ناک‌ آف چیست؟

در دهه‌ گذشته با پیشرفت فناوری و ارتباطات، عملکرد بازار جهانی، روند خرید مصرف‌کنندگان و میزان مصرف کالاها تحت تأثیر بسیاری قرار گرفته‌اند. یکی از جنبه‌های منفی اما مهم این تحولات، افزایش قابل توجه تعداد کالاهای ناک‌‌آف است. کالاهای ناک‌آف می‌تواند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر سلامتی ما اثر بگذارند؛ چرا که این کالاها دارای مواد مضر، تقلبی، کیفیت پایین یا حتی خطراتی برای سلامتی و محیط زیست هستند.

تعریف ناک ‌آف

در صنعت مد و زیبایی، ناک‌آف (Knock off) به محصولاتی اطلاق می‌شود که از طراحی کالاهای مشهور تقلید یا کپی می‌کنند، در صورتی که اجازه‌ی کپی کردن نام یا لوگوی آن کالاها را ندارند. این محصولات که مجوز ندارند و حقوق مالکیت معنوی را تا حدودی نقض می‌کنند، از طراحی‌ محصول یا الگویی که قانونا متعلق به یک برند مشهور است، بدون اجازه استفاده می‌کنند. ناک‌آف‌ها معمولا به صورت قانونی قابل شناسایی هستند و در صورتی که موجب گیجی مصرف‌کننده و عدم تشخیصشان از جنس اصل شوند،  مجرم شناخته شده و در دسته‌ی تخلفات غیرقانونی علامت تجاری قرار می‌گیرند.

لباس‌های Knockoff یک کپی بسیار دقیق از لباس‌های طراحان برتر و لوکس هستند که به بهایی کمتر از قیمت اصلی فروخته می‌شوند؛ با این تفاوت که لوگوی برندهای معتبر روی این لباس‌ها یافت نمی‌شود. هدف ناک‌آف فشن که برندهایی مانند H&M،  ZARA و MANGO جزو این دسته قرار می‌گیرند، در اصل ارائه‌ی محصولات بازتولیدشده‌ی برندهای لوکس با قیمتی پایین‌تر و سرعتی بیشتر به جوامع ضعیف‌‌‌تر است.

تفاوت محصول فیک با ناک ‌آف

فیک و ناک‌ آف دو عبارت متفاوت در صنعت هستند که در زیر به توضیح این دو مفهوم پرداخته شده است:

فیک (Fake)

فیک به محصولاتی اطلاق می‌شود که به طور کامل تقلید از یک برند معروف باشند. این محصولات به شکل غیرقانونی، تقلیدی از محصولات برندهای شناخته‌شده هستند و با قیمت پایین، مصرف‌کننده را به خرید کالای غیر اصل ترغیب می‌کنند. در حقیقت، فیک‌ها محصولات کپی هستند که به ندرت به معیارهای کیفیت، طراحی و استانداردهای مشابه برند اصلی توجه می‌کنند. قصد فیک‌ها اغلب سوءاستفاده از شهرت و محبوبیت برند اصلی است تا از قِبَل این شهرت به سوددهی برسند. محصولات فیک شامل کیف‌ها، ساعت‌ها، عینک‌ها و لباس‌هایی هستند که از برندهای مشهوری چون نایکی، لویی ویتان و … تقلید کرده و با قیمت پایین‌تری به بازار عرضه می‌شوند.

ناک‌ آف (Knock off)

ناک‌آف به محصولاتی اطلاق می‌شود که فقط طراحی یک کالای مشهور را تقلید می‌کند، اما نام یا علامت تجاری آن کالا را نمی‌توانند تقلید کنند. در اصل، ناک‌آف‌ها تلاش می‌کنند ظاهر یک کالای معروف را با دقت کپی کنند، اما از استفاده‌ی نام و علامت تجاری اصلی آن خودداری می‌کنند؛ چرا که به صورت قانونی قابل شناسایی هستند و در صورت عدم رعایت حقوق مالکیت معنوی و ایجاد گیجی در مصرف‌کننده برای تشخیص کالای اصل، ممکن است در رده‌ی تخلفات قانونی علائم تجاری قرار گیرند. مثال‌هایی از ناک‌آف‌ها شامل لباس‌ها، لوازم جانبی، کفش‌ها و لوازم آرایشی‌هایی هستند که طراحی آن‌ها به شدت به کالاهای معروف شباهت دارد، اما از کپی کردن نام برند اصلی روی محصولات استفاده نمی‌کنند.

در کل، تفاوت اصلی بین فیک و ناک‌آف در استفاده یا عدم استفاده از نام و لوگوی برند اصلی است. فیک‌ها هم طراحی برند را تقلید می‌کنند و هم نام و لوگوی آن را؛ در صورتی که ناک‌آف‌ها فقط طراحی خارجی کالا را تقلید می‌کنند و از بردن نام و لوگوی برند اصلی روی محصولات اجتناب می‌کنند. هر دوی این مفاهیم به طور کلی محصولاتی را توصیف می‌کنند که به نوعی یک کپی از برندها یا کالاهای مشهور هستند.

تاریخچه‌ی ناک‌آف در صنعت مد

ناک‌آف در صنعت مد و زیبایی، به مدت طولانی وجود داشته است. در گذشته و از سال ۱۹۶۰،  فروشندگان غیرمجاز از محصولات معروف تقلید می‌کردند و آن‌ها را به صورت قانونی توزیع می‌کردند. با گسترش فناوری و ارتباطات، این روند به شدت تسهیل شد و امروزه ناک‌آف‌ها به سرعت و به میزان گسترده‌تری تولید و در سراسر جهان منتشر می‌شوند.

وضعیت قانونی بودن ناک‌آف‌ها به چه صورت است؟

اکثر کشورها فروش کالاهای تقلبی را ممنوع کرده‌اند؛ در حالی که پوشیدن لباس‌های تقلبی غیرقانونی نیست. اگر برندی بتواند ثابت کند که یک کالا به قدری شبیه کالای تولیدی خودش است که مصرف‌کننده نمی‌تواند تفاوت بین این دو را تشخیص دهد، می‌تواند علیه شرکت تولیدکننده‌ی ناک‌آف‌ها اقدام قانونی انجام دهد. امروزه تشخیص کالای تقلبی از اصل بسیار چالش‌برانگیز است؛ اگرچه کالاهای ناک‌آف کیفیت پایین‌تری دارد، اما تمام تلاش خود را می‌کند که تا حد امکان با اعمال تغییراتی جزئی، شبیه به کالای اصل باشد. اعمال تغییرات جزئی به این دلیل است که ناک‌آف نباید یک کپی دقیق باشد تا از کالای اصل قابل تشخیص شود.

انواع ناک‌ آف

تعریف دقیقی برای این عنوان وجود ندارد، اما می‌توان ناک‌آف‌ها را به دو دسته‌ی کلی تقسیم کرد:

۱.  محصولات کپی (ناک‌آف‌های غیرقانونی؛ کالاهایی که توسط سارقین ساخته و توزیع می‌شوند):

این محصولات بدون شک غیرقانونی هستند. تولید پوشاک، اکسسوری و کفش‌های کپی با هدف فریب دادن مصرف‌کننده و سوء استفاده از شهرت برندهای دیگر غیر قانونی است. کیف‌های دستی تولید Louis Vuitton نمونه‌ی بارزی برای این موضوع هستند. کپی این کیف‌ها با کیفیت واقعی ساخته نشده‌، اما به گونه‌ای هستند که از لحاظ ظاهری تا حد امکان شبیه نمونه‌های اصلی باشند.

۲. طراحان کپی‌کار (ناک‌آف‌های احتمالا غیرقانونی، البته همیشه این دسته خلاف قانون نیستند):

بسیاری از طراحان از محصولاتی که در مغازه ها و فضاهای عمومی می‌بینند، الهام می‌گیرند. در کنار این‌که برخی طراحان عامدانه محصولات برندهای مشهور را کپی می‌کنند، طراحانی هستند که ممکن است ناخواسته ایده‌هایی را از دیگری الهام بگیرند بدون اینکه سوء نیتی داشته باشند.

 ریشه‌ ناک‌آف از کجا می‌ آید؟

گاهی اوقات، لباسی می‌بینیم که ممکن است به ریشه‌ی افکار ما نفوذ کند و بر انتخاب‌ لباس‌های آینده‌ی ما تأثیر بگذارد. این اتفاق برای طراحان نیز می‌افتد و ممکن است آن‌ها برای ایجاد یک شاهکار منحصربه‌فرد‌تر، از بخش‌هایی از مفهوم، برش یا حتی پارچه‌سازی طراح دیگر استفاده کنند؛ سپس آن ایده را تقویت و تغییرات بیشتری در آن ایجاد کنند. در صنعت پوشاک، به مقدار قابل توجهی کپی‌کاری وجود دارد. برخی از این کپی‌کاری‌ها به طور منصفانه انجام می‌شوند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند مصرف‌کننده را گول بزنند.

 از نظر مد، ناک‌آف پدیده‌ای پیچیده است. در حالی که به وضوح ضربه‌هایی به طراحان اصلی می‌زند، اما برای گسترش و حفظ چرخه‌ی صنعت، حیاتی است. ناک‌آف‌ فشن می‌تواند روی ترندها تأثیر بگذارد و در نهایت فروش صنعت را به طور کلی افزایش دهد. پس در بعضی موارد می‌توان در پدیده‌ی ناک‌آف‌، به جای کپی و تقلید از عبارت “الهام گرفتن” یاد کرد.

تأثیرات منفی ناک‌آف فشن در صنعت

این پدیده در صنعت، تأثیرات زیادی اعم از منفی و مثبت دارد که در ادامه به برخی از تأثیرات منفی این پدیده اشاره می‌کنیم:

کاهش درآمد برندها:

ناک‌آف‌ها می‌توانند به برندها ضربه بزنند، زیرا مصرف‌کنندگان ممکن است به جای خرید اصلی، به خرید ناک‌آف پرداخته و درآمد برند را کاهش دهند.

تضعیف اعتبار برندها:

وجود ناک‌آف‌ها ممکن است منجر به تضعیف اعتبار و قدرت برندها در بازار شود. این قضیه می‌تواند در طولانی‌مدت منجر به افت برند و از دست دادن بازار به رقبا شود.

خسارت به صنعت خلاقیت و نوآوری:

ناک‌آف‌ها باعث کاهش تشویق به خلاقیت و نوآوری در صنعت مد و زیبایی می‌شوند. برندها کمتر تمایل به سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه‌ی محصولات جدید دارند، زیرا در صورت تقلید و کپی، سودآوری به عنوان نتیجه‌ای از نوآوری و خلاقیت کاهش می‌یابد.

راهکارهایی برای مقابله با ناک ‌آف فشن

تقویت قوانین حقوق مالکیت معنوی

دولت‌ها و سازمان‌های مربوطه باید قوانین حقوق مالکیت معنوی را بهبود بخشند و اجرای کارآمدتری برای حفاظت از حقوق برند‌ها و طراحان فراهم کنند.

آگاهی مصرف‌کنندگان

آموزش و افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان درباره‌ی خطرات و مشکلات مرتبط با ناک‌آف‌ها می‌تواند به کاهش تقاضا و خرید این محصولات منجر شود.

توسعه‌ی بازارهای محلی

 ترویج و توسعه‌ی بازارهای محلی و محصولات اصلی کشورها می‌تواند به کاهش نیاز به ناک‌آف‌ها و افزایش ارزش برندهای داخلی کمک کند.

همکاری بین برندها و صنعتگران

برندها و صنعتگران می‌توانند با همکاری در زمینه‌ی حمایت از حقوق مالکیت معنوی و ایجاد استانداردهای صنعتی به مقابله با ناک‌آف‌ها کمک کنند.

استفاده از فناوری و راهکارهای جدید

 استفاده از فناوری‌های جدید مانند ردیابی سریع و هوش مصنوعی می‌تواند در شناسایی و جلوگیری از تقلید غیرقانونی کمک کند.

روش‌ های تشخیص محصول با اصالت

تشخیص اصالت یک محصول ممکن است مشکل و چالش‌برانگیز باشد، زیرا برخی از تقلب‌ها و کپی‌های باکیفیت، ممکن است خود محصول اصلی به نظر برسند. با این حال، در ادامه چند روش معمول برای تشخیص محصول بااصالت را بررسی می‌کنیم:

خرید از منابع مطمئن

ترجیحا محصول را از منابع رسمی و مطمئن خریداری کنید. مثلا مستقیما از فروشگاه‌های رسمی برند، وبسایت‌های معتبر یا فروشگاه‌های آنلاینی که شهرت و اعتماد مصرف‌کنندگان را دارند، خرید کنید.

مطالعه و بررسی بسته‌بندی

نگاهی دقیق به بسته‌بندی محصول بیندازید. بررسی کنید آیا بسته‌بندی دارای علامت‌ها و نشانه‌های اصالت، مانند لوگوها، برچسب‌های امنیتی، بارکد و شماره سریال هست یا خیر. هم‌چنین به کیفیت چاپ و جزئیات روی بسته‌بندی توجه کنید. در برخی از محصولات اصلی، بسته‌بندی با کیفیت بالا و جزئیات دقیق استفاده می‌شود.

بررسی کیفیت ساخت

محصولات اصلی عموما با استفاده از موادی با کیفیت بالا ساخته می‌شوند و کیفیت ساخت بالایی دارند. بررسی کنید که محصول دارای جزئیات و تمامیت کامل باشد و هیچ عیب و نقصی نداشته باشد. هم‌چنین به وزن، استحکام و حس سنگینی یا سبکی محصول توجه کنید.

بررسی مراجعه به متخصصان

در صورتی که مطمئن نیستید یک محصول اصلی است یا نه، می‌توانید به متخصصان مربوطه مراجعه کنید. برخی از برندها و شرکت‌ها خدماتی ارائه می‌دهند که می‌توانید با ارسال عکس یا اطلاعات محصول به آن‌ها، تشخیص اصالت را دریافت کنید.

مقایسه با محصولات اصلی

اگر قبلا از یک محصول اصلی استفاده کرده‌اید، می‌توانید آن را با محصولی که قصد دارید خریداری کنید، مقایسه کنید.

در نهایت، لازم به ذکر است که هرچقدر هم تلاش کنید، همیشه احتمال خطا وجود دارد. برخی از کپی‌ها بسیار حرفه‌ای هستند و برای تشخیص به صورت قطعی، ممکن است نیاز به تخصص بالا و تجربه‌ی زیاد داشته باشید.

ناک آف‌ها در صنعت مد و زیبایی یک چالش جدی هستند که برندها و صنعتگران باید با آن روبرو شوند. این محصولات نه تنها به برندها ضربه می‌زنند، بلکه به صنعت خلاقیت و نوآوری نیز آسیب می‌رسانند. امروزه مفهوم «fast fashion» که باعث می‌شود خریداران سریع‌تر از نسخه‌های معتبر لباس‌های کت‌واک، شبیه آن‌ها را در فروشگاه‌هایی چون Zara پیدا کنند، باعث افزایش ناک‌آف‌ فشن شده است. با گذشت زمان، محبوبیت ناک‌آف به عنوان فشن مقرون به صرفه افزایش یافته و افراد بیشتری از لباس‌های تقلبی استفاده می کنند؛ اما در نهایت ناک‌آف مانند یک فرد مزاحم است که به طور بیمارگونه‌ای از تقلید، شبیه سازی و کپی کردن اعمال شخص دیگر لذت می برد. افرادی که کپی می‌کنند بدون شک افرادی که ایده‌ی اصلی را ارائه کرده‌اند، آزار خواهند داد. به نظر شما ناک‌آف فشن چه تأثیرات منفی دیگری بر صنعت می‌گذارد؟