هرآنچه باید درباره‌ی مد یونیسکس (Unisex) بدانید

یونیسکس با معنای لغوی «تک‌جنسی»، ‌«میان‌جنسی» یا ‌«فراجنسی» شامل آن دسته از لباس‌ها و اکسسوری‌هایی می‌شود که هم برای مردان و هم برای زنان قابلیت استفاده دارد. در این مطلب به ویژگی‌ها، تاریخچه‌ی مد یونی‌سکس و برندهای یونیسکس در صنعت مد و فشن جهان می‌پردازیم.

مد یونیسکس چیست؟

از دیرباز کلیشه هایی همچون رنگ، طرح و یا جنس لباس‌ها در مورد لباس مردان و زنان تعریف شده و پوشش زنان و مردان را متفاوت کرده است، به عنوان مثال رنگ صورتی «زنانه» و رنگ آبی «مردانه» تعریف شده است یا کت و شلوار پوششی مردانه و پارچه‌های توری آیتمی زنانه تعریف شده‌اند. مد یونیسکس سعی در شکستن این کلیشه‌ها دارد. در این جریان سنت‌شکنانه ارتباط میان لباس و جنس فرد بازتعریف می‌شود. جریان مد یونیسکس به اشتراکات بین جنسیت‌ها می‌پردازد و با سعی بر اتحاد و یکی شدن جنس زن و مرد استایلی فراتر از جنسیت تعریف می‌کند. طراحان این نوع لباس‌ها اعتقاد دارندکه در دنیای امروز بعضی از افراد علاقه‌مند هستند لباس‌هایشان را آزادانه‌تر و بدون هیچ برچسب مردانه و زنانه‌ای انتخاب کنند.

مد یونیسکس به قدری رایج شده است که ممکن است شما بدون این که خودتان متوجه شده باشید از آیتم‌های یونیسکس و تک‌جنسی استفاده کرده باشید. امروزه در صنعت مد آیتم‌هایی همچون کیف، کفش، کت، شلوار، پیراهن و حتی عطرهایی وجود دارند که هم برای مردان و هم برای زنان قابل استفاده هستند.

لباس‌های فاقد جنسیت مانند پلی هستند که فاصله‌ی میان لباس‌های مردانه و زنانه را پر می‌کنند و احساس آزادی و راحتی بیشتری به افراد می‌بخشند.

اما سؤال اینجاست که آیا سایز این لباس‌ها برای مردان و زنان که اندام‌های مختلفی نسبت به هم دارند، مناسب است؟ چطور می‌شود لباسی را که یک مرد به تن می‌کند برای زنان هم متناسب باشد؟

اندام مردان با اندام زنان متفاوت است و پیدا کردن سایز لباسی که به هر دو بخورد کمی غیر واقعی‌ست، از این رو طراحان لباس‌هایی را طراحی می‌کنند که احتیاج به سایز دقیقی نداشته باشد. به عنوان مثال سویشرت، ژاکت، کت یا تی‌شرت از جمله لباس‌هایی هستند که بر تن هر فردی با هر اندامی که دارد، به زیبایی می‌نشینند.

تاریخچه‌ی مد یونیسکس

اولین گام‌های موج یونیسکس از اواسط قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم با موج اول فمینیسم (جنبش برابری‌خواهی زنان) آغاز شد. زنان فعال در این جنبش که به دنبال به دست آوردن حق رأی برای زنان و دیگر حقوق برابر با مردان بودند با دیدی منتقدانه لباس‌های زنانه‌ی دست و پا‌گیر و سنگین عصر ویکتوریا را زیر سؤال بردند و لباس‌هایی کاربردی‌تر، ساده‌تر، راحت‌تر و به طور خلاصه نزدیک‌تر به الگوی مردانه انتخاب کردند.

الیزابت اسمیث میلر elizabeth smith miller اولین زنی بود که در آن روزها، برای نشان دادن برابری میان زنان و مردان و در دفاع از حق رأی برای زنان، شلوار را جایگزین دامن‌های بلند و سنگین عصر خود کرد.

استفاده از الگوی مردانه برای طراحی لباس زنانه به جایی می‌رسد که در ۱۹۳۰ استفاده از اپل و کمر‌ باریک در طراحی لباس‌های زنانه فیگوری مردانه را تداعی می‌کند. در دهه‌ی ۱۹۲۰، کوکو شنل سبک زنانه‌ی جدیدی را در مد زنان طراحی کرد که شامل شلوار، نماد قدرت مردانه بود. با این حال، ده‌ها سال طول کشید تا شلوار به عنوان لباسی زنانه مورد قبول جهانی قرار بگیرد.

اما اوج جریان یونیسکس از حدود ۱۹۶۰ با جنبش هیپی‌ها در آمریکا و جنبش ملقب به جریان یوث‌کوِیک (Youthquake) در انگلستان آغاز شد و در۱۹۷۰ ظهور استایل‌هایی همانند استایل پانک این مسیر را ادامه دادند. پیروان این جنبش‌ها تا حدود زیادی به پوششی واحد برای مرد و زن رسیده بودند. پوششی که هویت خود استایل را به کلیشه‌های مردانه یا زنانه ترجیح می‌داد.

در حال حاضر که نزدیک به دو دهه از آغاز قرن ۲۱ می‌گذرد، با تغییر سبک زندگی و نزدیک‌ شدن نقشی که مردان و زنان در جامعه ایفا می‌کنند، پوشش مردان و زنان نیز به یک‌دیگر نزدیک‌تر شده است. امروزه پوشیدن شلوار برای زنان کاملا معمول است، رنگ‌های استفاده شده در لباس مردان بسیار تنوع پیدا کرده‌ و بسیاری تی‌شرت‌ها، بلوزها و کفش‌ها تفکیک جنسی نمی‌شوند.

در فوریه‌ی ۲۰۱۸ شورای طراحان فشن آمریکا (CFDA) مد یونیسکس را جزو دسته‌بندی‌های هفته‌ی فشن نیویورک (NYFW) قرار داد. این امر نشان می‌دهد که این استایل در دنیای فشن پررنگ شده است. زمانی یونیسکس تنها به اجناسی اطلاق می‌شد که هم مردانه هستند و هم زنانه، اما آنچه این روز‌ها در جریان است، فراتر از تنها یک دسته‌بندی برای یونیسکس و استایل آن است. از سال ۲۰۱۸ تاکنون، یونیسکس به عنوان یک سبک مشخص، یک استایل با هویتی آشکار شناخته می‌شود و باید دید که طراحان و بزرگان دنیای مد چگونه این سبک را ادامه خواهند داد.

برندهایی که به سبک یونیسکس لباس تولید می‌کنند

امروزه بسیاری از برند‌های بزرگ و معتبر صنعت مد و فشن تولید لباس‌ها و اکسسوری‌های یونیسکس را آغاز کرده‌اند. اگرچه دیدن مردی با تی‌شرت گل‌دار یا زنی که لباس تاکسیدو بر تن دارد کمی غیرمعمول به نظر می‌رسد، اما مد یونیسکس نحوه‌ی خرید و پوشش مردم را تغییر داده است.

• برند سلفریجز Selfridges در سال ۲۰۱۵ موجی جدید به نام Agender Concept Space را در تولید لباس‌های یونیسکس به راه انداخت.

• برند مشهور زارا zara در چند سال اخیر برخی از محصولاتش مانند جین، هودی و حتی تی‌شرت‌هایش را بدون برچسب تفکیک جنسیت، روانه‌ی بازار کرده است.

• لیوایز lewis هم از دیگر برندهایی است که لاین لباس‌های کودکانه‌ی یونیسکس خود را در تولید و روانه‌ی بازار کرده و پس از آن به تولید لاین لباس‌های بزرگسالان پرداخته است.

• اخیرا هم برند سلین cellin در یکی از شوهای لباس‌های مردانه‌اش اعلام کرد تمام لباس هایی که بر تن مانکن‌های مرد هستند، بدون جنسیت هستند و خانم‌ها هم می‌توانند آن‌ها را به تن کنند. این برند همچنین لاین تولید محصولات یونیسکس کودکان را هم اغاز کرده است.

اما برند‌هایی هم هستند که به طور اختصاصی لباس‌هایی بدون جنسیت تولید می‌کنند:

• برند جی دبلیو اندرسون JW Anderson  برندی ۱۰ ساله است که لباس‌هایش را بدون برچسب جنسیت روانه بازار می‌کند. طراحان این برند مشتریان خود را تشویق می‌کنند که بدون توجه به جنسیت، لباسی که دوست دارند را بخرند.

• برند راد هورانی Rad Hourani هم لباس‌هایش را به شکل یونیسکس تولید می‌کند. هورانی مؤسس این برند، می‌گوید: «لباس‌های ما جنسیت و سن ندارند و به طور محدودی تولید می‌شوند. ما هنگام تولید لباس‌هایمان به ملیت، نژاد و مذهب افراد هم نگاه نمی‌کنیم. در واقع مردان و زنان می‌توانند این لباس‌ها را در هر زمان و هر مکانی که دوست دارند، به تن‌ کنند.»

• برند کامیونیتی کلوزینگ Community Clothing تی‌شرت‌ها و بلوزهایی تولید می‌کند که هم زنان و هم مردان می‌توانند آن‌ها را به تن کنند.

• برند لین فورتی فایو LaneFortyfive هم به تولید لباس‌های بدون جنسیت شهرت دارد. طراحان این برند از لباس‌های کلاسیک سال‌ها قبل الهام گرفته‌اند. این لباس‌ها که تماما با دست دوخته شده‌اند، در طرح‌ها و رنگ‌هایی تولید می‌شوند که هم برای مردان و هم برای زنان قابل استفاده‌ باشند.

سخن آخر

جریان یونیسکس نه تنها یک ویژگی بلکه یک سبک مشخص با عناصر خاص است. سبک پوشش یونیسکس به مرور زمان کلیشه‌های جنسیتی را به چالش کشیده است و هر روز در صنعت مد پررنگ‌تر می‌شود.

برای این که به سبک یونیسکس لباس بپوشید احتیاج به آیتم‌های خاصی ندارید بلکه بسیاری از آیتم‌هایی که در خانه دارید ممکن است یونیسکس باشند. در تابستان تی‌شرت‌ها، شلوارهای جین و کفش‌های کتانی و در زمستان ژاکت‌ها و پلیورهای ساده، سویشرت‌ها، هودی‌ها و بوت‌های ارتشی آیتم‌های یونیسکس محسوب می‌شوند.