فست فشن چیست و چه آسیب هایی دارد؟

احتمالا تا الان بارها کلمه‌ی فشت‌فشن به گوشتان خورده است. برندهای فست فشن با اینکه جزو پولسازترین مشاغل مد و فشن هستند، آسیب‌ها و مخالفان خود را دارند. بحث داغ آسیب‌های آن به محیط زیست و کارگا‌ه‌های بزرگ تولید لباس که با حقوق کم و ساعات کاری زیاد از کارگران کار می‌کشند همیشه داغ است! با همه‌ی اینها مبحث فست‌فشن هنوز هم برای خیلی‌ از افراد گنگ است‌. فست فشن یک پدیده نسبتاً جدید در صنعت مد است که آسیب‌های زیادی به کره زمین وارد کرده، کارگران را استثمار ساخته و به حیوانات آسیب رسانده است. در این مقاله علاوه بر معرفی برندهای فست فشن و آسیب‌های آنان، دلایلی که باید از آن دوری کنید را به شما می‌گوییم، پس با ما همراه باشید.

فست فشن چیست؟

فست‌فشن اصطلاحی در مد است و به تولیداتی اختصاص داده می‌شود که در زمان بسیار کوتاهی از طراحی به تولید و عرضه می‌رسند. فست فشن نقطه مقابل مد پایدار است و تولیدات آن معمولا از طراحی‌ها و ترندهای هفته‌های مد و سبک‌های محبوب سلبریتی‌ها کپی می‌شوند و یا شبیه به آن‌ها طراحی شده و با سرعت بالا و قیمت و کیفیت بسیار پایین‌تری به دست مشتریان می‌رسد. فست فشن به دلیل سرعت در تولید آسیب‌های زیادی برای محیط زیست ایجاد می‌کند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

فست فشن چگونه به وجود آمد؟

برای درک اینکه فست فشن چقدر سریع به وجود آمد، باید کمی به عقب برگردیم. قبل از دهه 1800، روند مد بسیار کند بود. افراد باید موادی مانند پشم یا چرم تهیه می‌کردند و به سختی با آن‌ها پوششی برای خود می‌ساختند. رفته رفته انقلاب صنعتی، تکنولوژی جدیدی مانند چرخ خیاطی را معرفی کرد که باعث شد تولید لباس آسان‌تر، سریع‌تر و ارزان‌تر شود. کم کم مغازه‌های خیاطی برای پاسخگویی به طبقات متوسط ​​به وجود آمدند. این مغازه‌های خیاطی از تیم‌هایی از کارگران پوشاک یا کارگران خانگی کمک می‌گرفتند. در دهه‌های 1960 و 70، جوانان کم کم با گرایش‌های جدید مد آشنا شدند و لباس به وسیله‌ای برای بیان شخصیتی افراد تبدیل شد. در اواخر دهه 1990 و 2000، کم کم درآمد صنعت مد به اوج خود رسید، خرید آنلاین شروع شد و خرده‌فروشی‌های فست فشن خیابان‌ها را اشغال کردند. این برندها طراحی را از خانه‌های مد برتر تقلید کرده و خیلی سریع با مواد بی کیفیت ارزان لباس‌ها را تولید می‌کنند. همه این‌ها باعث شد افراد هر زمانی که می‌خواهند لباس‌های مد روز را خریداری کنند، اما حالا چه بر سر محیط زیست آمد؟ با ما همراه باشید.

آسیب‌های فست فشن

فست فشن با وجود اینکه باعث شده بسیاری از افراد بتوانند ترندهای روز دنیا را به راحتی و با پرداخت هزینه کمتر خریداری کنند، آسیب‌هایی بسیاری برای محیط زیست داشته و به همین دلیل مورد انتقاد افراد زیادی قرار گرفته است. با ما همراه باشید تا شما را متقاعد کنیم از فست فشن دوری کنید.

رواج لباس‌های یک بار مصرف

فست فشن اکثر مردم به خصوص جوانان را به نگرش “دور انداختن” تشویق می‌کند، به همین دلیل به آن مد یکبار مصرف نیز می‌گویند. صنعت فست فشن نوجوانان تا سن 20 سالگی را مخاطب خود قرار می‌دهد و با ظهور ترندها آن‌ها را تشویق می‌کند که برای شیک پوشی باید هرچه بیشتر لباس بخرند. طی مصاحبه‌ای با جوانان زیر 20 سال، آن‌ها اعتراف کردند که فقط یک یا دو بار از اکثر لباس‌های خود استفاده کرده و بعد آن‌ها را دور انداخته‌اند! به طور کلی یکی از بزرگترین مضرات فست فشن این است که ما را به این باور می‌رساند که برای ماندن در صدر ترندها، نیاز به خرید بیشتر و بیشتر داریم، و اگر بیشتر لباس نخریم از مد روز عقب مانده‌ایم. این به نوبه خود باعث ایجاد احساس نارضایتی از نوع پوشش‌مان نیز خواهد شد.  

آلودگی کره زمین

ممکن است خرید هرچه بیشتر لباس‌های ارزان قیمت برای ما خوشایند باشد، اما مطمئناً برای سیاره ما با قیمت بسیار گرانی تمام می‌شود! منتقدان معتقدند که فست فشن یا مد سریع به دلیل استفاده از مواد ارزان قیمت و روش‌های تولیدی نامناسب، باعث ایجاد آلودگی، ضایعات بیشتر و منسوخ شدن برنامه‌ریزی برای کمک به کره زمین می‌شود. لباس‌های تولید شده توسط برندهای فست فشن، طول عمر زیادی ندارند و حتی نمی‎‌توان آن‌ها را بازیافت کرد، چرا که آن‌ها عمدتا (بیش از 60٪) از مواد مصنوعی ساخته شده‌اند. بنابراین وقتی آن‌ها را دور می‌ریزید، سال‌ها در محل دفن زباله به زندگی خود و آلوده کردن کرده زمین ادامه می‌دهند.

استثمار کارگران

اکثر برندهای فست فشن به دنبال  کشورهایی با پایین‌ترین استانداردهای کاری هستند تا کارگران پوشاک بتوانند به راحتی مورد استثمار قرار گیرند. آن‌ها تولیدات خود را برون سپاری می‌کنند و به دلیل تولید سریع و قیمت ارزانی که عرضه می‌کنند، دستمزد بسیار پایینی به کارگران خود می‌دهند. نظارت‌های سختگیرانه، شرایط و فضای بد کاری، دستمزد کم، ساعت کاری زیاد و رفتارهای توهین آمیز از اقدامات استثمارگرانه برندهای فست فشن هستند.

آسیب به حیوانات

از دیگر مضرات فست فشن، آسیب به حیوانات است. رنگ‌های سمی و میکروالیاف آزاد شده در طبیعت و آبراه‌ها، توسط جانداران خشکی و دریایی بلعیده می‌شوند و بر زنجیره غذایی آن‌ها تاثیر مخربی می‌گذارد. هنگامی که محصولات حیوانی مانند چرم، خز و حتی پشم به وفور در برندهای فست فشن استفاده می‌شوند، رفاه و سلامت حیوانات به خطر می‌افتد. شاید باورتان نشود اما برخی رسوایی‌ها نشان می‌دهد که گاهی خز واقعی، از جمله خز گربه و سگ، اغلب به عنوان خز مصنوعی در اختیار خریداران ناآگاه قرار می‌گیرد. در واقع آنقدر خز واقعی در شرایط وحشتناکی تولید می‌شود که گاهی تولید و خرید آن از خز مصنوعی ارزان‌تر است.

طبق آخرین تحقیقات، به ازای هر ۱۳ پوند لباس با متریال پلاستیکی در فرایند شستشوی ماشینی ۷۰۰،۰۰۰ رشته نازک پلاستیکی آزاد می‌شود که به طبیعت می‌رود. بسیاری از موجودات دریایی که در نهایت غذای ما هستند، سم شمیایی این میکروپلاستیک‌ها را جذب می‌کنند. آن‌ها در زمانی که بسیار گرسنه هستند، پلاستیک را به عنوان غذا شناسایی کرده و می‌خورند، این خود باعث مرگ دست جمعی ماهی‌ها شده و یا آن‌ها را قبل از سن باروری می‌کشد.

هدر دادن آب

پنبه به عنوان پرکاربردترین متریال برای تولید پارچه در جهان شناخته می‌شود. برای تولید پنبه آب و سم شیمیایی خیلی زیادی استفاده می‌شود. طبق بررسی‌های انجام شده تنها برای 5 درصد از زمین‌های کشاورزی تولید پنبه، از ۱۶٪ از آفت‌کش‌های جهان استفاده می‌شود! اگر بخواهیم عمیق‌تر به همین یک جمله فکر کنیم متوجه خواهیم شد سلامتی کارگران و کشاورزانی که مستقیم در معرض این سموم قرار دارند در خطر است. برای تولید هر ۱ کیلو پنبه ۲۰،۰۰۰ لیتر آب مورد نیاز است. به طور مثال برای تولید یک شلوار جین حدود ۷۰۰۰ لیتر آب استفاده می‌شود .این میزان معادل مصرف شخصی یک فرد طی ۵-۶ سال است!

آسیب به شغل طراحان

بسیاری از طراحان مطرح دنیا مخالف برندهای فست فشن بوده و اعتراضاتی را به آن وارد کرده‌اند. آن‌ها مدعی هستند که برندهای فست فشن به طور غیرقانونی طراحی‌های آنان را کپی کرده و با قیمت‌های پایین‌تر تولید و عرضه می‌کنند. این باعث شده شغل و درآمد بسیاری از طراحان خلاق به خطر بیوفتد. پس اگر قصد دارید در مسیر طراح لباس شدن گام بردارید، نباید از برندهای فست فشن حمایت کنید!

فواید فست ‌فشن

شاید برایتان سوال پیش بیاید با تمام مواردی که ذکر شد آیا فست‌فشن فایده‌ای هم دارد؟ یا با تمام مضراتش چرا هنوز فعالیت فست‌فشن متوقف نشده است؟ قطعا فست‌فشن یک امتیاز برای تجارت است. معرفی و تولید مداوم محصولات جدید، مشتریان را ترغیب به خرید بیشتر می‌کند. فست‌فشن مسئول سودهای کلان است. در مورد مزایای مصرف کننده می‌توان به دسترسی سریع افراد به لباس دلخواه با قیمت پایین اشاره کرد. همچینین اشتغال زایی آن‌هم به درصد بالایی که افراد هم در کارگاه‌ها و هم فروشگاه‌های این برندها مشغول به کار می‌شوند نیز از فواید این برندها محسوب می‌شود، اما به نظر شما این فواید ارزش مضرات فست فشن را دارند؟

چگونه برندهای فست فشن را تشخیص دهیم؟

می‌توانید با تحقیق و مطالعه در اینترنت با برندهای فست فشن آشنا شوید، اما تشخیص فست فشن بودن یک برند به محض مشاهده محصولات آن نیز کار سختی نیست. بسیاری از این برندها موارد زیر را به صورت مشترک دارند:

• برندهایی که آخرین ترندهای روز را خیلی سریع در حجم بالا تولید و عرضه می‌کنند.
• لباس‌ها و محصولات برند یا تولیدی قیمت بسیار پایینی دارند.
• زیپ‌ها و دکمه‌های استفاده شده در لباس‌ها پلاستیکی یا بسیار بی کیفیت است.
• استفاده از پارچه‌های بی کیفیت مانند پلاستیک، مواد و پلی استر برای لباس‌ها.
• فرسوده و کهنه شدن لباس پس از چند بار پوشیدن آن‌ها.

با در نظر گرفتن مضرات و فواید فست‌فشن‌ها چه کنیم؟

در واقع هیچ اجبار یا حتی ساز و کاری برای مقابله با فست‌فشن‌ها وجود ندارد، اما می‌توانیم با خرید نکردن از این برندها از حقوق افراد و حیوانات و محیط زیست دفاع کنیم یا حداقل اگر خرید می‌کنیم، لباس‌ها را دور نریزیم، بازگرداندن لباس به چرخه‌ی مصرف بهترین کاری است که می‌توانیم در قبال خرید از این برندها انجام دهیم. بهتر است سعی کنیم تا جایی که می‌توانیم یک مینیمالیست باشیم. مینیمالیسم یک سبک زندگی و استایل شخصی است که کاملا با فست فشن مخالفت دارد.

چرا برندهای فست‌فشن محبوب شدند؟

در گذشته خرید لباس امری دوره‌ای و در بازه‌های طولانی صورت می‌گرفت که معمولا در مواقع نیاز لباس خریداری می‌شد اما با گذشت زمان و پیشرفت فناوری که سهولت تولید لباس را به دنبال داشت، خرید لباس به نوعی سرگرمی تبدیل شد! هرساله در هفته‌های مد، برندهای لوکس و طراحان لباس برتر دنیا، آیتم‌های تولیدی خود را به دنیا عرضه می‌کنند، قطعا تمامی افرادی که به مد و لباس علاقه دارند، توانایی خریدن یک طرح اختصاصی، کوتور و لوکس را ندارند؛ اینگونه شد که برندهای فست‌فشن وارد عرصه‌ی مد شدند! با تولید ترندی‌ترین لباس‌ها در کوتاه‌ترین زمان ممکن و قیمتی پایین‌تر از قیمت برندهای لوکسی که شبیه آن‌ را تولید کرده‌اند، در دل افراد جا باز کردند. در مقابل همه این‌ها سعی کنید سلبریتی‌هایی که با مصرف گرایی مقابله می‌کنند را بشناسید.

معروف‌ترین برندهای فست فشن

برندهای زیادی در گروه فست‌فشن‌ها قرار می‌گیرند، اما بین همه‌ی آن‌ها می‌توان از برند zara و H&M به عنوان غول‌های فست فشن نام برد.  در کنار آن‌ها برندهایی نظیر Asos، Mango، New، Gap، Esprit، Primark، UNIQLO، Shein، look، topshop   و … که نام بیشترشان برایمان آشناست و متاسفانه بیشترمان از محصولاتشان خرید می‌کنیم.

فست ‌فشن ایرانی

برندهای ایرانی، معمولا در مقابل بازار جهانی فست ‌فشن‌ها قابل مقایسه نیستند، اما نکته‌ی قابل توجهی که وجود دارد مشخص نبودن سیاست برندهاست که معمولا موجب تصور وجود ردپایی از فست‌فشن در بین برندهای ایرانی می‌شود، قطعا طراحی اختصاصی و صرف زمان مناسب در قبال کیفیت مناسب و مواد مرغوب و ترجیحا طبیعی می‌تواند برندها را از دسته‌ی فست‌فشن بودن دور نگه دارد. برخی از تولیدی‌های بی نام و نشان ایرانی نیز جزو برندهای فست فشن ایرانی به حساب می‌آیند، درحالی که برخی برندهای ایرانی حامی مد پایدار هستند.

فست‌فشن، دغدغه‌ی فعلی دنیای مد

 با وجود محبوبیت این‌ برندها بین افراد، به نظر نمی‌رسد تولیداتشان به مذاق زمین خوش آمده باشد! تولید سریع، آن‌ هم به صورت انبوه مضرات غیرقابل جبرانی را وارد زمین می‌کند! سالانه میلیون‌ها تن زباله و پسماند لباس وارد اکوسیستم می‌شود که معمولا همه‌ی آن‌ها لباس‌های استفاده شده هم نیستند بلکه تولید انبوه یکی از فصل‌های برندهای فست‌فشن است، که به دلیل تغییر ترندها و طراحی جدید روانه‌ی زمین‌های زباله شده‌اند. منتقدان معتقدند به علت استفاده از مواد ارزان‌ قیمت و غیرقابل بازیافت، زباله‌ی آن‌ها تا سال‌ها روی زمین باقی می‌ماند. استفاده از مواد سمی و رنگ‌های نساجی آب‌های زمین را آلوده می‌کند، تولید انوه باعث مصرف بی‌رویه‌ی آب می‌شود! تولید گازهای گلخانه‌ای نیز جایگاه خود را در این میان حفظ کرده است! سالانه میلیون‌ها تن زباله‌ی لباس سوزانده شده و یا در زمین خاک می‌شوند که این امر به خودی خود آسیب جدی برای محیط زیست است. البته ناگفته نماند که صنعت فشن به خودی خود،‌ به دومین صنعت آلوده کننده‌ی جهان تبدیل نشده است، بلکه تمامی این موارد در این امر دست به دست هم داده‌اند. کلام آخر اینکه سعی کنیم در قبال این روند آگاه باشیم و افراد بیشتری را آگاه کنیم تا حداقل اگر از این برندها خرید می‌کنیم، از راه درست جبران خریدمان نیز آگاه باشیم.

مد سریع قیمت قابل قبولی برای بخش بزرگی از جامعه، مخصوصا جوانان دارند

مد سریع

 مد سریع به دلیل مواد ارزان قیمت و روش‌های ساخت، به صورت برنامه‌ریزی‌شده‌ای آلودگی و ضایعات را افزایش می‌دهد.

به‌رغم همه حواشی‌‌ حول «مد سریع»، همچنان بسیاری از نام‌های تجاری این سبک مد، تولیدات انبوه خود را به بازار عرضه می‌کنند و بسیاری از افراد مشهور با شرکت در کارزارهای تبلیغاتی آن‌ها، به رشد بیشترشان کمک می‌کنند؛ از جمله کلوئه کارداشیان که با نام تجاری «چینی شین» که مورد علاقه «نسل زد» (Gen-Z) است، همکاری دارد.

مد سریع چیست؟

مد سریع به مجموعه لباس‌هایی گفته می‌شود که که کاملا بر مد روز منطبقند، و قیمت قابل قبولی برای بخش بزرگی از جامعه، مخصوصا جوانان دارند. این نام‌های تجاری با ایجاد سازوکارهای خلاقانه، زمان فرایند طراحی تا عرضه یک محصول در فروشگاه را به شدت کاهش می‌دهند. در این سیستم تجاری، ضمن اینکه محصولات خیلی سریع آماده می‌شوند، با ارائه مجموعه‌های جدید به صورت متناوب، با جریان مد روز نیز همراه خواهند بود.

نام‌های تجاری مد سریع، کلیات مجموعه‌های خود را اغلب بر مبنای سبک‌های هنرمندان یا مدل‌هایی که در نمایش‌های مد عرضه می‌شود، بنا می‌نهند. مد سریع به مصرف‌کنندگان اصلی خود این امکان را می‌دهد که ظاهر جذاب و جدیدی را که دوست دارند، با قیمتی معقول تهیه کنند. چیزی که مد سریع را ممکن می‌کند، نوآوری‌ها در مدیریت زنجیره تامین در میان خرده‌فروش‌‌ها است.

رهبران مد سریع چه کسانی‌اند؟

مهم‌ترین نام‌های تجاری که در بازار مد سریع فعالیت می‌کنند، عبارتند از «زارا، اچ‌اند‌ام، یونیک لو، گپ، فوراور۲۱، تاپ شاپ، اسپریت، پریمارک، فشن نووا و نیو لوک، و شین».

مزایا و معایب مد سریع:

مزایا:

سودآور برای تولیدکنندگان و خرده‌فروشان: معرفی مداوم محصولات جدید، مشتریان را ترغیب می‌کند تا بیشتر به فروشگاه‌ها مراجعه کنند، و در نهایت خرید بیشتری انجام می‌دهند. خرده‌فروش موجودی خود را دوباره پر نمی‌کند، در عوض اقلامی را که فروخته می‌شوند، با اقلام جدید جایگزین می‌کند. بر این اساس، مصرف‌کنندگان می‌دانند که اگر از کالایی خوششان آمده است، باید بدون تعلل آن را بخرند، زیرا احتمالا مدتی طولانی در دسترس نخواهد بود. از آنجایی که قیمت لباس‌ها متعادل است، به راحتی می‌توان مردم را به فروشگاه‌ها یا وب‌سایت‌های مجازی فروش بازگرداند تا خریدهای تازه‌ انجام دهند.

سریع برای مصرف‌کنندگان: مد سریع این امکان را به مردم می‌دهد تا طبق زمان‌بندی خودشان لباس را دریافت کنند.

لباس‌ها را مقرون‌به‌صرفه می‌کند: حتی آن‌هایی که امکانات متوسطی دارند، می‌توانند همیشه لباس جدید و مطابق مد بخرند، و هر روز چیز متفاوتی بپوشند.

مد را برای همه قابل استفاده می‌کند: دیگر جدیدترین ظاهر، «خوش‌‌پوش بودن» یا داشتن کمدلباس بزرگ، مخصوص ثروتمندان و افراد معروف نیست و همه می‌توانند خوب به نظر برسند.

معایب:

مواد ارزان و کیفیت نازل: استفاده از مواد اولیه ارزان‌تر و نیروی کار خارجی که دستمزد کمتری می‌گیرد، از عوامل اصلی ارزان‌تر بودن این محصولات است. با توجه به این مورد، دوام لباس کمتر خواهد بود و اگر دقیق‌تر بررسی کنیم، احتمالا هزینه چندین دست لباس مد سریع از هزینه تعداد کمتری لباس گران‌قیمت‌تر بادوام‌تر، بیشتر خواهد شد.

ترویج ذهنیت مصرف‌گرایی: به همین دلیل است که به مد سریع، مد «یک بار مصرف» نیز گفته می‌شود. بسیاری از کسانی که لباس‌های خود را از این محصولات انتخاب می‌کنند، اعتراف می‌کنند که هر لباس را فقط یک یا دو بار پوشیده‌اند.

مضر برای محیط زیست: منتقدان ادعا می‌کنند که مد سریع به دلیل مواد ارزان قیمت و روش‌های ساخت، به صورت برنامه‌ریزی‌شده‌ای آلودگی و ضایعات را افزایش می‌دهد. اغلب لباس‌های مد سریعی که مستعمل می‌شوند، قابل بازیافت نیستند، زیرا بیش از ۶۰٪ آن‌ها از مواد مصنوعی ساخته شده‌اند. بنابراین، وقتی دور ریخته می‌شوند، سال‌ها در محل‌های دفن زباله باقی می‌مانند.

شرایط کار ناعادلانه: تولیدکنندگان این محصولات عموما در کشورهای در حال توسعه مستقرند، و برخی از آن‌ها نظارت سختگیرانه‌ای بر پیمانکاران فرعی و زنجیره تامین ندارند. در نتیجه، شرایط کار برای کارگران بسیار بد، با دستمزد پایین و استثمارگرایانه است.

سرقت مالکیت معنوی: برخی از طراحان مدعی‌اند که شرکت‌های مد سریع طرح‌های آن‌ها را به صورت غیرقانونی به تولید انبوه رسانده‌اند.

برهمین اساس، شبکه تلویزیونی «کانال ۴» بریتانیا مستندی تهیه کرده است و در آن جزئیات بیشتری در مورد شیوه‌های تجاری شرکت چینی مد سریع «شین» کشف کرده است. این رسانه، یک کارگر مخفی را به داخل دو کارخانه این نام تجاری در گوانگجو فرستاد تا به صورت مخفیانه از آنجا فیلم‌برداری کند.

«کانال ۴» دریافت که در یکی از کارخانه‌ها کارگران ماهانه ۴۰۰۰ یوان – تقریبا ۵۵۶ دلار- برای تولید ۵۰۰ لباس در روز دریافت می‌کنند و حقوق ماه اول از آن‌ها دریغ می‌شود. در کارخانه دیگر، کارگران معادل چهار سنت برای هر کالا دریافت می‌کنند. کارگران هر دو کارخانه تا ۱۸ ساعت در روز کار می‌کنند و تنها یک روز در ماه مرخصی دارند. ساعات کاری و شرایط کاری گزارش‌شده هم ناقض قوانین کار چین است.

این کابوس به همینجا ختم نمی‌شود. از ساعت‌های طولانی و شرایط بد کاری که بگذریم، طبق گزارش‌ «اینسایدر»، شرکت «شین» به دلیل استفاده از مقدار زیاد مواد شیمیایی سمی در تولیداتش نیز مقصر است. علاوه بر آن، نقض حق‌تالیف طراحان مستقل و سوءاستفاده از اطلاعات مشتریانش نیز از جمله مشکلات این نام تجاری است.

با این حال، قیمت‌های پایین و تولید فوق‌العاده سریع این نام تجاری، آن را در جایگاه یکی از محبوب‌ترین محصولات «نسل زد» تثبیت کرده است. این شرکت یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های مد سریع در جهان است که ارزش آن از مجموع ارزش «زارا» و «اچ‌اند‌ام» بیشتر است.