طراحی لباس تئاتر و سینما

طراحی لباس صحنه چیست؟

در کتاب خانم گلناز گلشن استاد دانشگاه و طراح لباس صحنه نقل شده است:
لباس این توانایی را دارد که نوع نگاه، ماهیت روانی و دَرون شخصیت‌ را برای ما آشکار کند. زنی که در مراسم سوگواری همسرش با گلی بزرگ و قرمز بر پیراهن سیاه ظاهر می‌شود، این حقیقت را بر ما آشکار می‌کند که سوگواری او حقیقی نیست.
همین جمله کافی است که ما به نقش مهم طراحی لباس در تئاتر، سینما و تلویزیون پی ببریم. تأثیرات روانی که فُرم، طرح و رنگ لباس می‌تواند بر مخاطب بگذارد و او را با شخصیت داستان آشنا سازد، یکی از دلایل اصلی به وجود آمدن رشته‌ی طراحی لباس صحنه به صورت تخصصی است.
طراحی لباس صحنه یعنی سرمایه‌گذاری روی کل پوشاک از جمله لباس، زیورآلات، کفش و اکسسوار برای بازیگران درسینما­­، تلویزیون، تئاتر و یا حتی اجراهایی مثل اُپرا، موسیقی، رقص و…
منظور از اکسسوار وسایلی است که به طراحی لباس و طراحی صحنه کمک می‌کند. این وسایل می‌تواند جزئی از پوشاک باشد مثل کلاه، عصا، عینک، کیف و یا می‌تواند شامل وسایل صحنه باشد مثل میز، پرده، وسایل زینتی و…

در ایران طراحی لباس صحنه به عنوان رشته‌ای مستقل سابقه‌ای طولانی ندارد و در بیشتر اجراها طراحی لباس بخشی از طراحی صحنه به حساب می‌آید، اگرچه هماهنگی این دو بخش در یک اثر از اهمیت زیادی برخوردار است، اما طراحی لباس نیاز به دانش و شناخت ویژه‌ای دارد، تا جایی که می‌توان طراحی لباس را به عنوان هنری مستقل در نظر گرفت.
طراحی لباس صحنه در تئاتر، سینما و تلویزیون، به استایل و پوشش مردم یک ملت، یک طبقه یا گروه و یا یک دوره‌ی زمانی خاص بستگی دارد و هدف آن ایجاد محبوبیت در یک کاراکتر و یا شخصیت در کنار انتقال صحیحِ مفهوم مورد نظر کارگردان است.

مهم ترین مراحل طراحی لباس صحنه:

1_خواندن و تجزیه و تحلیل نمایشنامه توسط طراح:
پس از دعوتِ طراح به همکاری با یک تیم نمایشی، نمایشنامه توسط کارگردان در اختیار او قرار می‌گیرد و طراح لباس در اولین قدم از شروع کار خود به خواندن نمایشنامه می‌پردازد. با خواندن نمایشنامه او می‌تواند به تجزیه و تحلیلِ نمایشنامه، موسیقی متن، حرکات نمایشی بازیگر و… و در نهایت ترکیب آن‌ها با یکدیگر بپردازد.

2_ تعامل و طرح ریزی طراح و کارگردان:
در این مرحله که یکی از مراحل مهم در طراحی لباس صحنه می‌باشد، طراح با کارگردان ملاقات می‌کند و دیدگاه‌های خود را راجع به لباس شخصیت‌ها با او در میان می‌گذارد. و به طور کلی پیام و مفهومی که قرار است مخاطب در طول دیدن نمایش یا فیلم دریافت کند، بین طراح و کارگردان به طور شفاف و واضح تعیین می‌شود.

3_ تحقیقات بر روی لباس شخصیت ها:
در این مرحله تحقیقاتِ طراح لباسِ صحنه آغاز می‌‌شود. این مرحله به طراحان لباس کمک می‌کند تا نقش‌های مختلف را شناخته و بتوانند شخصیت‌ها را بهتر درک کنند. سپس در مورد هر یک از شخصیت‌های نمایشنامه‌ی خود تحقیقات گسترده‌ای انجام می‌دهد و درست همینجاست که شخصیت‌های داستان لباس‌های خود را در ذهن طراح ایجاد می‌‌کنند.

4_طراحی اولیه و رنگ‌ بندی:
زمانی که اطلاعات کافی بدست آمد طراحان شروع به طراحی اولیه می‌کنند. طراحی اولیه به این معناست که طراح شروع به اتود زدن (طراحی) سریع و خطی می‌کند تا یک ایده‌ی کلی به ذهن او برسد.
سپس از یک ایده‌ی کلی به یک طرح خاص و دقیق‌ تر همراه با رنگ‌های شخصیت داستان می‌رسد. در این مرحله اصلاً زمان زیادی نباید صرف شود.

5_طراحی نهایی:
در این مرحله طراحی‌ها توسط کارگردان تأیید شده و اگر نیاز به تغییراتی باشد روی آن صورت می‌گیرد و در نهایت طرح باید هم مورد تأیید کارگردان و هم طراح لباس باشد. سپس در این مرحله طراح، طرح اصلی را کشیده و رنگ آمیزی می‌کند به گونه‌ای که لباس و رنگی که مناسب شخصیت مورد نظر است به وضوح نشان داده شود.