مد و فمینیسم، گذشته و حال؛ نگاهی به مجموعه بهار/تابستان ۲۰۲۴ دیور در پاریس

آنچه در تار و پود این مجموعه تنیده شده بود، هم از نظر فیزیکی در لباس‌ها و هم آنچه روی دیوارها تصویر می‌شد، آشکارا یک بیانیه‌ هنری ‏فمینیستی بود

مد و فمینیسم، گذشته و حال؛ نگاهی به مجموعه بهار/تابستان ۲۰۲۴ دیور در پاریس

پاریس میزبان آخرین نمایش‌های مد سال است که در آن، طراحان برجسته پاریسی تازه‌ترین مجموعه‌هایشان را که برای بهار/تابستان ۲۰۲۴ طراحی کرده‌اند، به نمایش می‌گذارند. کریستین دیور، یکی از مشهورترین خانه‌های مد و از جمله خانه‌های اثرگذار بر صنعت مد، روز سه‌شنبه ۲۶ سپتامبر (۴ مهر) مجموعه‌اش را که یک بیانیه تمام‌عیار فمینیستی بود به نمایش گذاشت.

ماموریت ماریا گرازیا کیوری، همان‌طور که از ابتدا دیدیم، جاگیر‌کردن دوران معاصر در کمد لباس کریستین دیور است. او از همان ابتدای کارش همین را می‌گفت. همان‌طور که در نخستین نمایش در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۶ گفت: «واقعا پیام این است که یک نوع زن وجود ندارد.»

در این مجموعه، کیوری این اصل ضدکلیشه‌ای را با جدیت بیشتری پیگیری کرد. آنچه در تار و پود این مجموعه تنیده شده بود، هم از نظر فیزیکی در لباس‌ها و هم آنچه روی دیوارها تصویر می‌شد، آشکارا یک بیانیه هنری فمینیستی بود.

در دنیای پس از باربی، طنز رنگ صورتی و زرد نئونی خیره‌کننده، که هم‌زمان با راه‌رفتن مدل‌ها روی صحنه، روی دیوارها تبلیغات جنسیتی (که اثر هنرمند ایتالیایی النا بلانتونی بود) نمایش می‌داد، از چشم مخاطبان جوان پنهان نماند؛ و همین‌طور تاریکی متضاد با آن – کمی خشمگین و واقعا نمونه شیک نوگرای لباس‌های نئوگرانج پاریسی (سبک «نئوگرانج» یکی از سبک‌های شاخص تابستان است، که به سبک یاغی موسیقی «گرانج» در دهه ۹۰ اشاره دارد، در این سبک می‌توانید همه تکه‌های محبوب‌ قدیمی‌تان را با یکدیگر بپوشید).

علاوه بر این‌ها، تصاویری از زنان یاغی و قدرتمند دیوار احساسات کیوری را پر می‌کرد: اینگرید برگمن در نقش ژاندارک ، ماریا کالاس در نقش مِده‌آ، و سیمون سینیورت در اقتباسی از فیلم «بوته آزمایش» (The Crucible) اثر آرتور میلر (درباره محاکمه‌ جادوگر «سالم»). حتی در تکه‌هایی که پارچه‌هایی با طرح تار عنکبوت را به ذهن می‌آورد، کمی هم رد جادو دیده می‌شد، به‌خصوص که در لبه‌های جین و چکمه‌ها علامت شعله وجود داشت.

نشریه ووگ گفته‌های کیوری را پیش از نمایش نقل کرد و نوشت: «اما واقعا می‌خواهم این وضع را به هم بزنم که این مجموعه‌ها باید مرجع باشند.» در واقع، موضوع او پاسخی پیچیده به چیزی است که امروزه در حال وقوع است، و آن اینکه مد چگونه می‌تواند این خواست را برآورده کند.

او گفت که بین تلاش‌های النا بلانتونی برای بهچالشکشیدن و از بین بردن زبان و بیان منزویکننده‌ای که در تبلیغات استفاده می‌شود، و هدف خودش برای ربط دادن مد عالی دیور به مخاطب گسترده‌تر، شباهت‌هایی می‌بیند. «گمان می‌کنم در حوزه مد نیز ما این خطر را داریم که مرجع‌هایی عرضه می‌کنیم که مردم فکر می‌کنند نمی‌توانند به آن‌ها دست یابند. بنابراین، واقعا می‌خواهم کمد لباسی بسازم که در آن فقط سرنخ‌هایی برای نمونه وجود داشته باشد که سبک خودتان را شخصی‌سازی کنید.»

مهم‌ترین و چالش‌برانگیزترین قطعات لباس برای بسیاری از افرادی که راه کریستین دیور را در مد دنبال کرده‌اند، کت «بار» (کت کلاسیکی با کمر کرستی که قسمت پایین آن مثل یک دامن کلوش کمی دور می‌ایستد و نخستین‌بار کریستین دیور آن را طراحی کرد) و لباس‌های صاف و ساختاریافته از دوران مد لباس در دهه ۱۹۵۰ است. این قطعات نمادین لباس‌هایی بودند که مد را متحول کردند و در عین اینکه برای کسانی که پس از او آمدند، ستاره راهنما بودند، کار را برای خلاقیت دشوار کردند.

اما کیوری آرامش را در آن یافت. یکی از طرح‌هایی که او در این فصل ارائه کرد، یقه نامتقارن و تک‌شانه لباس مشکی مدل ۱۹۴۸ به نام «اباندن» (Abandon) بود. او این طرح را روی شومیز‌های تک‌آستین سفید، پیراهن‌های مدل‌دار، و مواردی از این دست نشان داد و وقتی یک کت بار در مجموعه ظاهر شد، دیدیم که کمر آن گشاد بود و لبه‌های آن ساییدگی داشت. علاوه بر این‌ها، دامن‌های گشاد پلیسه با چاک‌های بلند در طرح‌های تار عنکبوتی سیاه و سفید و خاکستری نیز از طراحی‌های جدید این مجموعه بودند.

با این حال، ارتباط عمیق‌تر کیوری با شخص کریستین دیور بیشتر در سطح انگیزه‌های روان‌شناختی و پاسخ‌های او به دورانی است که در آن زندگی می‌کرد. پناه‌بردن او به فال‌های تاروت «مادام دلاهای» (که خشم نویسندگان مد را برانگیخت) چیزی است که کیوری با آن ارتباط برقرار می‌کند. او می‌گوید: «در زمان‌های سخت و جنگ، به دنبال امید در بیرون از خودتان هستید». بیشتر از آن، کریستین دیور در دوران خود مسئول بالا بردن روحیه زنان در دوران سخت بود.

کیوری هر فصل بیشتر به این خواستش که می‌خواهد به زنان امروزی خدمت کند، آگاه می‌شود. شاید در ابتدا تی‌شرت‌های او با شعار «همه ما باید فمینیست باشیم» (به‌نقل از چیماماندا نگوزی آدیچی، نویسنده نیجری) بی‌پیرایه و بدیهی به نظر می‌رسید. اما با گذشت زمان، تنها پس از هفت سال کوتاه و وحشتناک، حقوق و آزادی‌های زنان در سراسر جهان بسیار کمتر شده یا به‌شدت مورد حمله قرار گرفته است.

مد فقط مد است، اما در بهترین حالت، تفسیر آن در مرور زمان، ارزش ثبت کردن را دارد.