این ابزار کار در دو نوع گچی و چرب وجود دارد.کاربرد نوع گچی بسیار شبیه به زغال است و از محو کن نیز میتوان در این نوع آثاری که با پاستل گچی پدید آمده اند استفاده کرد.نمیتوان از پاستل به صورت لایه های روی هم استفاده نمود،به همین دلیل باید از مجموعه پاستل هایی با رنگ های زیاد استفاده نمود.رنگ پاستل ها بر روی سطح کاغذ با هم ترکیب نمیشود.
پاستل ها در چهار نوع وجود دارند:سخت،نرم،مدادی و روغنی.(نرمی و سختی این ماده به میزان چسب مورد استفاده بستگی دارد.)
-پاستل های نرم،چسب کمتر و رنگدانه بیشتری دارند.آنها معمولا شکل استوانه ای دارند.این نوع شکل سنتی پاستل است و بیشتر از انواع دیگر مورد استفاده قرار میگیرد.شکنندگی و بافت نرم آنها باعث میشود که به خوبی ترکیب شوند و پاستل های نرم در طیف وسیعتری از رنگ نسبت به دیگر پاستل ها موجود هستند.
-پاستل های سخت معمولا مستطیلی و دارای چسب بیشتری هستند.این پاستل ها از همان مواد تشکیل دهنده نوع نرم ساخته میشوند با این تفاوت که دارای چسب بیشتر و رنگدانه کمتری هستند.می توان از نوع سخت آن برای طراحی یک نقاشی کامل هم استفاده کرد اما معمولا هنرمندان از ترکیب پاستل نرم و سخت استفاده میکنند.
هر یک از اینها کیفیت متفاوت و در نتیجه اثر متفاوتی دارند.برای مثال پاستل نرم به راحتی روی کاغذ اثر رنگ میگذارد و به آسانی مخلوط میشود در حالیکه پاستل های سخت برای کشیدن جزییات دقیق مناسب هستند.
-پاستل های مدادی در چوب محصور شده اند و باعث میشوند بهم ریختگی کمتر باشد و در عین حال جزییات به خوبی طراحی شوند.آنها به سادگی با پاستل های نرم و سخت مخلوط میشوند.این نوع پاستل به شکل مداد است و برای طراحی جزییات ریز و دقیق مناسب است.
-پاستل های روغنی برای کشیدن افکت های نقاشی بسیار مناسب هستند.اما وکس مخصوص آنها باعث میشود هماهنگی با دیگر انواع پاستل نداشته باشند.بوی این پاستل ها هم برای برخی مطبوع نیست و ممکن است در استفاده از این نوع پرهیز کنند.
یکی از مهمترین تفاوت های پاستل روغنی با انواع دیگر در این است که خرد نمیشود و ذرات آن در هوا پخش نمیشود.در عین حال رنگهایی به روشنی و براقی پاستل نرم ایجاد میکند و از انواع دیگر پایدارتر است و نیازی به تثبیت کننده ندارد،ولی از آنجایی که هیچوقت به طور کامل خشک نمیشوند،انتقال مطمئن نقاشی ها بسیار دشواراست.
تفاوت پاستل و مداد شمعی :به طور مدادشمعی و پاستل روغنی را در یک گروه از ابزاری نقاشی دسته بندی میکنند،ولی با کمی تفاوت در ترکیبات.پاستل های روغنی بیشتر خمیری هستند و نرمتر روی مقوا مینشینند و پوشانندگی بیشتر و بهتری دارند،ولی مداد شمعی چرب تر و شمعی هستند و در برابر رنگ های حلال در آب از خود مقاومت بیشتری نشان میدهند.