مکرمه یا گره‌بافی هنری به قدمت تاریخ

مکرمه بافی به روایت تاریخ توسط اعراب ابداع شد و سپس در انگلستان و سراسر جهان گسترش یافت

مکرمه یا گره‌بافی هنری به قدمت تاریخ

مَکرَمه یا گره‌بافی (Macramé) که در فارسی به غلط مکرومه خوانده می شود یک نوع بافتنی و صنایع دستی محسوب شده که در آن با استفاده از گره ها، منسوجات مختلفی ساخته می شود. مکرمه بافی به روایت تاریخ توسط اعراب ابداع شد و سپس در انگلستان و سراسر جهان گسترش یافت. از آنجا که منشا انواع گره ها، ملوانان و دریانوردان بودند، محصولات مکرمه نیز ما را به یاد سبک ساحلی و مدیترانه ای می اندازد و به زیبایی با دکوراسیون سبک بوهمین نیز هماهنگ می شود

از آنجاییکه این هنر در سال های اخیر دوباره محبوبیت یافته است، لذا صنعتگران و هنرمندان در حال ارائه روش های ابتکاری هستند تا با استفاده از مکرمه انواع اشیای هنری و کاربردی را بسازند؛ از این رو دیگر هنر مکرمه بافی تنها به آویز گلدان ها و تزئینات دیواری محدود نخواهد شد.

گره‌بافی یا مکرمه بافی یک نوع از بافتنی است که در آن از فن گره زدن ( به‌جای بافتن یا میله‌بافی ) استفاده می‌شود. مکرمه برای مدت طولانی توسط ملوانان استفاده می‌شد که همه‌چیز را از دستگیره‌ی چاقو و بطری و.. گرفته تا قسمت‌های مختلف بدنه کشتی با آن می‌پوشاندند.

از مکرمه برای دهه‌ها جهت تزئین، بافت لباس و رومیزی و .. استفاده می‌شد. امروزه نیز به شکلی مدرن‌تر در دکوراسیون داخلی خانه‌ و آپارتمان کاربرد دارد و یک تضاد دیدنی و جذاب را در کنار سبک و چیدمان مدرن خانه به‌وجود می‌آورد. استفاده از این هنر‌دستی در چیدمان داخلی، فضایی کلاسیک و گرم را به دور از شلوغی‌ها و دغدغه‌های زندگی امروزی برای شما و خانه‌تان به ارمغان می‌آورد. مکرمه در طرح‌ها و رنگ‌های متنوع بسته به سلیقه و خلاقیت هنرمند برای کاربردهای مختلف بافته می‌شود.

تاریخچه‌ی مکرمه بافی به مدت‌ها پیش به قرن ۱۳ میلادی بر‌می‌گردد که مردم عرب از نخ‌های اضافی برای تزئین گوشه‌های حوله‌ها و پارچه‌ها استفاده می‌کردند. نام آن از کلمه‌ی عربی (مقرمه) نشات گرفته و در زبان فارسی به آن مکرمه گفته می‌شود که به اشتباه به صورت مکرومه نیز رواج یافته‌است. در قرن هفدهم میلادی ملکه ماری در انگلستان شیفته‌ی این هنردستی زیبا شد و آن را به تمام دنیا معرفی کرد. اما اوج محبوبیت مکرمه‌بافی به دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی بر‌می‌گردد. امروزه نیز توجه و علاقه‌ی مردم به سنت‌ها و سبک زندگی گذشتگان، باعث رواج هرچه بیشتر آن در سرتاسر دنیا شده‌است.

مانند بسیاری از صنایع دستی مکرمه بافی نیز برای انجام اهداف کاربردی آغاز و شکوفا شد. از اولین مکرمه‌ها برای گره‌زدن انتهای نخ‌ها در بافت فرش‌های دستبافت استفاده می‌شد. سپس برای ساخت و محکم کردن تورهای ماهیگیری،بادبان‌ها و لنگرها توسط ملوانان به‌کار برده‌شد. با گذشت زمان مکرمه بافی راه خود را به دکوراسیون و چیدمان داخلی خانه‌ها باز کرد و از آن برای ساخت انواع وسایل کاربردی و تزئینی از جمله آویزهای دیواری، جواهرات، پرده، آباژور و… استفاده‌شد.

دیوار‌آویز یک وسیله‌ی تزئینی مناسب برای پرکردن فضای خالی دیوار‌های خانه است که ظرافت و زیبایی را به اتاق‌های خانه شما می‌افزاید. شما می‌توانید آن‌ را در بالای تختخواب خود، پشت مبلمان در اتاق نشیمن و یا هر فضای خالی دلخواه بر روی دیوارهای خانه‌تان آویزان کنید.

در مورد اینکه چه چیزی به عنوان مکرمه یا مکرومه در نظر گرفته می شود؛ باید گفت آیتمی جزء اقلام مکرومه به حساب می آید که حداقل دارای یک گره مکرمه باشد. در بیشتر موارد اجزای کار اصلی مکرمه، با چندین گره به هم متصل می شوند. در برخی از موارد می توان اجزای اصلی یک مکرمه (مکرومه) را با روش هایی مانند بافندگی یا بافت به هم متصل کرد.

هنر مکرمه (مکرومه) در حال حاضر دوباره مورد توجه قرار گرفته است؛ اما این اولین بار نیست که چنین اتفاقی می افتد. زمانیکه بیشتر مردم به مکرمه فکر می کنند؛ ذهن شان به تزئینات دیواری الهام گرفته از کولی ها در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ معطوف می گردد. اما برای رسیدن به منشاء این روش باید به قبل تر برگردیم؛ برخی معتقدند که روش گره زنی از قرن سیزدهم آغاز شده است. دیگر مورخان اعتقاد دارند که پارسیان و بابلیان باستان قبل از میلاد برای ساخت مصنوعات از روش گره زنی استفاده می کردند.

اما در دوران جدید، مکرمه یا مکرومه نوعی از هنر محسوب می شود که از کشورهای عربی به غرب آورده شده است. بافندگان این بخش از جهان از چندین روش گره زنی برای پرداخت حاشیه فرش های دستباف، تابلو فرش و شال های ریش ریش استفاده می کردند.

اما با گسترش این هنر در سراسر اروپا، افراد بیشتری از گره زنی به عنوان یک سرگرمی استفاده کردند. تا قرن هفدهم این هنر به انگلستان رسید و خانم هایی که منتظر این هنر بودند؛ آن را تحت هدایت های ملکه ماری دوم (Queen Mary II) فرا گرفتند.

اما زنان تنها افرادی نبودند که به هنر مکرمه یا مکرومه بافی علاقه نشان دادند. ملوانان از گره زنی برای ساخت اقلام کاربردی استفاده می کردند؛ در ضمن مکرومه بافی در سفرهای طولانی دریایی، راهی برای مشغول کردن ملوانان و رفع کسالت آنها محسوب می شد. در نهایت این ملوانان به گسترش این هنر در سراسر اروپا کمک کردند. آنها با ورود به بندرهای جدید با این اقلام مکرمه بافی که در کشتی هایشان ساخته بودند، تجارت می کردند. اینگونه اقلام شامل جوراب، کلاه و کمربند بود.

در نهایت مناطق تحت تسلط ملکه ویکتوریا در طول قرن های هجدهم و نوزدهم از هنر مکرمه بافی برای ساخت منسوجات استفاده کردند تا اینکه پس از انقلاب صنعتی، چرخ های خیاطی جای این هنر را گرفتند. گره زنی دستی در اواخر دهه های ۶۰ و ۷۰ دوباره محبوب شد؛ اما در دهه ۱۹۸۰ به سرعت از مد افتاد.

نحوه شروع کار مکرمه یا مکرمه بافی

اگر می خواهید دکوراسیون منزل خود را با کمک هنر مکرمه بافی زیباتر کنید؛ یا می توانید از بسته های آماده کار دستی استفاده کنید و یا چیزی شبیه کارهای مکرومه را از یک فروشگاه لوازم خانگی خریداری نمایید. بهتر است کار خود را با یک مورد ساده شروع کنید تا دلزده نشوید و بتوانید کارتان را به اتمام برسانید. تسلط بر گره های اصلی یک مرحله جدایی ناپذیر از کار است و کمک می کند تا با سهولت بیشتری تکنیک های پیچیده گره زنی را یاد بگیرید.

لوازم مورد نیاز برای مکرمه بافی (مکرومه بافی)

• جوت
• ریسمان چند لا
• نخ
• کنف
• چرم
• حلقه های پایه
• مهره های چوبی

قبل از اینکه کلیه اقلام لازم برای مکرومه بافی را تهیه نمایید؛ سعی کنید برای اولین کار از چیزهایی که دم دست تان است بهره بگیرید. چرا که باید قبل از اینکه پول زیادی خرج کنید؛ مطمئن شوید که به این کار علاقه دارید و از آن لذت می برید. یک نوع نخ مناسب و یک حلقه پایه را در خانه پیدا کنید. دور و بر خانه تان تخته ای را بیابید که بتوانید از آن به عنوان صفحه کار کمک بگیرید. گیره هایی مختص مکرمه بافی وجود دارند که می توانید از آنها برای اتصال نخ به صفحه کار استفاده نمایید. اما برای صرفه جویی در هزینه در اولین کار خود، سنجاق قفلی را هم می توانید به کار بگیرید.

ده ها گره مکرومه وجود دارد و برای اینکه در این کار استاد شوید باید آنها را فرا بگیرید. برخی از این گره ها ساده بوده؛ اما برخی دیگر خیلی سخت و پیچیده هستند. پر کاربرد ترین گره ها در مکرومه بافی، نیم گره و گره چهارگوش (دو حلقه ای) هستند. بهتر است قبل از اینکه به سراغ گره دیگری بروید؛ کار خود را با یکی از این گره ها شروع کنید و به خوبی در آن استاد شوید. از دیگر گره های مورد استفاده در این روش می توان به سر گره لارکس ، گره پیچشی دوتایی، گره خفتی، گره بخیه زنی و گره جمع کننده اشاره کرد.

در زمینه مکرمه بافی می توانید کارهای مختلفی را انجام دهید. هر پروژه مکرومه بافی شامل طرح های متنوعی است که می توانید با سلیقه خود آنها را به انجام برسانید. زمانیکه به گره زدن عادت کردید؛ می توانید الگوهای خود را خلق کرده و منسوجات کاملاً منحصر به فردی بسازید. به روش هایی فکر کنید که قادرید با استفاده از آنها اقلام مکرمه بافی زیر را به شیوه خود تغییر دهید:

• تزئینات دیواری
• جا گلدانی تزئینی
• جا سویچی
• کمربندها
• جواهرات
• دوخت حاشیه سایر منسوجات