منسوجات دستباف

دسته منسوجات دستباف، طیف گسترده ای از پارچه های بافتنی شکل یافته توسط در هم پیچیدگی دو مجموعه از المان ها، یعنی تار و پود به کمک یک دستگاه بافندگی (وسیله ای است برای حفظ کشیدگی بر روی المان های تار) را شامل می شود

اگر دستگاه بافندگی به طور مستقیم توسط یک بافنده مورد استفاده قرار گیرد و عملیاتی گردد، بدون توجه به حالت مقدماتی، مکانیزه یا محرک شده به وسیله کامپیوتر به عنوان دستگاه بافندگی دستی در نظر گرفته می شود. پس از انقلاب صنعتی، انواع مختلفی از دستگاه های بافندگی برقی توسعه پیدا کرده است، اما بافندگی دستی هنوز در بسیاری از بخش های جهان به عنوان بیانی از فرهنگ بومی، صنایع خانگی یا کارگاه های صنعتگری در مقیاس کوچک به مثابه یک حرفه و یا یک هنر ادامه دارد.

منسوجات دستباف در طراحی داخلی

پارچه دستباف حاوی بی نظمی هایی است که معمولا در پارچه تولید شده به صورت صنعتی وجود ندارد (اغلب کیفیت این پارچه توسط صنعتگران و طراحان معاصر مطلوب در نظر گرفته می شود.

رنگ های غنی و طرح های مبتنی بر فرهنگ های قدیمی مورد تقاضای مجموعه داران است؛ از سویی دیگر این رنگ ها و طرح ها، منبعی الهام بخش برای بافندگان و صنعتگران، و همچنین طراحان صنعت نساجی فراهم می نماید. لازم به ذکر است که طراحان نامی حوزه نساجی از جمله جک لنور لارسن (Jack Lenor Larsen)، همکاری منحصر به فردی با بافندگان سنتی در سراسر دنیا شکل داده تا پارچه های یکتا و متمایزی را برای داخل خانه با استفاده از المان های طرح سنتی و بافته شده توسط روش های سنتی را تولید کند.

اینگونه همکاری ها نه تنها منسوجات جدید و جذاب را تولید می نمایند، بلکه کمک می کنند تا فرهنگ های درگیر شکل دهنده هنر که برای بقاء در اقتصاد جهانی کنونی تلاش می نمایند، حفظ شوند.

قالیچه های دستباف، کالاهای محبوبی از دکوراسیون داخلی منزل به شمار می آیند که شاید از طریق کارگاه های تولید منسوج سنتی در کشورهایی مانند ترکیه و چین وارد شده باشند یا شاید هم جزء کارهای هنری بی نظیری به حساب آیند که توسط صنعتگران معاصر طراحی گردیده اند.

پارچه های مخصوص عبادت به خصوص نوع دستباف آن، مکان های مذهبی را زینت می دهند و بازار خاصی را برای این حوزه تخصصی از بافندگان هنرمند شکل خواهند داد. دیگر کالاهای دستباف ایجاد شده برای مصارف داخلی، روکش ها، رومیزی ها و تزئینات دیواری هستند. تعداد کمی از بافندگان در بازتولید پارچه های قدیمی برای محل های سکونت تاریخی و بازسازی ها تخصص دارند.

بسیاری از بافندگان به استفاده از بافت های دستکاری شده با دست مثل فرشینه و تکنیک های پود کمکی علاقمند هستند که به آنها اجازه می دهد تا طرح های مصور و با فرم آزاد را جهت ایجاد فرشینه ها و تزئینات دیواری برای مجموعه داران و گالری های هنری به وجود آورند. استفاده از فناوری دیجیتالی برای بافندگی دستی جهت تولید طرح های تولید شده کامپیوتری بر روی دستگاه های بافندگی پیچیده یک زمینه در حال رشد برای بافندگان به حساب می آید.

سنت ها و دستگاه های بافندگی

هنوز هم در منسوجات دستباف تولید شده بر روی دستگاه های بافندگی ساده، فرهنگ حاوی سنت های زنده موج می زند. این نوع منسوجات زیاد هستند و می توان آنها را در بسیاری از بخش های جهان مثل مکزیک، گواتمالا، پرو، بولیوی، غنا، نیجریه، مراکش، ترکیه، چین، برمه، ژاپن، تایلند، ویتنام، اندونزی و فیلیپین یافت.

پارچه های بافته شده بر روی دستگاه های بافندگی دو میله ای مانند دستگاه بافندگی backstrap برای سهولت در عملیات بافندگی به ایجاد ضخامت های نازکی (۱۲ الی ۱۴ اینچ) از بافت ساده غالبا حاوی تار تمایل دارند. بر روی این ماشین های بافندگی، پارچه های اولیه معمولا توسط زنان تولید می گردند و اغلب با تکنیک های پود کمکی (زربفت) استادانه بین ردیف های بافت ساده الحاق می شوند یا با تکنیک های پود کمکی (بافت های پیکاپ) در روشی مشابه کار می کنند.

اینگونه الگوها از رشته های انتخابی با دست در طول بافندگی تشکیل می شوند، و پیچیدگی شان تنها به واسطه صبر و خیال بافنده محدود می گردد.

بسیاری از فرهنگ ها از دستگاه های بافندگی دو میله ای ساده برای ایجاد لباس های سنتی و محلی خودشان استفاده می نمایند. اینگونه بافندگی ها اغلب پارچه های نازک مستطیلی و چهار گوش را به هم دیگر متصل می نمایند و شاید بعد از سر هم کردن بیشتر تزئین گردند. دستگاه های بافندگی دو میله ای ممکن است برای تولید شال ها، پارچه هایی برای بسته بندی و حمل، کیف ها، فرش ها، پارچه های چادر و دیگر پارچه های سودمند نیز مورد استفاده قرار گیرند.

پارچه وی پل (huipil) یا بلوز زربفت بافته شده توسط زنان بومی گواتمالا و مکزیک، و سارونگ (sarongs) اندونزی نشانه ای از پوشاک دستباف سنتی هستند که با هویت شخصی و غرور فرهنگی مرتبط می باشند.

بافت های پودی مثل فرشینه می توانند بر روی یک حالت عمودی از دستگاه بافندگی دو میله ای بافته شوند. محصولات شناخته شده دستگاه های بافندگی عمودی شامل فرش های ترک در بافت های متنوع مثل پیل، گلیم و سوماک، و فرش های گالری Navajo در جنوب غربی ایالات متحده که در بافت فرشینه ساخته شده اند، هستند.
دستگاه بافندگی هدایت شده با پا، موسوم به دستگاه بافندگی سه پایه توسط مردان کشورهای غرب آفریقا مثل نیجریه، سنگال و ساحل عاج جهت بافتن نوارهای پنبه ای نازک برای لباس کنته (kente cloth) مورد استفاده قرار می گیرد. این نوارها جهت ساخت لباس بزرگتر برای لباس مخصوص مهمانی و جشن به هم متصل می شوند.

پارچه های دستباف ساخته شده بر روی دستگاه های بافندگی دستی مکانیزه مانند دستگاه های بافندگی رکابی می توانند از حالت های ساده و بافتی به دست آمده با نخ های جدید در بافت ساده تا پارچه هایی با الگوهای تکرار شونده که با افزایش تعداد محورهای دستگاه بافندگی به شدت پیچیده می شوند، متغیر باشند.

هند، چین، ژاپن و تایلند به خاطر تولید ابریشم، پنبه و دیگر الیاف طبیعی معروف گردیده اند. گواتمالا و مکزیک، پارچه های پنبه ای دستباف تولید می نمایند. صنعت خانگی بافندگی دستی محصولات پشمی در اسکاتلند و ایرلند همچنان ادامه دارد.

لباس دستباف معاصر

هنرمندانی که لباس های خلاقانه برای پوشیدن تولید می نمایند، اغلب بافت و کاراکتر متمایزی که لباس دستباف به کارهای جذاب شان می افزاید را ترجیح می دهند. لباس دستباف معاصر بعد از به دست آوردن محبوبیت به عنوان یک هنر در طول دهه ۱۹۶۰ میلادی دچار تحولاتی در زمینه پیچیدگی و مهارت گردیده است.

از آنجاییکه تنوع گسترده تری از نخ ها موجود هستند و تجهیزات بافت دستی به کمال بیشتری دست یافته اند، پس طراحی لباس دستباف نیز با سرعت بیشتری انجام می گیرد. مدهای بافتنی در دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی توسط سبک لباس های قومی تحت تأثیر قرار گرفتند و معمولا با استفاده از شکل های مستطیلی که می توانند روی هم با کمترین برش یا خیاطی متصل گردند، طراحی می شدند.

بافندگان در آن زمان برای خودشان چالش هایی به وجود می آورند تا با بافتن تکه هایی از الگو برای ایجاد شکلی مطابق با آنچه که قبلا طراحی شده، لباس های شکل داده شده بر روی ماشین بافندگی خلق نمایند. تا سال ۱۹۸۰ میلادی، افزایش دسترسی به نخ های نازک و الیاف لوکس ترکیبی با بیشتر شدن دسترسی به دستگاه های بافندگی پیچیده موجب گردید تا بافندگان به تولید پارچه هایی برای لباس مخصوص خیاطی و مد روز روی آورند و قابلیت های جذاب از ساختار بافتنی در طراحی مد و هنر پوشیدنی را کشف نمایند.

امروزه بافندگان، بافت های پیچیده را از طریق ترکیب های خلاقانه از ساختار بافت و استفاده از نخ های بافتنی تولید می کنند. آنها ممکن است تکنیک هایی مانند رنگ آمیزی تار یا ایکات نخ ها را قبل از بافندگی اعمال نمایند یا شاید تکنیک های طراحی از جمله رنگرزی، چاپ و انتقال فویل را برای تزئین پارچه تکمیل شده به کار گیرند.

بازار پارچه های دستباف

علاوه بر منسوجات تولید شده برای طراحی داخلی که قبلا به آنها اشاره گردید، بازارهای تجاری برای پارچه های دستباف در ایالات متحده و اروپا شامل گالری های هنر عامیانه، مغازه های محل نگهداری اشیاء قدیمی، گالری های صنایع دستی و نمایشگاه های هنری و صنایع دستی، گالری های هنری مخصوص لباس های پوشیدنی، و گالری های هنر معاصر هستند.

در بسیاری از کشورها که سنت های خاصی در مورد منسوجات دارند، فروش از طریق بازارهای توریستی، فروشگاه های ویژه و مغازه های صنایع دستی حمایت شده توسط دولت انجام می گیرد. شرکت های تعاونی مخصوص صنعتگران شاید محصولات نساجی را از طریق بازارهای تجارت عادلانه صادر نمایند؛ این کار تضمین می دهد که هنرمندان برای کارشان دستمزد منصفانه دریافت می کنند. صادرات و واردات محصولات دستباف از طریق تجارت بین المللی منسوجات و یا به وسیله واردکنندگان مخصوص اتفاق می افتد.