تاریخچه‌ی کت و دامن پشمی شَنل

برخلاف خیلی از آیتم‌های مد و فشن، این لباس شَنل توانسته ماندگاری خود را در گذر زمان حفظ کند و هیچ‌گاه از مد نیفتد. ست دوتکه‌ی نمادینی که بطور ویژه برای این برند و توسط طراح فرانسوی گابریل یا همان” کوکو شنل” در سال ۱۹۲۰ ارائه شد و توسط کارل لاگرفلد تا زمان مرگش در سال ۲۰۱۹ ادامه پیدا کرد. این کت و دامن نه تنها نمونه‌ای از مد و استایل شیک بود بلکه نمادی از زن مستقل و خود ساخته هم بود. بعلاوه این کت و دامن شرکت شَنل توسط نمادهای بین المللی مد و فشن مانند ژاکلین کندی، پرنسس دایانا، بریگیت باردو و باربارا والترز پوشیده شد و به‌همین دلیل تبدیل به نمادی از کمال و آراستگی و مدل اصلی و همیشگی برای این مارک معروف شد.

در سال ۱۹۲۵، کوکو شنل برای اولین بار این لباس را در شوی کوچک خود در هتل رو دُ کامبون در پاریس به نمایش گذاشت. در طراحی این کت و دامن، شنل ایده‌های سنتی مردانگی و زنانگی را باهم ترکیب کرد و از لباس‌های ورزشی و مردانه دوست پسر خود؛ دوک ِ وست مینستر الهام گرفت. بانو شَنل خودش هم اغلب لباس‌های دوست پسرش را می‌پوشید چون معتقد بود لباس‌های مردان بسیار راحت تر از لباس و استایل‌های زنان، قبل از جنگ جهانی است. 

شنل در تلاش بود تا زنان را از شرِّ کرست‌های سفت و محدود کننده و دامن‌های بلند که در دوران زیبا (Belle Epoch) که دوران طلایی بین سال ۱۸۷۱ تا ابتدای جنگ جهانی در سال ۱۹۱۴، معمول بود خلاص کند. او دوست داشت زنان علاوه بر آراستگی ظاهری با لباس احساس راحتی کنند. در سال ۱۹۴۷، کریستین دیور استایل “ظاهر نو | New Look” را به دنیای فشن معرفی کرد که شامل کمربندهای سفت و محکم و دامن‌های بلند بود و آنان به ظاهر زنانه‌ی فوق العاده‌ی خود افتخار می‌کردند. دیور در تاثیر گذاری بر روی زنان جامعه با شنل رقابت میکرد. در پاسخ به او شنل گفت:

“دیور لباس بر تن زنان نمی‌پوشاند، او فقط ظاهر آنها را زیبا می‌کند.”

با الهام از لباس‌های ورزشی، حالا دیگر استفاده از پارچه‌های نمادینِ تویدی (پشمی) که در دوخت لباس‌های شنل از آنها استفاده می‌شد جالب بنظر نمی‌رسید. پارچه‌های تویدی در ابتدا توسط کارخانه‌های ریسندگی اسکاتلند، جایی که شنل انواع مختلف پارچه را کشف کرد تولیدشد. خواست و آرزوی شنل در راستای زنانه کردن پارچه‌ی تویدی با رنگ کردن، اضافه کردن مواد و دادن بافت خاص به پارچه‌ای که در آن زمان کمتر مورد توجه بود، طوفانی در دنیای مد و فشن به پا کرد و تمام کشورهای فرانسوی از متدها و روش‌های شنل برای کارهای خود الهام گرفتند. دامن باریک و ژاکت بدون یقه که به “یونیفرمِ شَنل” معروف بود به همت پوشش خبری همه‌جا شناخته شده بود، بویژه عکس اینا کلرِ بازیگر روی صفحه‌ی مجله با لباس مخصوص شنل که در سال ۱۹۲۴ منتشر شد. 

درحالی‌که کت و دامن شنل کارگردان اصلی اولین موج‌های فمینیستی در اوایل قرن بیستم بود، ایو سن لوران الجزایری در سال ۱۹۶۶ با خلق کت و شلوار اسموکینگ  “Le Smoking”  وارد صحنه‌ی مد و فشن شد؛ استایلی که تا به امروز ملاکی برای جذابیت یک برند بشمار می‌رود. کتی که با نظریه‌ی جذابیت‌های جنسی فمینیست‌ها در موج دوم فمینیست که در دهه‌ی ۶۰ اوج گرفت هم راستا بود. تنها موسسات کمی در آن زمان به زنان اجازه می‌داند که شلوار بپوشند زیرا از نظر آنها شلوار پوشیدن زنان به اندازه‌ی پوشیدن لباس شنا سر میز شام عجیب است. سن لوران با آغوش باز از زن‌سالاری استقبال می‌کرد، شنل هم این ایده را در کارهای خود وارد می‌کرد ولی آنرا با مفهوم پیشرفته‌ای از جذابیت جنسی که از نظر شنل تا آن زمان وجود نداشت ترکیب کرد. 

کت و دامن شَنل خیلی زود توجه زنان تاثیرگذار در تمام زمان‌ها را به خود جلب کرد. یکی از معروف ترین طرفداران این کت و دامن، بانوی اول آمریکا، ژاکلین کندی بود که کت و دامن صورتی شنل را در روزی که همسرش رئیس جمهور آمریکا؛ جان اف. کندی در سال ۱۹۶۳ در تگزاس ترور شد پوشیده بود. لباسی به رنگ صورتیِ توت فرنگی با چهار دکمه که از مجموعه‌ی پاییز و زمستان سال ۱۹۶۱ موسسه‌ی شنل خریداری شده بود و با کلاه ‌های گرد و کوچک پیل‌باکس ست شده بود. در آن زمان موضوع مورد بحث اعتبار و اصالت لباس بود. درحالیکه خیلی معتقد بودند که این لباس توسط شز نینون در سال ۱۹۶۱ طراحی شده، بعدها مشخص شد که این کت و دامن بخشی از برنامه‌ی “خط -برای- خط” شنل بوده و او تدارکات را برای نینون فراهم کرده بود. آنها ترجیح می دادند این لباس در خاک آمریکا دوخته شود تا فرانسه و هدف از این کار نشان دادن وطن پرستی و میهن دوستی بود.

در پی مرگ رئیس جمهور کندی و پخش گسترده‌ی اخبار، توجه همه به لباس بانوی اول سابق جلب شد و باعث شد این لباس در ذهن تاریخ این کشور ثبت شود. در سال ۲۰۰۳ و ۹ سال پس از مرگ مادرش، کارولین کندی لباس مادرش را به آمریکا هدیه کرد که هم اکنون در بایگانی ملی این کشور نگهداری می‌شود. این لباس تا سال ۲۱۰۳ به منظور جلوگیری از اقدامات خطرناک و احساسی به نمایش در نخواهد آمد. 

این لباس به طور رسمی در سال ۲۰۱۶ برای نقش کندی در فیلم “جکی” که ناتالی پورتمن نقش آن را ایفا می‌کرد باز طراحی شد. باز طراحی آن توسط طراح لباس مدلین فونتین انجام شد. تیم شنل قصد داشتند با فراهم کردن برخی ملزومات مانند دکمه‌ها و زنجیرها به دوخت دوباره‌ی این لباس کمک کنند تا این فیلم به بهترین نحو ساخته شود. 

س از مرگ گابریل شنل در سال ۱۹۷۱، دستیاران متعددی رهبری طراحان را برعهده گرفتند تا اینکه لاگرفلدِ آلمانی در سال ۱۹۸۳ با حفظ شغل قبلی‌اش در فندی، به عنوان مدیر طراحی منصوب شد. لاگرفلد کار خود را با احترام به سنت‌های قدیمی موسسه ادامه داد و بسیاری از روش‌ها و آیتم‌های اصلی برند را حفظ کرد. او و شنل هر دو در هدایت برند به سمت یک برند پیشرو و موجد هم عقیده بودند. لاگرفلد تمایل داشت تا موسسه‌ی شنل را از لباس‌های بوکسی پاستیلیِ دهه‌ی ۵۰ به شنلِ دهه‌ی ۸۰ تبدیل کند. 

کم کم لاگرفلد شروع به ایجاد تغییرات جزئی در این لباس بی نظیر کرد. با این حال اجازه نداد به قدرت و شهرت طرح اولیه و اصلی شنل لطمه وارد شود. در نتیجه‌ی برچسب قیمت بالا، لاگرفلد متوجه نیاز به تجدید نظر و رفتن به سمت سبک مناسب شد و تمایل داشت تا ایده‌ی نمادین اصلی را زنده کند. او لباسی از جنس جین، تویدِ پانکی، پشم نئون روشن طراحی کرد و با دستبند های تویدی و  حتی اسکی آلپاینِ شنل ست کرد. او همه این اقدامات را قدم به قدم و آهسته انجام داد و همزمان این نکته را در نظر داشت که، “حتی اگر او خودش هیچوقت این کار را نکرد، این با خواسته‌های شنل هم راستاست. نه؟”. لاگرفلد یک نوآور بود. او برای فشن شوها و کمپین‌های خود دست روی موسیقی و سوپرمدل‌های دهه‌ی نود نظیر کلودیا شیفر، کریستی تورلینگتون، ونسا پارادیس، و لیندا اِونجلیستا گذاشت تا گذشته‌ی سنتی و محافظه کارانه‌ی شنل را به چالش بکشد. 

در سال‌های اخیر نیز لباس شنل هنوزم منبع الهام طراحان مدرن مد و فشن بوده است. جرمی اسکات که به طراحی‌های شیک خود مشهور است، طرح‌های خود را به عنوان مدیر خلاق برای برند موسکینو در پاییز و زمستان ۲۰۱۴ به نمایش گذاشت، بیش از یک الهام جزئی و مقدماتی از خانه‌ی نمادین فرانسه بهره برد. 

این نمایشگاه ترکیبی از لباس‌های شنل در زمان و مدیریت لاگرفلد و رستوران‌های مک‌دونالد بود. این مجموعه‌ی جذاب با لباس‌های خود دنیای فشن را به آشوب کشید. این لباس‌ها که تقریبا کپی‌ از طراحی‌های کلاسیک شنل بود (البته بجز لوگوی موسکینو) این ابهام را بوجود آورد که آیا این طرح‌ها الهامی از برند به ارث رسیده از شنل هستند یا تنها تقلیدی از آنها؟

تبلیغات و کمپین‌های شرکت شنلِ زمان لاگرفلد که تصویربرداری خیلی از آنها توسط خودش انجام می‌شد؛ نمایانگر هویت مجلل و وافر این برند بود و با معرفی سوی جوانتر و جذاب‌تر این برند فرانسوی قدرت تازه‌ای به زنان داد. لاگرفلد به عنوان فردی شناخته می‌شود که لوگوی برند شنل را که شهرت زیادی داشت ترویج داد. او از علامت نمادین “CC” به عنوان امضای برند بر روی محصولاتی مانند کیف‌های دستی و لباس‌ها استفاده می‌کرد که منجر به شهرت جهانی این برند و نشان شد. پس از مدتی کوتاه شرکت شنل به برند معتبری تبدیل شد که علاوه بر حفظ مشتری، سعی در به روز نگه داشتن خود مطابق با سلیقه‌ی مشتری داشت. 

امروزه، این کت و دامن شنل به نمادی تاریخی برای این خانه‌ی مد تبدیل شده که در هر فصل با طرح‌های جدید دوباره ارائه می‌شود. امروزه از این لباس کلاسیک که با همان ویژگی‌های طراحی ۹۰ سال پیش توسط کوکو ارائه شده بود و تغییراتی که لاگرفلد در استایل و مشتریان خود بوجود آورد، به عنوان نمادی از راحتی، تجمل و ظرافت یاد می‌شود و توانسته نقش خود را به عنوان یک آرم واقعی در تاریخ مد و فشن به خوبی ایفا کند.