمام این مرحله، تمام رشته الیاف‌ها یکدست خواهند بود.
۶. در مرحله نهایی، یک نخ با پیچیدن به این الیاف‌ها، طی عمل بافندگی بافت اصلی پارچه موهر را ایجاد می‌کند.
انواع مختلف پارچه موهر چیست؟
با اینکه پشم موهر فقط از بزهای آنگورا برداشت می‌شود اما با این حال دو نوع مختلف دارد: نخست؛ الیافی که از بزهای جوان به دست می‌آیند و دوم؛ الیافی که از بزهای مسن به دست می‌آیند.
هرچه بز آنگورا جوان‌تر باشد الیاف ظریف‌تری تولید می‌کند. از‌این‌رو الیاف بزهای کوچکتر که بزغاله‌اند محبوب‌تر از الیاف بزهای مسن هستند و به همین دلیل، بیشتر ژاکت‌های پشمی و یا لباس‌های لوکس دیگر از الیاف این بزها تولید می‌شوند. همچنین با افزایش سن بزهای آنگورا، موهایشان ضخیم‌تر و زبرتر است که این اتفاق در نهایت موجب می‌شود کیفیت الیاف به‌دست آمده کاهش یابد. همچنین این پشم‌ها بیشتر در تولیدات خانگی مانند قالیچه و یا موارد دیگر استفاده می‌شود.
ویژگیها و مزایای استفاده از پارچه موهر چیست؟
۱. لباس‌های موهر در برابر چروک و کشسانی مقاومت بالایی دارند.
۲. هنگام لمس با دست یا زمان برخورد مستقیم روی پوست بسیار سبک و نرم هستند.
۳. پارچه موهر از آنجایی که در برابر سرما نیز عایق است، در فصل زمستان ما را گرم نگه می‌دارد.
۴. خاصیت درخشندگی موهر بسیار بالاست.
۵. این پارچه در ترکیب با رنگ‌ها در مرحله رنگرزی نه تنها درخشانی خود را نه تنها از دست نمی‌دهد، بلکه هم ظاهر ابریشمی خود را حفظ می‌کند و هم نور را به خوبی در خود نگه می‌دارد.
نکته: باید در نظر داشته باشیم که پیدا کردن لباسی که جنس آن از پارچه موهر خالص باشد چندان میسر نیست. به این دلیل که پارچه موهر در ترکیب با الیاف دیگر حالت متعادل‌تری به خود می‌گیرد. برای مثال مقداری نزدیک به ۱۷ درصد از پشم موهر با پشم مرینو ترکیب می‌شود تا پارچه نهایی نرمی و درخشندگی را به خوبی نشان بدهد.
موارد مصرفی پارچه موهر چیست؟
پارچه موهر به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردی که دارد برای کاربردهای مختلف می‌توان از آن استفاده کرد. برای مثال این پارچه در انواع مختلف پوشاک، لباس و همچنین در انواع دکوراسیون منزل مانند مبلمان و همچنین سایر منسوجات عمومی استفاده می‌شود.
مانند سایر انواع پشم با اینکه موهر نیز یک پارچه بسیار محبوب است، برای استفاده در دوخت انواع پالتو یا سایر لباس‌های عایق زمستانی بسیار مناسب است، اما فقط محدود به همین نیست. برای مثال در دهه ۱۹۶۰ نوع خاصی از کت و شلوار با پشم موهر طراحی شد که در بریتانیا محبوبیت زیادی پیدا کرد و به سرعتی این محبوبیت در بین موسیقی‌دانان آمریکا و سپس در سراسر جهان گسترش یافت. به این دلیل که کت و شلوارهای دو رنگ موهری هنگامی که در زوایای مختلفی از نور قرار می‌گرفتند رنگ‌های مختلفی نشان می‌دادند.
همانطور که گفتیم، موارد مصرفی پارچه موهر فقط در لباس و پوشاک نیست. موهر همچنین برای بافت فرش، تولید نخ‌های مورد استفاده در صنایع دستی، کلاه گیس‌های عروسکی و آویز‌های دیواری نیز استفاده می‌شود. به عنوان یک مثال دیگر، در دهه ۱۹۷۰ از پشم موهر برای بافت فرش نیز استفاده می‌شد. البته امروزه نیز در بافت برخی از فرش‌ها از پشم موهر استفاده می‌شود اما دیگر مانند سابق بین مردم محبوبیت ندارند.
تولید پشم موهر چه تاثیری بر محیط‌زیست تاثیر دارد؟
مانند سایر الیافی که از پشم حیوانات به دست می‌آید، موهر نیز تاثیر منفی قابل توجهی بر محیط زیست ندارد زیرا یک الیاف طبیعی است؛ برخلاف منسوجات مصنوعی در تولید موهر از هیچ ماده شیمیایی سرطان زا که مختل کننده ترشح هورمون باشد یا آسیبی به اندام‌ها برساند استفاده نمی‌شود.
نکته: ممکن است در مرحله رنگرزی پارچه موهر، برخی از مواد شیمیایی مضر وارد محیط زیست شوند؛ اما نگرانی اصلی در تولید این پارچه، تاثیرات زیست محیطی آن نیست بلکه در مورد تاثیراتی است که روند تولید برای حیوانات پیش می‌آید.
تاثیرات تولید پارچه موهر روی بزهای آنگورا چیست؟
با اینکه پارچه موهر، یک پارچه زیبا و با ارزش است اما، باید در نظر داشته باشیم که مانند بیشتر پارچه‌هایی که از پشم حیوانات به دست می‌آیند، تولید این پارچه نیز در بیشتر مواقع همراه با رنج و حتی کشتار حیوانات است. از‌این‌رو در دهه ۱۹۹۰، برخی از سازمان‌ها مانند Peta (بنیاد مردمی رعایت اصول اخلاقی در برابر جانوران)، شروع به افزایش آگاهی خود در مورد نحوه تولید این کرد. بعد از انجام تحقیقات جزئی اولیه، به این نتیجه رسید که بسیاری از افراد، طی اقدامات غیر اخلاقی این پارچه را تولید می‌کنند.
همچنین، پتا به این مورد مهم نیز اشاره کرد که شیوه تولید پشم در مزارع مختلف متفاوت است و همه مزارع تولید غیر اخلاقی ندارند. اما در مقابل، یکی دیگر از نتایج مهم تحقیقات آنها، این بود که کارکنان برخی از مزارع در آفریقای جنوبی، در حالی که با بزهای خود هنگام قیچی کردن پشم برخورد خشونت‌آمیزی داشتند دستگیر شدند. این در حالی است که در روند تولید پارچه اجباری برای آزار رساندن به حیوانات وجود ندارد. اما متاسفانه کارکنان برخی از مزارع برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها، تولید پارچه موهر را با آسیب رسانی جدی به حیوانات انجام می‌دهند.
اتفاقات مهم بعد از اقدامات سازمان پتا
بعد از خبرساز شدن این موضوع، میزان تولید موهر که در در اوایل دهه ۱۹۹۰ عددی نزدیک به ۲۵ هزار تن در سال بود، در سال ۲۰۰۹ به ۵ هزار تن در سال کاهش یافت. همچنین برخی از برندهای لباس و پوشاک مانند گپ، اچ اند ام و لاکوست، با امتناع از بازاریابی محصولاتی که با پشم موهر تولید شده بودند از حقوق حیوانات دفاع کردند. اما در نهایت همانطور که گفتیم، با اینکه امکان تولید این پارچه به طور پایدار و بدون ظلم به حیوانات وجود دارد اما تصوری که در ذهن مردم از تولید غیر اخلاقی این پارچه ایجاد شد، این اتفاق را رقم زد که همزمان با کاهش تولید، فروش پارچه موهر نیز به شدت کاهش یابد.
قیمت پارچه موهر چقدر است؟
پارچه موهر با اینکه یکی از گران قیمت‌ترین انواع پشم است. اما با این حال قیمت آن عمدتا ثابت است. زیرا هم تولید و هم تقاضا از سمت مشتریان به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. به گفته یک شرکت تولیدی پشم موهر در پنسیلوانیا، این پشم با قیمتی حدود ۱۰ هزار دلار در هر ۵۰۰ گرم خود به فروش می‌رسد. این در حالی است که پشم گوسفند در حدود ۵۰ دلار در هر کیلوگرم به فروش می‌رسد.
روش‌های مراقبت از پارچه موهر چیست؟
پیش از بررسی تک تک موارد باید بگوییم که اگر شما به خوبی از لباس‌های موهر خود مراقبت کنید، می‌توانید تا چندین سال از آنها استفاده بکنید. اما نکاتی که در ادامه می‌خواهیم ارائه دهیم توصیه‌های مهم در جهت مراقبت از لباس و پوشاک موهر است که به شما کمک می‌کنند.
پیشنهاد اول؛ خرید از برندهای معتبر
اگر شما لباس موهر خود را از یک برند خاص خریده‌اید، بهتر است در مورد اقدامات مراقبتی پارچه در ابتدا با فروشندگان آن برند مشورت کنید. چون هر محصول موهر دارای ترکیبات خاصی است که تولید کننده از آن اطلاع دارد.
پیشنهاد دوم؛ شستوشو با دست
اگر برایتان ممکن باشد، سعی کنید که لباس‌های موهر را خود را با دست بشوئید. به دلیل اینکه در دوخت لباس‌ها از الیاف ظریف موهر استفاده می‌شود، ماشین لباسشویی ممکن است به پارچه شما صدمه بزند. توجه داشته باشید که از یک شوینده ملایم استفاده بکنید. همچنین برای جلوگیری از کشش پارچه بهتر است که لباس موهر خود را به حالت صاف روی یک سطح بگذارید تا خشک شود.
پیشنهاد سوم؛ شستوشو با ماشین لباسشویی
اگر وقت ندارید و ترجیح می‌دهید که ژاکت موهر خود را در ماشین لباسشویی بشورید، اطمینان حاصل کنید که مواد شوینده شما ملایم است. همچنین اگر ماشین لباسشویی گزینه “Delicate” را دارد، حتما تنظیمات را روی این گزینه انجام بدهید. در غیراینصورت فقط دما و سرعت را تنظیم بکنید.
چگونه لباس موهر را خشک کنیم؟
بعد از اتمام شست و شو، بهتر است پارچه را به آرامی بچلانیم تا آب اضافه آن بریزد. سپس لباس را روی یک حوله و در یک جای سایه‌دار قرار بدهید. توجه داشته باشید که لباس موهر شما نباید برخورد مستقیم با خورشید داشته باشد؛ زیرا اشعه ماورای بنفش می‌تواند الیاف لباس شما را ضعیف بکند.
همچنین سعی کنید که از اتو یا دیگر لوازم مشابه برقی، برای خشک کردن لباس موهر خود استفاده نکنید؛ زیرا وزن زیاد پارچه مرطوب، باعث می‌شود هنگام اتوکشی الیاف لباس کشیده و در نهایت ضعیف شود. فقط زمانی می‌توانید از اتو استفاده بکنید که تنظیمات آن را روی حالت بخار قرار بدهید تا بدون کشش، هم چروک‌های خفیف روی سطح پارچه از بین ببرد و هم لباس خشک شود.
روش‌های مراقبت از اقلام دیگر پشم موهر چیست؟
حالت مخملی پارچه موهر روی مبل، به دلیل داشتن خاصیت ضد الکتریسیته ساکن به طور معمول کثیفی زیادی را جذب نمی‌کند. حتی اگر هر چند روز یک بار روی آن را برس بزنید پارچه شما زیبایی خود را حفظ خواهد کرد. اما باید توجه داشته باشید که لکه‌هایی مانند آبمیوه و قهوه را باید فوراً با یک پاک کننده ملایم تمیز کنید.
سخن آخر
ما در این مطلب سعی داشتیم که پارچه موهر و تمام ابعاد مربوط به آن را بررسی بکنیم. بررسی پارچه موهر بیشتر از این جهت حائز اهمیت است که شما آگاهی لازم را در مورد روند تولید این پارچه کسب بکنید و برای اینکه در نوبت خود مانع از آسیب رسیدن به محیط زیست یا حیوانات شوید، لباس موهر خود را از برندهایی تهیه کنید که نشان اطمینان دارند و در روند تولید، آسیبی به حیوانات نمی‌رسانند. زیرا تولید غیراخلاقی این پارچه به اندازه‌ای دلخراش است که امکان بررسی کامل برای ما وجود نداشت. جدا از این اگر به پارچه موهر و اجناس مرتبط به آن علاقه دارید، نظرات خود را در مورد این مطلب با ما در میان بگذارید.
هیچ محصولی در سبد خرید نیست. 
Persian 
English