برند Shein

نیمه‌ تاریک برند Shein

برند شین (Shein) با فروش لباس‌های مقرون‌به‌صرفه، تولید هزاران آیتم جدید در هفته و ارائه‌ی طرح‌های ترندی، به یکی از بزرگ‌ترین و موفق‌ترین برندهای فست فشن در سرتاسر جهان تبدیل شده است.

اما پشت این موفقیت بی‌سابقه، پیامدهای منفی بسیاری وجود دارند که غیر قابل انکار هستند. انتشار گاز کربن دی اکسید، آلودگی آب‌ها، استفاده از متریال ناپایدار، افزایش ضایعات نساجی، نقض مالکیت معنوی و شرایط کاری غیر استاندارد کارگران تنها برخی از جنبه‌های تاریک برند شین هستند که زندگی انسان و‌ محیط  زیست را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

در این مطلب از مجله‌ی کمد سارک با ما همراه باشید تا با نیمه‌ی تاریک برند شین بیشتر آشنا شویم و دریابیم شین به عنوان یک برند فست فشن، برای تولید سریع محصولات ترندی و ارزان قیمت خود چه بهای سنگینی را به ما و کره‌ی زمین تحمیل می‌کند.

درباره‌ شین  

برند شین در سال 2008 و در نانجینگ چین تأسیس و پس از چند سال، به یکی از بزرگترین برندهای ریتیل تبدیل شد. مدل کسب‌ و کار شین بر سرعت و کارایی تأکید دارد و به این برند اجازه می‌دهد تا آیتم‌های جدید و ترندی را به سرعت تولید و توزیع کند و روزانه حداقل 500 محصول جدید را با کمترین قیمت در وبسایت خود ارائه دهد.

این برند در سال 2022، 22.7 میلیارد دلار درآمد داشته و تا سال 2025، درآمد 60 میلیارد دلاری را پیش‌بینی کرده است. خریداران فعال این برند در سال 2023، 88.8 میلیون نفر تخمین زده شده‌اند.

وبسایت برند شین بیشترین بازدید را در حیطه‌ی مد و لباس در سراسر جهان دارد و تعداد دفعات دانلود اپلیکیشن این برند توسط کاربران از اپلیکیشن آمازون هم پیشی گرفته است. شین هم‌چنین یکی از محبوب‌ترین برندها در شبکه‌های اجتماعی مانند تیک‌تاک و اینستاگرام محسوب می‌شود و با اینفلوئنسرهای زیادی برای تبلیغات همکاری کرده است. 

این موارد نشان می‌دهند که شین در طی این سال‌ها مسیر موفقیت را به سرعت طی کرده و به غول صنعت فست فشن تبدیل شده است؛ اما پیامدهای منفی زیست‌محیطی و اجتماعی این برند نیز مانند درآمد و فروش آن با سرعتی سرسام‌آور در حال گسترش هستند.

پیامدهای زیست محیطی برند شین

صنعت پوشاک دومین صنعت آلاینده‌ی محیط زیست است و برندهای فست‌فشن اثرات مخرب بسیاری بر محیط زیست دارند؛ اما در سال‌های اخیر، شین به یکی از بزرگترین برندهای آلوده‌کننده‌ی محیط زیست تبدیل شده است.

این برند برای تولید آخرین ترندها در حداقل زمان و با حداقل قیمت، از روش‌ها و متریالی استفاده می‌‌کند که موجب پیامدهای منفی زیست محیطی چون انتشار گاز دی اکسید کربن، مصرف بی‌رویه‌ی منابع طبیعی، آلودگی شیمیایی، آلودگی آب‌ها، استفاده از متریال ناپایدار و افزایش ضایعات نساجی می‌شود.

انتشار گاز کربن دی اکسید

صنعت مد مسئول انتشار بیش از 10 درصد کربن دی اکسید در هر سال است و شین سهم بزرگی در این امر دارد. 

این برند به دلیل شیوه‌ی تولید پوشاک، بسته‌بندی و حمل و نقل کالا به طور میانگین 6.3 میلیون تن CO2 در هر سال وارد جو می‌کند و از این طریق در آلودگی هوا و گرم‌تر شدن کره‌ی زمین نقش دارد. 

این برند ادعا می‌کند که از پایان سال 2022 برنامه‌هایی را برای کاهش انتشار کربن دی اکسید به اجرا درآورده و در وبسایت رسمی خود اعلام کرده که در سال 2022، حجم تولیدات این برند 57 درصد و میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای آن 52 درصد افزایش یافته است. شین این افزایش انتشار CO2 از 6.04 به 9.17 میلیون تن از سال 2021 تا 2022 را با بهانه‌ی رشد کسب و کار توجیه کرده است.

طبق آخرین آمار، میزان انتشار CO2 برند شین پس از این افزایش 52 درصدی در طول یک سال، از میزان انتشار CO2 کل کشور پاراگوئه فراتر رفته که بسیار نگران‌کننده است. 

در واقع به نظر می‌رسد که این برند بر خلاف تلاش‌های جهانی صنعت فشن برای کاهش تولید آلاینده‌ها، موفقیت مالی را در اولویت خود قرار داده است و قصد جدی برای کاهش میزان تولید کربن دی اکسید خود ندارد.

مصرف بی‌رویه‌ منابع طبیعی

تولید انبوه لباس‌ نیاز به مقدار زیادی آب، انرژی و مواد اولیه دارد و برند شین به طور بی‌رویه از این منابع که عمدتا تجدیدناپذیر هستند، بهره می‌برد. برای مثال، برند شین سالانه 7 میلیارد متر مکعب آب در فرآیندهای تولید خود مصرف می‌کند که مقدار قابل توجهی است.

آلودگی شیمیایی

نتیجه‌ی برخی آزمایش‌های انجام‌شده بر محصولات شین در آلمان، وجود مواد شیمیایی خطرناکی را در این محصولات نشان می‌دهد که خارج از محدودیت‌های قانونی اتحادیه‌ی اروپا هستند. 

محصولات شین حاوی سرب، پرفلوئوروآلکیل و فتالات هستند که می‌توانند باعث آسیب به کبد و کلیه، عدم تعادل هورمونی، مشکلات تنفسی، کم‌خونی و واکنش‌های آلرژیک شوند.

علاوه بر این، تحقیقات وجود مقادیر غیرمجاز برخی مواد شیمیایی را هم در محصولات شین اثبات می‌کنند. در تحقیقی که توسط دانشگاه تورنتو انجام شد، دانشمندان تا 20 برابر مقدار مجاز و بی‌خطر سرب را در محصولات شین شناسایی کردند.

آلودگی آب‌ ها

یکی از مسائل مهم زیست‌محیطی مرتبط با برندهای فست فشن مانند شین، آلودگی آب‌هاست. صنعت مد یکی از عاملان اصلی آلودگی آب در سطح جهانی است، به طوری که تخمین زده می‌شود 20 درصد از آلودگی آب صنعتی ناشی از فرآیندهای رنگرزی و تکمیل پارچه است. مواد شیمیایی مورد استفاده در رنگرزی و تکمیل منسوجات اغلب در آب‌های زیرزمینی و رودخانه‌ها تخلیه می‌شوند و علاوه بر آلوده کردن منابع آب اثرات مخرب زیادی هم بر زندگی آبزیان دارند. 

 استفاده از متریال ناپایدار 

مواد اولیه‌ی مصرفی برند شین غالبا تجزیه‌ناپذیر و غیر قابل بازیافت هستند. بیشتر محصولات این برند از الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر، نایلون و اکریلیک تولید می‌شوند که از سوخت‌های فسیلی ساخته شده‌اند و در مقایسه با الیاف طبیعی مقرون به صرفه هستند؛ اما به دلیل ساختار پیچیده‌ای که دارند در برابر تجزیه مقاومت می‌کنند و تا صدها سال در محیط باقی می‌مانند.

درصد کمی از محصولات شین هم که از الیاف طبیعی و تجزیه‌پذیر مانند پنبه یا کتان تهیه شده‌اند، نمی‌توانند مایه‌ی امیدواری باشند؛ چرا که این الیاف هم در صورت ترکیب شدن با کمترین مقادیر الیاف مصنوعی تجزیه‌ناپذیر می‌شوند. هم‌چنین برخی گزارش‌ها نشان می‌دهند که پنبه‌ی مصرفی در تولیدات شین، از شین‌جیانگ چین و تحت کار اجباری کارگران تهیه می‌شود.

افزایش ضایعات نساجی 

یکی از دلایل بدنامی صنعت فست فشن ایجاد مقادیر زیادی ضایعات نساجی است. تخمین زده می‌شود که حدود 85 درصد منسوجات هر ساله دور ریخته می‌شوند و شین یکی از عاملان بروز این مشکل و رفتار غیر مسئولانه‌ی مصرف‌کننده است.

برند شین روزانه 35 هزار تا 100 هزار کالا تولید می‌کند. این محصولات ارزان‌قیمت، به دلیل کیفیت پایین یا به دلیل جایگزین شدن ترندهای جدید پس از مدتی کوتاه سر از سطل زباله در می‌آورند. بنابراین، بیشتر لباس‌های خریداری‌شده به زودی دور ریخته شده و به محل دفن زباله فرستاده می‌شوند. به دلیل متریال تجدیدناپذیر مورد استفاده، ممکن است این محصولات تا بیش از 200 سال در محیط باقی بمانند و منجر به آلودگی طولانی‌‌مدت محیط‌ زیست شوند.

 پیامدهای اجتماعی و عدم رعایت حقوق انسانی توسط برند شین

محیط زیست تنها قربانی اقدامات غیرمسئولانه شین نیست. ترویج فرهنگ مصرف‌گرایی در جامعه از جمله پیامدهای اجتماعی برند شین است و نارضایتی کارگران به دلیل شرایط نامناسب کاری، نقض مالکیت معنوی و سرقت طراحی، عدم رعایت حقوق انسانی را توسط این برند نشان می‌دهند.  

ترویج فرهنگ مصرف گرایی

برند شین با تولید محصولات ارزان‌قیمت و ارائه‌ی روزانه حداقل 500 آیتم‌ جدید و ترندی مخاطبان خود را به مصرف‌گرایی دعوت می‌کند. این محصولات به دلیل کیفیت پایین سریعا کهنه می‌شوند و مشتری را وادار به خرید محصول جدید می‌کنند. از سوی دیگر کمدی پر از لباس‌های ترندی آرزوی هر دختر نوجوان است که امروزه با خرید از برندهای فست فشن تبدیل به رویایی دست‌یافتنی شده است. در واقع این برند، مصرف‌گرایی را یک رویای شیرین و نوعی سبک زندگی ایده‌آل جلوه می‌دهد و برای دستیابی به منافع مادی، اخلاق را زیر پا می‌گذارد.

شرایط کاری غیر استاندارد

برند شین به دلیل استفاده از نیروی کار ارزان و شرایط کاری غیر استاندارد نیز مورد انتقاد قرار گرفته‌ است. طبق گزارشی که توسط یک سازمان غیردولتی در سوئیس تهیه شده است، کارگران این برند سه شیفت در روز، اغلب با تنها یک روز مرخصی در ماه کار می‌کنند. کارگران شین طی مصاحبه بیان کردند این واقعیت که کارگران به ازای هر لباس دستمزد می‌گیرند، آن‌ها را تشویق می‌کند تا ساعات بیشتری کار کنند.  

علاوه بر این، مستندی توسط شبکه 4 بریتانیا  با نام “ناگفته: داخل ماشین شین” پخش شد که نشان می‌داد خیاطان شین در روز تا 18 ساعت کار می‌کنند و هر خیاط روزانه 500 تکه لباس می‌دوزد و به ازای هر لباس تنها 4 سنت دستمزد دریافت می‌کند.

علاوه بر ساعت کاری طولانی و دستمزد ناعادلانه، محیط کار این کارگران هم فاقد پروتکل‌های ایمنی از جمله سیستم اعلام حریق، پنجره و درهای خروج اضطراری است.

در سال 2022، ویدیوهایی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که وجود عبارت‌هایی چون “کمکم کن” و “من به کمکت نیاز دارم” را بر روی تگ لباس‌ها یا به صورت دست‌‌نوشته داخل بسته‌بندی محصولات شین نشان می‌داد. مخاطبان، این پیام‌ها را تقاضای کمک از سوی کارکنان این برند می‌دانستند؛ اما شین وجود دست‌نوشته‌ها را تکذیب کرد و عبارت “کمکم کن” بر روی تگ لباس‌ها را سوءتفاهم خواند و ادعا کرد این پیام به معنای شستشوی ملایم‌تر لباس برای کمک به افزایش طول عمر آن‌ بوده است.

در سال گذشته نیز این برند طی یک کمپین، ۶ اینفلوئنسر آمریکایی را  با هزینه‌ی خود به چین دعوت کرد تا از کارخانه‌‌ی این برند بازدید کنند. برند شین و اینفلوئنسرها ویدیوهایی از این بازدید با نام “کارخانه‌ی نوآوری” در شبکه‌‌ی اجتماعی تیک‌تاک به اشتراک گذاشتند که نشان می‌داد کارکنان شین محیط و ساعت کاری مناسبی دارند و از شرایط خود کاملا راضی هستند.

این کمپین که با هدف رد کردن اتهامات درباره‌ی شرایط و محیط کاری غیر استاندارد کارگران برنامه‌ریزی شده بود، در نهایت نتیجه‌ی عکس داشت؛ چرا که مخاطبان، برند شین و اینفلوئنسرها را مورد انتقاد شدید قرار دادند و محتوای پخش‌شده از این بازدید را دروغین و نمایشی دانستند. پس از این انتقادات برند شین اعلام کرد که این بازدید گروهی در جهت شفاف‌سازی انجام شده است. برخی از اینفلوئنسرها هم ویدیوهای خود را حذف کردند و یکی از آن‌ها اعلام کرد دیگر هرگز با شین همکاری نخواهد داشت.

نقض مالکیت معنوی و سرقت طراحی

شین هم‌چنین به دلیل سرقت طراحی برند‌های معروف، طراحان مستقل و حتی فرهنگ‌های بومی با واکنش‌های شدید مواجه شده است. هنرمندان زیادی با انتشار اسکیس‌های خود در فضای مجازی نشان دادند که برخی محصولات شین از طرح‌های آن‌ها کپی شده است. بسیاری از طراحان و برندها علیه شین اقدام قانونی کرده‌اند.  

رالف لارن، داکتر مارتنز، لیوای استراوز و یونیکلو از جمله برندهایی هستند که تا کنون شین را متهم به نقض قانون کپی‌رایت و فروش کپی یا موارد بسیار مشابه به محصولات خود کرده‌اند.

حتی وزیر فرهنگ مکزیک استفاده‌ی شین از عناصر فرهنگی مایاها در طراحی‌هایش را زیر سوال برد. این عناصر محصول یک خلاقیت جمعی توسط مردم بومی کشور هستند و تکثیر بدون رضایت آن‌ها سرقت فرهنگی محسوب می‌شود. این محصولات پس از این ادعا از وبسایت شین حذف شدند و این برند اعلام کرد که قصد نقض مالکیت معنوی را نداشته است.  

اقدامات شین برای کاهش پیامدهای منفی

در سال‌های اخیر، شین تلاش‌هایی برای کاهش اثرات مخرب زیست‌محیطی خود و ترویج مد پایدار انجام داده است. این شرکت ادعا می‌کند که متعهد به کاهش انتشار کربن دی اکسید، مصرف آب و ضایعات نساجی، بهبود شرایط کاری کارگران و هم‌چنین اجرای شیوه‌های پایدارتر در زنجیره‌ی تأمین خود است.

در حالی که این اقدامات امیدوارکننده به نظر می‌رسند، فقدان اطلاعات در مورد روند و نتیجه‌ی آن‌ها و عدم شفافیت شین در وبسایت و بیانیه‌های رسمی، ابهامات زیادی ایجاد می‌کند و تولید انبوه و قیمت پایین محصولات این برند نشان می‌دهند که این ادعاها تنها برای تبرئه شدن از اتهامات است.

نتیجه‌ی تحقیقات نیز حاکی از آن است که شین تلاش چندانی برای کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی و انتشار کربن دی اکسید نمی‌کند و در این مسیر پیشرفت قابل توجهی نداشته است.

از سوی دیگر، این برند در رابطه با شرایط کاری نامناسب کارگران و دستمزد غیر عادلانه‌ی آن‌ها خود را مسئول نمی‌داند و در سایت رسمی خود اعلام کرده است که مالک هیچ‌گونه تأسیسات تولیدی نیست و برای تولید محصولات خود به صورت قراردادی با شبکه‌ای از تولیدکنندگان کار می‌کند که شرایط کارخانه‌هایشان توسط سازمان‌های کار استاندارد بین‌المللی تأیید شده است.

در رابطه با ضایعات نساجی، شین کمپینی با نام “محصولات ما/سیاره‌ی ما” راه‌اندازی کرد، که بر اساس آن از هر محصول جدید 50 تا 100 قلم تولید کرده و تنها در صورت استقبال گسترده‌ی مخاطبان، برای تولید انبوه محصول اقدام می‌کند.

 شین در جهت بازیافت محصولات خود نیز اقداماتی کرده است. این برند از طریق برنامه‌های مدیریت زباله، برای بازیافت محصولات خود تلاش می‌کند و قصد دارد تا سال 2030 حداقل 31 درصد از محصولات مبتنی بر پلی‌استر را به پلی‌استر بازیافتی تبدیل کند.

در سال 2022، برند شین یک لاین جدید به نام evoluShein راه‌اندازی کرد که بسته‌بندی و لباس‌های آن از متریال بازیافتی چون پلی‌استر بازیافتی تهیه می‌شدند و بخشی از سود آن به یک خیریه‌ی حامی زنان با نام Vital Voices اهدا می‌شد.

هم‌چنین این برند اعلام کرده است که 7.6 میلیون دلار برای همکاری با موسسه‌ای در جهت تنظیم و اجرای برنامه‌های بهره‌وری انرژی، هزینه خواهد کرد. هدف نهایی این برنامه‌ها کاهش مصرف انرژی، آب و مواد شیمیایی است که دلگرم‌کننده است‌؛ اما تنها زمان مشخص می‌کند که آیا این گفته‌های شین صادقانه‌ هستند یا مانند دیگر ادعاهای این برند تنها حرف‌هایی بدون پشتوانه اجرایی‌اند.

کلام پایانی

در این مطلب دریافتیم که برند شین چگونه محیط زیست و حقوق مادی و معنوی انسان را فدا می‌کند تا محصولات خود را با بیشترین سرعت و کمترین قیمت به بازار عرضه کند. اثرات مخرب زیست‌محیطی برندهای فست فشن مانند شین غیر قابل انکارند و استقبال از لباس‌های ترندی و ارزان‌قیمت و به طور کلی فست فشن، می‌تواند بهای سنگینی برای کره‌ی زمین داشته باشد. به همین دلیل است که ما به عنوان مصرف‌کننده وظیفه داریم با افزایش آگاهی، حمایت از برندهای مد پایدار و انتخاب‌های آگاهانه، به کاهش اثرات زیست‌محیطی صنعت فشن کمک کنیم.   

 ترجیح کیفیت به کمیت، خرید لباس‌های دست دوم یا وینتیج و مراقبت و نگهداری صحیح از لباس‌ها برای افزایش طول عمر آن‌ها از جمله مواردی هستند که می‌توانند در این مسیر به ما کمک کنند. علاوه بر این، حمایت از شفافیت و مسئولیت‌پذیری از سوی برندهای مد می‌تواند صنعت فشن را به سمت شیوه‌های پایدارتر سوق دهد.

انتخاب شما کدام است؟ آیا برای محافظت از کره‌ی زمین به برندهای حامی محیط زیست روی می‌آورید یا علی‌رغم آگاهی از پیامدهای فست فشن خرید آیتم‌های متعدد با قیمتی مناسب را ترجیح می‌دهید؟ در قسمت نظرات برایمان بنویسید.

منابع:

youtube.com