یکی از اولین کارهای روزانه بسیاری از ما، انتخاب لباس است. گاه با دقت بیشتر، گاه کمتر. لباسی که ما برای رفتن سر کار انتخاب میکنیم، اغلب همان لباسی نیست که برای قرار با یک دوست یا یک میهمانی شبانه انتخاب میکنیم.
ما با خود انتخاب، آگاهانه یا ناخواسته ارتباطی غیرکلامی با دنیای خارج برقرار میکنیم. جای شک نیست که انتخاب ما برای پوشش، بخشی از هویت یا احساس ما را بیان میکند. لباسی که ما روزانه میپوشیم نشان دهنده تصویری است که میخواهیم دیگران از ما داشته باشند. پژوهشگران میگوید این تصویر بر تواناییهای ذهنی ما تأثیر میگذارد.
پژوهشگران دانشگاه نورثوسترن در آمریکا سال ۲۰۱۲ میلادی به این نتیجه رسیدند که نوع پوشش وضیعت روانی و عملکرد فرد تأثیر میگذارد چون هر لباس در ذهن ناخودآگاه ما یک معنای نمادین دارند که پژوهشگران آن را “درک نهفته” میخوانند.
مثلأ یک روپوش آزمایشگاهی با مباحث علمی و هوشمندی در ارتباط است. پژوهشگران میگویند فردی که چنین روپوشی بر تن میکند ناخودآگاه با دقت و تمرکز بیشتری کار میکند.
کامی آبراهام، تحصیل کرده مقطع کارشناسی ارشد “روانشناسی کاربردی مد” در کالج مد لندن به دویچهوله میگوید:مثال روپوش آزمایشی به روشنی نشان میدهد که نوع لباس چه تأثیری بر تمرکز ما و آنچه ما در مورد مهارتهایمان فکر میکنیم، دارد. این تأثیرمیتواند مثبت یا منفی باشد.
او معتقد است این یافته را میتوان در زندگی روزمره آگاهانه به کار برد. مثلأ روزی که حال و حوصله نداریم، لباسی بپوشیم که حالمان را بهتر کند. در چنین روزهای اغلب ما به سختی میتوانیم انتخاب مناسبی داشته باشیم و هر چه دم دستمان میرسد میپوشیم.
بسیاری از ما گاهی هم لباسی را انتخاب میکنیم که بر تن فرد دیگری دیدم و پسندیدیم اما وقتی آن را میپوشیم، به سرعت متوجه میشویم که آن لباس همانقدر برازنده ما نیست و در نتیجه احساس راحتی نمیکنیم. آبراهام که روزنامهنگار مد است میگوید چنین تصمیمهایی نتیجه عدم هماهنگی میان مهارتهای شناختی ما و مد است.
او از اصطلاح “ناهماهنگی شناختی” استفاده میکند. این ناهماهنگی زمانی خود را نشان میدهد که ما کاری مغایر با باورها و ارزشهای شخصیمان میکنیم و ذهنمان ناخودآگاه مضطرب میشود.
آبراهام میگوید:شما میفهمید که این سبک لباس، با ایدهآلها یا ارزشهای شما مطابقت ندارد، بنابراین از نظر روانشناختی احساس ناراحتی میکنید. در نتیجه بهتر است چیزی را بپوشید که با آن احساس راحتی میکنید.
البته بسیاری از ما گاه از یک سبد جدید خوشمان میآید، اما مردد هستیم که خرید و پوشیدن آن خوب است یا نه. آبراهام میگوید:در این حالت سلیقه شما تصویر جدیدی از شخصیت ارائه میکند و شما باید ببینید که آیا این تصویر چیزی است که شما میخواهید از این به بعد باشید یا نه.
اگر پاسختان در این حالت مثبت است، باید پرسید که حال تکلیف چیست؟ آیا باید لباس بپوشیم که تصویر جدید را به نمایش میگذارد بر شخصیتی که دوست داریم باشیم، تأکید میکند یا لباسی که نشان دهنده حس و حال امروز ماست. آبراهام میگوید:فکر میکنم بهتر است لباسهایی را بپوشید به شما آن حسی که میخواهید میدهند. چون بهتر است بر آنچه دوست دارید احساس کنید و باشید، تمرکز کنید.
این تمرکز زمینه حسی که دوست دارید داشته باشید، فراهم میکند و تصویری فردی که دوست دارید باشید را برای اطرافیانتان به تصویر میکشد.
مد نه تنها بخشی از شخصیت ما را به تصویر میکشد، بلکه بر نحوه برخورد دیگران با ما هم تأثیر می گذارد و در نهایت نقشی تعیین کننده در وضعیت روحی ما دارد. شیوه لباس پوشیدن ما ناخودآگاه به دیگران نشان میدهد که ما میخواهیم آ‘ها چه رفتاری با ما داشته باشند،به کدام گروه اجتماعی تعلق داریم یا تلاش میکنیم در آن پذیرفته شویم.
ما وقتی از سوی دیگران همانگونه که هستیم یا دوست داریم باشیم، پذیرفته میشویم به آرامش میرسیم.