توضیح یک طرح آزمایش در سطح یک طرح ملی به بررسی پای ایرانیان میپردازیم تا به این سوالات پاسخ داده شود.
۱- هندسه رایج در پای ایرانیان نزدیک به کدام یک از مدلهای معرفی شده است؟
۲- آیا پای ایرانیان معرف یک مدل جدید است؟
محاسبه حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران:
زمانی که حجم جمعیت آماری مشخص باشد، روش کوکران روش مناسبی برای تخمین حجم نمونه است.
در فرمول کوکران:
n :حجم نمونه
N : حجم جمعیت آماری (جمعیت مردم ایران)
t یا z : مقدار متغیر نرمال واحد استاندارد که در میزان اطمینان ۹۵درصد برابر 96/1 است.
p : نسبتی از جمعیت فاقد صفت معین (جمعیت مردان)
(q=(1-p: نسبتی از جمعیت فاقد صفت معین (جمعیت زنان)
d : درجه اطمینان یا دقت احتمالی مطلوب
کشور ایران ۸۰ میلیون نفر جمعیت دارد. ۳۰ درصد این جمعیت را افراد زیر ۱۸ سال و ۱۸ درصد را افراد سالمند تشکیل میدهند که از جامعه آماری موردمطالعه حذف میشوند. بنابراین جمعیت موردمطالعه ۴۱،۶۰۰،۰۰۰ نفر میباشند.
برای محاسبه حجم نمونه بنابراین داریم:
بنابراین حجم نمونه ۳۸۵ عدد مناسب است.
اسکن پا
در این پژوهش 8 دستگاه اسکن جت (3D body view Scanjet G4010 series scanner- Model: L1956A) خریداری و به 8 شهر ایران فرستاده شد و بهصورت تصادفی از هر شهر تعدادی مرد و زن برای اسکن انتخاب شدند که شهرها در جدول صفحه قبل آمده است.
ردیف | نام شهر | جمعیت تقریبی شهرها | تعداد مردهای تستشده | تعداد زنهای تستشده | مجموع |
۱ | تهران | ۱۶.۰۰۰.۰۰۰ | ۷۷ | ۷۵ | ۱۵۲ |
۲ | گلستان | ۲.۰۰۰.۰۰۰ | 10 | ۲۰ | ۳۰ |
۳ | مازندران | ۴.۰۰۰.۰۰۰ | ۲۱ | ۲۰ | ۴۱ |
۴ | خوزستان | ۵.۰۰۰.۰۰۰ | ۳۶ | ۳۶ | ۷۲ |
۵ | لرستان | ۲.۰۰۰.۰۰۰ | ۱۲ | ۸ | ۲۰ |
۶ | آذربایجان غربی | ۳.۰۰۰.۰۰۰ | ۱۳ | ۱۷ | ۳۰ |
۷ | آذربایجان شرقی | ۴.۰۰۰.۰۰۰ | ۶ | ۱۴ | ۲۰ |
۸ | مرکزی | ۲.۰۰۰.۰۰۰ | ۸ | ۱۲ | ۲۰ |
مجموع | ۳۸.۰۰۰.۰۰۰ | ۱۹۲ | ۱۹۳ | ۳۸۵ |
پس از جمعآوری اطلاعات از شهرها و دستهبندی آنها نوبت به آنالیز آنها رسید. یک نمونه از اطلاعات بهدستآمده از اسکن در شکل پایین آمده است.
در این پژوهش انواع پاها بر اساس طول انگشتان در پنج دسته کلی جای گرفتند و یک دسته نیز برای پاهایی اختصاص داده شد که در هیچیک از انواع فوق جای نگرفتند.
پای مصری
در پای مصری، طول انگشت شست از سایر انگشتان بلندتر است و سایر انگشتان به ترتیب طول نسبت به انگشت شست قرارگرفتهاند. با توجه به اینکه در این پژوهش بر اساس ظاهر و اسکن دوبعدی، انواع پاها دستهبندی شدند، تمام هندسههای شبیه به شکل زیر پای مصری در نظر گرفته شدند.
پای رومی
در این پژوهش پای رومی، پایی در نظر گرفته شد که ۳ انگشت اول در آن باهم برابر باشند. شکل زیر پاهای رومی در این پژوهش را نشان میدهد.
پای شبه رومی
پاهایی که دارای انگشت اول و دوم برابر باشند پای شبه رومی نام گرفتند.
پای یونانی
در پای یونانی انگشت دوم بلندتر از سایر انگشتان است.
پای مربعی
در این پروژه پای مربعی، پایی تعریف گردید که چهار انگشت اول یا حتی تمام انگشتان باهم برابر باشند.
سایر پاها
در دستهبندیهای متفاوت، پاها به انواع مختلفی تقسیم میشوند که در برخی از آنها حتی ۸ دسته ذکر میشود. اما در حالت کلی و با توجه به منابع موجود و کنار هم قراردادن آنها، پاها در پنج دسته فوق قرار گرفتند. سایر پاهای موجود که در شکل زیر آمده است، در دسته ششم قرار گرفتند که البته ممکن است پایی با مرفولوژی متفاوتی از این شکل نیز در دیتاها وجود داشته باشد که همچنان در این دسته قرار میگیرد.
در شماره بعدی مجله نتایج به دست آمده از آنالیز ۳۸۵ نفر از ایرانیان که از ۸ استان مختلف کشور تست شدهاند نمایش داده میشود و جواب دو سوال ابتدای متن پاسخ داده میشود.