فرهنگ، سایه مصرف جهانی مد و فشن

مد و فشن سفیر فرهنگی یک ملیت

صنعت مد و فشن سفیر فرهنگی یک کشور است که در سایه تجارت جهانی در جوامع دیگر معرفی و ارائه می‌گردد. پوشش لباس و اکسسوری  ساده‌­ترین راه برای معرفی باور و طرز تفکر ماست. این سادگی، صنعت مد و فشن را به زبانی مشهود برای بیان شما تبدیل کرده است. به منظور مطالعه بیشتر اینجا کلیک کنید.

با تغییر ویڑگی‌های یک فرهنگ، سبک پوشش ما و نیز نحوه ارائه برندهای فعال در صنعت مد و فشن تغییر می‌کند. با مطالعه لباس‌ها، زیورآلات و … در طول تاریخ می‌توان به آداب و رسوم، اعتقادات، ارزش‌ها، اقتصاد و فناوری آن دوران پی برد. آداب و رسوم به روایتی گفته می‌شود که مدت‌هاست پذیرفته شده است. این موضوع بر انتخاب و طراحی پوشش و زیورآلات تاثیرگذار است.

آداب و رسوم به دو دسته: عرف تاریخی (مد یک دوره تاریخی خاص) و قومی (لباس‌های سنتی و یا محلی) تقسیم می‌شود.

شب یلدا و یا رویدادهایی از این دست را نمی‌توان صرفا یک عرف تاریخی نامید. چرا که در واقعیت مد خاصی را دنبال نمی‌کند. اما برخی از نمادهای این شب به وفور در طراحی لباس‌ها، زیورآلات، ویترین و چیدمان برندها و….. به چشم می‌خورد. از این رو می‌توان آن را یک عرف قومی دانست. در ادامه به معانی هر یک از این نمادها خواهیم پرداخت.

گذر مد و فشن از باورهای فرهنگی و تاریخی

لباس می‌تواند عقاید افراد و گروه‌های مختلف را نشان دهد. این باور و عقاید پیشینه بسیار قدیمی تا قبل از میلاد مسیح دارند. در دوران گذشته، تاریخ هنر پیوندی نزدیک با جادو داشته است. اما با ظهور اقوام مختلف جادوی کهن جای خود را به خدایان نیک خواه و بدخواهی داد که همگی تجسمی از نیروهای طبیعت بودند. اینجاست که با غلبه یافتن دین (اعتقادات و باورهای فرهنگی مردم) بر زندگی و شکل جامعه، طرز بیان و ارائه هنر نیز تعیین می‌شود. این همان مد است که در هر دوره مشخص و با حضور اقوام دیگر کامل و یا حذف می‌شدند.

در سال‌های اخیر به وفور می‌توان تاثیرپذیری طراحان را از عرف قومی آداب و رسوم در طراحی کالکشن‌های جدید ببینید به خصوص با گسترش بازار مصرف جهانی

سطل رنگ خرده فروشان

برندها و خرده‌فروشان فعال در صنعت مد و فشن به منظور بیان داستان و روایت خود چیدمان و ویترین را به نحوی منحصر به فرد طراحی می‌کنند. به منظور مطالعه بیشتر اینجا کلیک کنید. ویترین دریچه‌ای به اعماق ماهیت و آنچه قرار است در فضای داخلی فروشگاه با آن مواجه شوید، است.

در همین خصوص با ورود به مناسبات و آداب و رسوم مختلف خرده‌فروشان به منظور جلب توجه، دست به دست فرهنگ داده و شروع به ایجاد طرح‌ها و رنگ‌های متفاوت می‌کنند. مانند استفاده از نماهایی از انار (پاکی و سلامت) و هنداونه (گرمای تابستان)، رنگ‌های سبز و قرمز یا به اصطلاح رنگ‌های گرم. البته لازم به ذکر است که ماهیت تبلیغات در صنعت خرده‌ فروشی ایجاد نیاز به خرید کالایی است که شاید نیازی به آن نداریم.

اگر می‌خواهیم پیرو سبک، آداب و رسوم و  فرهنگ خاصی باشیم آگاهانه انتخاب و عمل کنیم بخصوص در عصر تکنولوڑی

این موضوع و یا به عبارتی به کار گرفتن آداب و رسوم و فرهنگ در شکل‌گیری طراحی‌های جدید و یا فروش صنعت خرده‌فروشی من را به یاد لوح‌های دوره سومریان می‌اندازد. در آن دوران تصویری از پادشاهان خود را می‌کشیدند که در حال دریافت پیام و الهام از خدای شمش (خورشید) بودند تا بتوانند عامه مردم را به پیروی از قوانین خود سوق دهند. این یک جور پیروی است و چه بهتر که اگر می‌خواهیم پیرو سبک، آداب و رسوم و  فرهنگ خاصی باشیم آگاهانه انتخاب و عمل کنیم بخصوص در عصر تکنولوڑی.

آشنایی با انواع فرهنگ

شناخت تاثیر فرهنگ بر مد و پیش‌بینی جنبش‌های فرهنگی و اجتماعی برای درک بهتر محیط صنعت مد و فشن بسیار مهم است.

مد یک عامل جداگانه که فقط شامل پوشاک و یا لوازم جانبی آن نیست. بلکه، از هر جنبه به زندگی ما متصل است. مد این روزها به سبک زندگی ما اطلاق می‌شود و تحت تاثیر مدرنیزاسیون (نظریه توسعه)، تغییرات فرهنگی، هنر و حتی نوآوری است.

مد توسط افرادی با فرهنگ مختلف ساخته می‌شود. اگر می‌خواهید به درک بهتری از مد و روند آن برسید باید توجه داشته باشید که چه عواملی شیوه زندگی شما را احاطه کرده‌اند. و این جامعه و فرهنگ ماست. توسعه مد‌های جدید از نظر فرهنگی به سه دسته : High culture, Pop culture و Low culture تقسیم می‌شود.

High culture

فرهنگ غنی و یا High culture به تاثیر پذیری مد از هنرهای تجسمی، شنیداری و هنرهای کاربردی مانند عکاسی، طراحی و معماری گفته می‌شود. این منابع انواع جدیدی از ایده‌ها و مفاهیم را برای طراحان به ارمغان می‌آورد. چگونگی تاثیر هنر بر روی مد را می‌توان در اکثر کارهای Louis Vuitton با مشارکت هنرمندانی چون Takeshi Murakami یا Stephen Sprouse  که کیف‌های Monogram  را طراحی کرده بودند، دید.

Pop culture

فرهنگ عامیانه یا به اصطلاح Pop culture توسط بخش اعظمی از مخاطبان جهان دنبال می‌شود. و معمولا تحت تاثیر مشاهیر سینما و موسیقی است. این نوع فرهنگ به عنوان یک فرهنگ تجاری شناخته شده در سطح تولید انبوه فعالیت می‌کند. مانند برندهای فعال Fast fashion. به منظور مطالعات بیشتر اینجا کلیک کنید.

Low culture

فرهنگ پایین یا به اصطلاح Low culture شامل خرده فرهنگ‌هایی هستند.که شامل باورهای محلی است. قدرت خرده فرهنگ‌ها در صنعت مد و فشن به وضوح در سبک اسکیت بورد از گذشته تا امروز قابل مشاهده است. به طور مثال می‌توان به Japanese Harajuko girls (دختران ڑاپنی هاراجوکو) که اصالتا اهل هاراجوکو توکیو هستند به روش خاصی لباس می‌پوشند. در همین خصوص خواننده آمریکایی Gwen Stefani تور جهانی خود را در سال ۲۰۰۵ به نام این دختران نام‌گذاری کرد. به این ترتیب یک فرهنگ فرعی یا محلی به بخشی از مد جهانی تبدیل شده و توسط بازار جهانی مد پذیرفته شده.

آشنایی با این موارد موجب به درک بهتری از فرهنگ و تاثیر آن در مصرف گرایی مد جهانی می‌شود. شما این روزها چگونه مد را تفسیر می‌کنید؟ مد برای شما تحت تاثیر چه فرهنگی است؟ آیا شخصی‌سازی شده و مختص شماست؟ با این حال فرهنگ عامه تاثیر بیشتری در مصرف گرایی مد داشته است.

در ادامه به بررسی گرایش‌های صنعت مد و تاثیر آن در فرهنگ مصرف‌گرایی می‌پردازیم.

گرایش‌های صنعت مد در قالب فرهنگ

صنعت مد و فشن همانند صنایع دیگر دارای ۲ دو دسته گرایش خرد و کلان است. گرایش کلان در بین بازه زمانی ۵ تا ۱۰ سال متغییر هستند و گرایش‌های خرد به مدت ۱ تا ۳ سال. هم‌چنین در گرایش‌های کلان گروه مخاطبان بزوگ است و محصولات تولید شده دوست‌دار محیط‌ زیست هستند و قابلیت استفاده در مدت زمان بیشتری را دارند. بر خلاف آن گرایش‌های میکرو یا همان خرد مانند یک شوک کوتاه مدت در این صنعت است و بعد از مدتی از بین رفته و با ماهیت جدیدی دوباره حضور پیدا می کنند. به منظور مطالعه بیشتر اینجا کلیک کنید.

در همین خصوص می‌توان دریافت که گرایش‌های کلان در بستر High culture شکل می‌گیرد و گرایش‌های خرد فرهنگی عامیانه و زود گذر دارد.

با گسترش بستر ارتباطات جمعی مانند حضور فعال افراد در شبکه‌های اجتماعی، تبادل فرهنگ راحت‌تر و بیشتر از هر زمانی در قالب سبک زندگی، پوشاک، تغذیه و …. در حال گسترش است. با توجه به شناخت از نوع فرهنگی که اطراف شما را احاطه کرده آگاهانه سبک زندگی پایدار خود را انتخاب و شکل دهید. اصالت طراحی‌ها در فرهنگ غنی جستجو کنید چرا که ابن امکان را می‌دهد تا قدمی مثبت در حفظ جریان زندگی پایداد در برابر بازار مصرف جهانی مد و فشن بردارید.

مناسبت و رویدادها تمامی ندارد پس در برابر ورود گرایش‌های خرد (شب یلدا، عیدها و…..) آگاهانه عمل کنید.

صنعت مد برای افراد عادی در هاله ای از ابهام قرار دارد. در واقع از دید بسیاری از مصرف کنندگان، اگر طرح و قیمت لباس مناسب باشد؛ فروش اتفاق می افتد

چرا نمی توان از مصرف گرایی و مد دست کشید؟

آنچه پشت صحنه تولید لباس رخ می دهد؛ در درجه دوم اهمیت جای دارد. شناخت خاستگاه لباس و مراحل لازم برای تولید محصولات مناسب حاوی پیچیدگی های زیادی است. چرا که تولید پوشاک با خود پیامدهای نامطلوب زیادی برای کارگران فعال در این عرصه، محیط زیست و حتی رفتار مصرف کنندگان به همراه دارد.

به علاوه این صنعت به طرز شگفت انگیزی نوآور است و همین می تواند عواقب بسیار وحشتناکی به دنبال داشته باشد. منشا مصرف گرایی و مد حال این سوال مطرح می شود که چگونه به اینجا رسیدیم و چرا همه چیز به این شکل است؟ در واقع اغلب افراد متخصص هم چیزی درباره ابتدایی ترین اصول این صنعت، مثل آرایه چند الیافی (Multi Fibre Arrangement) و سهمیه های وارداتی جهانی نمی دانند.

روند توسعه و ساخت محصول، دفاتر تامین منابع و تولید کنندگان در جاهایی مانند هنگ کنگ قرار دارند و پوشاک مورد نیاز مصرف کنندگان ایالات متحده یا اروپا را تامین می کنند؟ سال ها بود که بخش اعظم مصرف کنندگان به چنین مواردی اهمیت نمی دادند. اما امروزه مصرف کنندگان جوان و کنجکاو از پرسیدن اینگونه سوالات نمی ترسند. آنها می خواهند بدانند لباس‌هایشان چگونه و توسط چه کسانی تولید می شود.

بسیاری از مصرف کنندگان نیز سوالات کلیدی دیگری مطرح می کنند. از این رو مطالعه هر دو حوزه برای هر کسیکه در صنعت پوشاک فعالیت می کند، ضروری است. هر دو آموزنده هستند، و به حذف لایه های زنجیره تامین صنعت و محرک های اقتصادی و روانی پشت تصمیمات خرید مصرف کنندگان کمک می کنند.

کتاب Unraveled نوشته ماکسین بدات کتاب Unraveled نوشته ماکسین بدات (Maxine Bédat) به طرز ماهرانه ای نشان می دهد که زنجیره های عرضه جهانی چگونه از تقاضای روزافزون مصرف کنندگان کشورهای توسعه یافته در زمینه خرید لباس های بیشتر حمایت می کنند. بدات در انتهای کتاب به خوبی به این سوال که چرا اوضاع صنعت ما به این صورت درآمده است، پاسخ می دهد.

در ضمن او در این کتاب مسائلی مانند مسئولیت های صنعت پوشاک در زمینه حقوق کار، مسائل زیست محیطی و رفتار مصرف کنندگان را به روشنی مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. مطلب پیشنهادی نقش فشن شوها در صنعت مد هر چند صنعت مد چیزهای زیادی برای افتخار کردن دارد؛ اما هنوز هم مسیر پیشرفت طولانی پیش رویش است. بدات در کتاب خود خاطرنشان می کند که صنعت پوشاک «میلیون ها نفر از آسیب پذیرترین افراد سراسر جهان را استخدام می کند که قسمت اعظم آنها زن هستند و سطح دستمزد پرداختی به آنها غالباً بسیار پایین تر از سطح درآمدی جوامع شان است».

در ادامه با ذکر تاثیرات بلند مدت کووید – ۱۹ پس از گذار از همه گیری ادامه می یابد. بدات کتاب خود را با بحث بر روی مصرف گرایی به پایان می رساند. او ضمن اینکه رفتارهای مصرف کنندگان را تحقیر می کند؛ سیستمی که خواسته های این دست از مصرف کنندگان را برآورده می کند نیز مورد عتاب قرار می دهد.

کتاب The Day the World Stops Shopping نوشته آر. بی. مک‌ کینون کتاب The Day the World Stops Shopping که توسط آر. بی. مک ‌کینون (R.B. MacKinnon)، روزنامه نگار کانادایی نوشته شده؛ مصرف گرایی را از جنبه های مختلف مثل اقتصادی، روانشناسی، آسیب به جامعه و سلامت کره زمین مورد بررسی قرار می دهد. سوال او ساده است: اگر همه کمتر مصرف کنند؛ آیا جهان جای بهتری خواهد شد؟ مک‌ کینون می گوید این دقیقاً همان اتفاقی است که در زمان همه گیری رخ داد.

به علاوه همانگونه که وی به درستی اشاره می کند؛ تولید ناخالص داخلی جهانی در اوج همه گیری بیش از ۲۵% کاهش یافت. هر چند پیامدهای اقتصادی این رخداد قابل توجه بود؛ اما جهان به پایان نرسید. در صورت وقوع دوباره چنین اتفاقاتی محیط زیست تمیزتر می شود و مصرف کنندگان دوباره موارد مهم را ارزیابی خواهند کرد.

در ضمن او در کتابش این موضوع که آیا خرید چیزهای بیشتر، باعث خوشحالی بیشتر ما می شود را مورد ارزیابی قرار می دهد. هر چند ماده گرایی موضوعی است که زنجیره تامین صنعت را متزلزل کرده است؛ اما اگر مصرف کنندگان بتوانند مصرف خود را کاهش دهند، چطور؟ مطلب پیشنهادی نقش الیاف کرک در صنعت مد نماد مصرف بیش از حد مک‌ کینون توضیح می دهد: «در دنیایی که میلیاردها نفر به اندازه کافی لباس دارند؛ تنها راه برای ادامه خرید آنها، ایجاد تقاضاهای غیرضروری است».

او در ادامه می گوید: «راه تسریع روند مد این است که لباس ها را آنقدر ارزان کنیم که آنها بیشتر و بیشتر خرید کنند». این امر جوهره وجودی صنعت فست فشن و نماد مصرف بیش از حد است. هر چند مصرف گرایی بی فکر ممکن است برای اقتصاد مفید باشد؛ اما قطعاً این رشد اقتصادی بدون عواقب جانبی نخواهد بود. به عنوان مثال کافی است محیط زیست را در نظر بگیرید؛ مک ‌کینون استدلال می کند که می توان با کاهش ۵% مصرف آب، آسیب های اقتصادی را به حداقل رساند. ضمن اینکه می توان امیدوار بود که تا حد زیادی به تغییرات آب و هوایی هم توجه شود.

به هر حال چنین چیزی تولید ناخالص داخلی جهانی را به چند سال پیش باز می گرداند. به نظر می رسد حداقل بر روی کاغذ قابل قبول باشد؛ اما آیا عملی یا مطلوب است؟ چگونه می توان تاثیرات سرمایه داری را خنثی کرد؟ این سوال بسیار سختی است. بسیاری از مفروضات مک ‌کینون گمانه زنی است و اگر ایده های او تاکنون اجرایی شده بودند، می توانستند تجارت مد که از دهه ۱۹۸۰ منفجر شده را از بنیاد ویران کنند.

به علاوه امروزه بسیاری از کسب و کارها، هم در کشورهای در حال توسعه و هم در کشورهای توسعه یافته، سرنوشت و آینده ای مبهم و نامشخص دارند. بنابراین پیش بینی اینکه تحقق چنین ایده های بلند پروازانه و خیالی در شرایط واقعی، چه چیزی به بار خواهد آورد، واقعاً مشکل است. همه ما دوست داریم محیط زیست پاک تری داشته باشیم، این یک امر مسلم است؛ اما به چه قیمتی؟ به قیمت از دست رفتن زندگی و معاش برخی ها؟ این پرسش بزرگتری است که جامعه هنوز با آن کنار نیامده است.