از ایده‌ای سبز تا کاشت بذر بر روی لباس

در هفته‌ی ‌مد مردانه 2022‌، بعضی از کالکشن‌ها پر سر و صدا و با پیام فشن پایدار ظاهر شدند؛ یکی از این کالکشن‌ها لووه بود. در بین لوک‌های این برند اسپانیایی، لباس‌ و کفش‌هایی دیده شد که بر روی آنها سبزه‌هایی رشد کرده ‌بودند.
برای ما ایرانی‌های که رسم سبزه انداختن نوروز را داریم در وهله‌ی اول بازی با خاطرات و تصویر‌های ذهنی قبلی، این مجموعه را متمایز کرد و حتی کسانی که اهل پیگیری اخبار دنیای فشن نبودند هم در مورد این مجموعه‌ نظر دادند.

در حین نوشتن مرور این کالکشن برای مجله‌ی کمد، متوجه شدم این بخش از مجموعه‌ی لووه، ایده و اجرای یک دختر جوان 24 ساله، ساکن مادرید است. جدا از پیامی که با این لوک‌ها در این مجموعه به نمایش گذاشته شده بود، چیزی که ذهن را مشغول خودش می‌کرد این بود که این لباس‌ها در آینده‌ی فشن چه نقشی دارند و ایده‌پرداز این لوک‌ها چه ایدئولوژی برای اجرای این آثار داشته است

پائولارو بیشتر بشناسید!

پائولا اهل شمال اسپانیاست و در شهر مادرید بزرگ شده و در زمینه‌ی طراحی مد و ارتباطات تحصیل کرده است. از سال دوم به مدپایدار و نوآوری در مد علاقمند شده و کم‌کم شروع به مطالعه در زمینه‌ی طراحی زیستی، نوآوری در نساجی و تکنیک‌های پایدار در صنعت مد کرده است. مطالعاتی که پائولا را به کاری که در حال حاضر انجام می‌دهد راهنمایی کرد، ترکیبی از علم و هنر است که هدف اصلیش رسیدن به یک مد پایدارتر است.
فیلم‌هایی از دوران نوجوانیش وجود دارد که برای یک فعالیت هنری در مدرسه با موضوع آزاد، پائولا درست کردنِ لباس روی مانکن‌های کوچیک را انتخاب کرده بود؛ لباس‌هایی که در دسته‌ی آوانگارد قرار می‌گیرد. اما چه چیزی از فشن باعث جذب پائولا از این سن به دنیای مد شد؟
جواب کوتاه این سوال “خلاقیت” بود. او گفت: “همیشه می‌خواستم کاری انجام بدهم که مرتبط با خلاقیت باشد اما نمی‌دانستم که قرار است هنر یا طراحی گرافیک یا … باشد.” با توجه به اینکه پدرش معمار و مادرش هنرمند هستند و دوران کودکیش را در استودیو مادرش سپری کرده، هنر در پس ذهن پائولا بود تا اینکه برای همان درس مدرسه، هنرش را روی مانکن‌ها کشف می‌کند و حتی در موردش در تدتاک مادرید سخنرانی می‌کند اما موضوع اصلی این بود که در همان بازه‌ی زمانی برای انتخاب رشته شک داشت. پائولا در مورد این موضوع گفت: “مطمئن نبودم. صنعت پشت فشن را دوست نداشتم. در واقع انتخاب فشن دیزاین به عنوان یک حرفه برایم بسیار سخت بود و من بین دو راهی بودم که این انتخاب درست ا‌ست یا نه. البته الان معتقدم درست‌ترین انتخاب است.”

برای دیدن آثار بیشتر از پائولا به صفحه اینستاگرام اون سر بزنید.

فشن‌پایدار؛ ارزشی که باید آموزش داده شود!

صنعت فشن خیلی گسترده و وسیع است؛ با توجه به همین موضوع، رویکرد‌های مختلفی در این صنعت می‌توان داشت. پائولا رویکرد پایداری را برای فعالیت در این حوزه انتخاب کرده بخاطر اینکه صنعت فشن دومین صنعت مضر برای کره‌ی زمین است. پائولا معتقد است: “خیلی چیزها باید تغییر کند. این شیوه‌ی تولید غیرقابل تحمل است. جامعه در احاطه‌ی این صنعت است و این یک مشکل بزرگ برای ماست”. او در ادامه گفت:” برای من تنها راهی که می‌توانستم خودم را وقف صنعت مد کنم این بود که تمام انرژی خودم را صرف پیدا کردن راهی برای رفع این مشکل کنم و این پایداری بود.” این چیزی بود که پائولا در سنین بسیار کم در موردش آموزش دید و به عنوان یک ارزش در ذهنش جای گرفته بود و از این ارزش در مسیر حرفه‌ای خودش در مد استفاده کرد.

ایده‌ی کاشت بذر روی لباس از کجا میاد؟

در طی صحبت با پائولا متوجه شدم که آموزش‌های دوران دبستان و راهنمایی‌اش برای انتخاب مسیر شغلیش خیلی تاثیر بسزایی داشته. او به مدرسه‌ی Waldorf رفته است. سیاست آموزش والدورف رویکردی متفاوتی دارد و دانش‌آموزان را در مواجهه با روند فعالیت‌های طبیعی زندگی روزانه، آموزش می‌دهند.

پائولا می‌گفت: “دوران مدرسه، درس باغبانی داشتیم و باید یاد می‌گرفتیم مثلا چطوری هویج و سیب‌زمینی بکاریم و پرورش دهیم. شاید در زمان کودکی حتی متوجه نمی‌شدم که چقدر شگفت‌انگیز است که بتوانی غذایت را خودت پرورش دهی و طبیعت را درک کنی.” او در ادامه‌ی صحبتش گفت: “از زمانی که فشن را انتخاب کردم به دنبال پیامی برای فشن پایدار بودم. این ایده به ذهنم خطور کرد که چرا سعی نمی‌کنم انسان‌ها را با طبیعت وصل کنم تا آنها هم بتوانند به ضرورت زندگی در دنیایی پایدارتر پی ببرند. به طوری که بتوانیم طبیعت را لمس کنیم، بتوانیم احساس کنیم و بخشی از طبیعت باشیم. بنابراین من ایده‌ی پرورش گیاهان را داشتم و چون کمی با پرورش گیاهان آشنایی داشتم، الان می‌توانم مسیرم را بسازم و کم‌کم می‌توانم گیاهان را روی لباس رشد بدهم.” نکته‌ی جالب این قسمت از صحبت‌های پائولا این بود که اشاره کرد تمام گیاهان و قارچ‌های روی لباس‌هایش قابل خوردن هستند.

فشن به مثابه‌ی هنر!

با مرور آثار پائولا، جنبه‌ی زیباشناسی و هنری کارها چشمگیرتر بود؛ در نهایت سوال و چالش همیشگی مطرح می‌شود که آیا فشن، هنر است؟! پائولا بر این باور است که پروژه‌هایش بیشتر جنبه‌ی علمی دارند اما هدف اصلیش خلق اثر هنری‌ست. “من فکر می‌کنم مد همیشه از همان ابتدا یک هنر بوده و زمانی که طراحان مد برای شخصی لباس خاص طراحی می‌کردند مثل یک هنرمند تلقی می‌شدند. یک فشن دیزاینر مثل یک نقاش است فقط با خلق یک لباس بدن را نقاشی می‌کند.” او در ادامه گفت: “از آنجایی که مد برای جامعه خیلی چیزها به همراه داشته پس قطعا هنر محسوب می‌شود مثل وقتی که در اروپا با طراحی کت و شلوار و دامن مینی موجب آزادی زنان شد.”

با توجه به اینکه پائولا دنیای مد را از صنعت فشن جدا می‌داند در ادامه گفت: “خلاقیت در مد از همان ابتدا بود و کم کم اطراف این خلاقیت صنعت فشن شکل گرفت و این یک اشتباه بزرگ بود چون در حال حاضر همین صنعت به سیاره‌ی ما آسیب می‌زند. بنابراین، به لطف هنر، صنعت مد همیشه در حال بهبود و تجدیدست تا خودش را در پس هنر، ثابت کند.”

محقق یا طراح مد؟!

با دیدن آثار لووه و ایده‌ی پائولا در این مجموعه یکی از پرتکرارترین سوال‌ها این بود که این لباس‌ها چه جایگاهی در صنعت فشن می‌تواند داشته باشد؟! پائولا در جواب اینکه روند تحقیقاتش به چه صورت است گفت: “پروسه و روند تحقیقات روی هر مورد متفاوت است و یک روند مشخصی وجود ندارد. مثلا قارچ‌هایی که روی لباس پرورش پیدا کردند روند بسیار پیچیده‌ای دارد که مدام باید روی متریال تمیز شود و بعد با میسلیوم به مدت 20 روز در فضایی تاریک تلقیح شود. در مورد گیاهان هم بستگی به نوع گیاه دارد و تکنیک‌های مختلفی برای رشد هر کدام وجود دارد. بعضی از آنها مستقیم پرورش داده می‌شوند و بعضی‌های دیگر روی پارچه. اما هر بار که این روند را می‌خواهم شروع کنم حتی با وجود اینکه تجربه‌ی قبلی دارم سعی می‌کنم بیشتر تحقیق کنم تا بفهمم چگونه آنها را توسعه دهم. در واقع این یک تحقیق مداوم است.”

پائولا خودش رو به عنوان یک محقق میبینه.

BRICOLEURS؛ زیبایی نهفته در لباس‌های دست دوم!

در رزومه کاری پائولا پروژه‌ی BRICOLEURS یکی از پروژه‌های تامل برانگیزه اوست. این پروژه یک تحقیق پایانامه بود که با رویکرد فلسفه‌ی لباس‌های دست دوم، بر روی مطالعات تاریخ جامعه تمرکز داشت. پائولا در دوران تحصیلش در مورد قبایل شهری و جنبش‌هایی که با آنها مد هدایت می‌شد بیشتر اطلاعات پیدا کرد؛ قبایل شهری که در قرن بیستم شکل گرفتند و استایل آنها بیشتر بر اساس لباس‌های دست دوم و قدیمی است مثل گرانچ.
پائولا در مورد این سبک گفت:” Kurt Cobain ستاره‌ی راک به عنوان یک فشن آیکون بود و روی سبک گرانچ تاثیر زیادی داشت و توجه‌ زیادی را به استایل خودش جلب می‌کرد در صورتی که لباس‌‌هایی که می‌پوشید را می‌شد در مغازه‌های خیریه پیدا کنیم. بنابراین وقتی در مورد پایداری صحبت می‌کنیم بسیار مهم است که مدام لباس‌های بلا‌استفاده را دوباره به چرخه‌‌ی مد وارد کنیم و به راحتی با خرید جدید آنها را دور نیندازیم.” او اشاره می‌کند که کل این پروژه بررسی در مورد تاریخچه‌ی زیبای لباس دست دوم است و مثل یک مانیفست بیان می‌کند جامعه‌ای که در مورد این بخش از تاریخ و پایداری آگاهی داشته باشد چقدر ارزشمند است.    

فشن بدون جنسیت؛ آینده‌ی فشن پایدار!

Rob Smith بنیان گذار Phluid Project The در کنفرانسی در نوامبر سال 2020 اعلام کرد که 56 درصد از نسل Z بدون در نظر گرفتن جنسیت خودشان، خرید می‌کنند. در همین راستا برندهای زیادی نیز از سال‌های قبلش شروع به طراحی کالکشن‌هایی کردند که هم بدون جنسیت باشد و هم بدون فصل. با مرور طراحی‌های پائولا حس لباس‌های بدون جنسیت نیز دریافت می‌شود و تفکیک جنسیت در آثارش دیده نمی‌شود. او معتقد است “فشن پایدار نه تنها بر جنسیت خاصی متمرکز نیست بلکه با تغییر و رسیدن به متریال‌های پایدار رنجی که برای تولید پنبه در طول کشت و پرورش وجود دارد نیز برطرف می‌شود. فشن پایدار برای همه کمک کننده است.” بنابراین مد پایدار به معنای واقعی کلمه هم برای به حداقل رساندن تاثیر منفی ما بر سیاره‌ی زمین و هم برای حفظ رفاه افرادی که در این سیاره زنگی می‌کنند شکل گرفته و لباس‌های بدون جنسیت یکی از بهترین راه‌ها برای رسیدن به آینده‌ای پایدارتر در فشن است.

سرعت تولید متریال‌های فشن پایدار چقدر است؟

پائولا به غیر از همکاری با لووه، پروژه‌هایی دیگری نیز داشت که در مصاحبه‌هایش در مجله‌های معتبر مثلVogue ، Dazed، Elle و … در موردش صحبت کرده است. پائولا پروژه‌ی  ROUNDCOUTURE را با همکاری هفت طراح و متخصص دیگر، اداره کرد و هدفشان از این پروژه رسیدن به متریالی بود که جایگزین پلاستیک شود. پائولا گفت: “در این پروژه به دنبال توسعه یک متریال جدید بودیم که ظاهرش شبیه پلاستیک باشد اما کاملا تجزیه‌پذیر. در نهایت به متریالی رسیدیم که می‌تواند جایگزین رزین، لاتکس و سیلیکون شود و البته بر خلاف این متریال‌ها، به راحتی تجزیه می‌شود.” اما با توجه به حجم مبادلات صنعت فشن آیا واقعا سرعت تولید متریال‌های پایدار جواب‌گوی میزان تقاضای این بازار هست؟! پائولا در جواب این سوال گفت:” در حال حاضر تحقیقات صنعتی زیادی در این مورد وجود دارد و در ایالات متحده و اروپا شرکت‌های زیادی وجود دارند که مواد نوآورانه‌ی فوق‌العاده پایدار و فوق تجزیه‌پذیر را ایجاد کردند که می‌تواند به مقدار انبوه برای صنعت تولید شود.”

فشن پایدار؛ شعار تبلیغاتی یا اقدام جدی؟!

اخیرا برندهای زیادی مخصوصا در لول فست فشن، بیانیه‌هایی صادر کردند که در راستای فشن پایدار در حال تحقیق و جست‌وجو هستند و اقداماتی را در همین راستا انجام دادند. اما آیا واقعا این استیتمنت‌ها حقیقت دارد یا در حد یک شعار تبلیغاتیست که در رسانه‌ها ایجاد سر و صدا کند و افزایش فروش محصولات را به دنبال داشته باشد؟ از آنجایی که در حال حاضر پائولا در ایندیتکس برای برند زارا کار می‌کند می‌توانیم جواب این سوال را صادقانه از او بخواهیم. در جواب این سوال پائولا گفت: “در ایندیتکس من بر روی متریال و پارچه‌ها کار می‌کنم و به دنبال منسوجاتی هستم که پایدارتر باشند. من به همراه تامین کنندگان متریال‌ها، بررسی می‌کنیم که چطور می‌توانیم مواد و پارچه‌ها را بهبود ببخشیم. البته یک بخش بسیار بزرگ داریم که مبتنی بر ردیابی تمام زنجیره‌ی تولید است که هیچ گونه مشکلی در این زمینه پیش نیاید.” و اما در جواب سوال مطرح شده گفت: “در زارا واقعا در حال تلاش هستند تا مد را پایدار کنند البته که بسیار سخت است. بسیار دشوار است که به تمام پارامتر‌هایی که در این زمینه تاثیرگذار هستند پی‌ببریم اما برای رفع این آسیب‌ها، سخت در حال کار و تلاش هستند تا بهترین عملکرد خودشان را انجام بدهند.”

کلام پایانی

در طی صحبت با پائولا در مورد اثرات رفتار ما و چگونگی محافظت از طبیعت صحبت کردیم. او معتقد است: “به راحتی می‌شود با اقدام‌های کوچک مثل کمتر خریدن، نخریدن لباس‌های بی‌کیفیت یا پلاستیکی و خرید آیتم‌های پایه‌ای، قدم مثبت برداریم. از تولیدات محلی که برای ساختش زحمت زیادی هم کشیده می‌شود و از کالاهای با کیفیت حمایت کنیم” پائولا در ادامه صحبتش به آگاه‌سازی مشتری اشاره کرد و گفت: “صنعت فشن در نهایت کاری را انجام می‌دهد که مشتری از این صنعت می‌خواهد. به‌طور مثال برندهایی مثل Zara و H&M در حال تحقیق در مورد پایداری هستند چرا؟ چون تعدادی زیادی از مردم خواستار این موضوع شدند و گفتند ما مد پایدار می‌خواهیم وگرنه خرید از این برندها را متوقف می‌کنیم. پس آگاهی ما در مورد پایداری برروی خواسته‌های ما و در نتیجه عملکرد صنعت تاثیر می‌گذارد.”

سبک Brutalism و نقش آن در فشن

ادامه مطلب

در آخر مصاحبه، از رسم سبزه سبزکردن و سفره‌ی هفت‌سین و نماد‌هایی که دارد برای پائولا گفتم و چون با فرهنگ ما آشنایی نداشت، ایده‌ی سبزه انداختن سال نو برایش جالب و جذاب بود. البته در آخر به او گفتم باید روز سیزده‌به‌در سبزه را به طبیعت ببریم و بعد از دو هفته نگهداری، سبزه اصلا بوی خوبی نمی‌دهد؛ بخاطر همین ذهنیت، من حس می‌کنم استدیو شما با وجود انواع سبزه‌های مختلف بوی خوشایندی هم نداشته باشد اما او با خنده گفت:” من شیوه‌های خاصی را امتحان می‌کنم که سبزه‌های استدیو تا وقتی زنده هستند شاداب باشن.”