بیوگرافی ایو سن لورن؛ طراح مبتکر و مشهور فرانسوی

ایو هنری دونات ماتیو سن لوران ( به فرانسوی: Yves-henri-donat-mathieu Saint Laurent)؛ (زاده ۱ اوت ۱۹۳۶ – درگذشته ۱ ژوئن ۲۰۰۸) طراح لباس مشهور فرانسوی بود که کارهایش، تأثیر بسزایی در صنعت مد لباس در نیمه دوم قرن بیستم برجای گذاشت. او به‌خاطر مرسوم کردن شلوار زنانه برای مناسبت‌های مختلف و همچنین طراحی کت و شلوار اسموکینگ برای زنان، شهرت یافت.

زندگی‌نامه

سال‌های آغازین

ایو سن لوران از خانواده‌ای فرانسوی‌تبار در شهر اوران واقع در الجزایر، مستعمره سابق فرانسه، متولد شد. سن لوران در دوران کودکی، عروسک‌هایی کاغذی می‌ساخت و با الهام از همین کاردستی‌ها برای مادر و خواهرش لباس طراحی می‌کرد. در سن ۱۷ سالگی زادگاه خود را ترک کرد و برای دنبال کردن حرفه طراحی جامه‌های تماشاخانه‌ای و لباس‌های زنانه به پاریس مهاجرت کرد. سن لوران برای مدت کوتاهی به تحصیل در یک آموزشگاه طراحی مد پرداخت و در ۱۷ سالگی جایزه اول مسابقه‌ای بین‌المللی برای طراحی یک لباس کوکتل را از آن خود کرد. در پاریس نخستین طرح‌های خود را به مدیر مجله وگ (Vogue) – یکی از معروف‌ترین مجلات مد – ارائه نمود و پس از آنکه مدیر مجله برخی طرح‌های سن لوران را به کریستین دیور (یکی از طراحان بزرگ مد) نشان داد، او بلافاصله به عنوان دستیار دیور استخدام شد.

سن لوران به عنوان تحت‌الحمایه دیور، در سن ۲۱ سالگی، و به هنگام مرگ دیور، طراح اصلی شرکت طراحی لباس خانه دیور در سال ۱۹۵۷ میلادی شد و پس از معرفی جامه ذوزنقه‌ای برای کالکشن دیور در سال ۱۹۵۸  و به عهده گرفتن سمت اجرایی بخش هنر دیور، ایو سنت لورن اولین کالکشن خود را برای شرکت لیگنه تراپز روانه بازار کرد. این کار، یک موفقیت چشم‌گیر بود و برای او بردن جایزه اسکار نیمن مارکوس را به همراه داشت.

پس از آن پلیورهای یقه اسکی خوش‌پوشی به سبک بیتنیک روز و ژاکت‌های چرمی مشکی خزداری را در سال ۱۹۶۰، ارائه کرد. در همان سال برای خدمت وظیفه عمومی، به ارتش فرانسه پیوست که در پی آن دستخوش ناراحتی‌های عصبی و روحی گردید و طراح مد، مارک بوهان جای او را در خانه دیور گرفت.

اوج فعالیت حرفه‌ای

بوتیک ایو سن لوران در شهر بورلی هیلز آمریکا

سن لوران در سال ۱۹۶۲ میلادی، سالن طراحی لباس خود را با نام خانه ایو سن لوران افتتاح کرد و در مدت زمان کوتاهی به یکی از تأثیرگذارترین طراحان مد پاریس تبدیل شد. او پوشیدن شلوار را توسط زنان، (در طرح‌های شهری و محلی) باب نمود^[۴] و با تغییر قواره و ترکیب جامه‌های مخصوص مردان و تبدیل آن به جامه‌های زنانه، استاندارد جدیدی برای دنیای طراحی لباس خلق کرد. طراحی کت و شلوارهای رسمی نظیر اسموکینگ تاکسیدوی زنانه) برای بانوان، از جمله ابتکارات و نوآوری‌های او بود. سن لوران همچنین در سال ۱۹۷۷ عطر محبوب اوپیوم را به بازار ارائه داد.

ایو سن لوران چهل سال تمام به آفرینش هنری در عرصهٔ لباس، عطر و اشیاء زینتی پرداخت.^[۹] وی بخاطر ایجاد دگرگونی‌هایی عمیق در صنعت جهانی مد لباس و نوع لباس‌هایش که متناسب با تغییر نقش اجتماعی زنان در جامعه غرب بود، به شهرتی جهانی رسید. از جمله طرح‌های او می‌توان لباس عروسی فرح دیبا، همسر محمدرضا پهلوی، آخرین شاه ایران را نام برد.

در ماه اکتبر سال ۱۹۹۸، ایو سن لوران آخرین کالکشن آماده‌اش را برای مارک تجاری ریوِ گوش که بیش از ۳۰ سال پیش آن را ایجاد کرده بود، به نمایش گذاشت. او تا سال ۲۰۰۲ به ایجاد پوشاک گران‌قیمت و شیکش ادامه داد.

در آخرین نمایشش در سال ۲۰۰۲، ایو سن لوران آخرین تعظیمش را همراه با آواز الهه مورد علاقه موسیقی او، کاترین دنو با ترانه «زیباترین داستان عشق من» انجام داد.

وی در سال ۲۰۰۲ میلادی خود را بازنشسته کرد و در تاریخ ۱ ژوئن ۲۰۰۸ در خانه‌اش در شهر پاریس درگذشت.

زندگی شخصی

سن لوران همجنس‌گرا بود و در کودکی به دلیل محیط اجتماعی و فرهنگی آن زمان که این گرایش را تابو می‌شمرد، مورد آزار و تحقیر قرار گرفته بود.

ایو سن لورن» یکی از تأثیر‌گذارترین طراحان مد در جهان است که طراحی‌های خلاقانه و سبک منحصر به فردش تأثیر بسیار مهمی در صنعت مد جهان داشته است. برخی کارشناسان او را یکی از بزرگترین طراحان مد در قرن بیستم می‌دانند. سن لورن اولین طراح لباسی بود که موفق شد در زمان حیاتش در موزه‌ی «متروپلیتن» نیویورک نمایشگاه انفرادی بر پا کند. در این مطلب به بیوگرافی این طراح مطرح فرانسوی می‌پردازیم و تاریخچه‌ی برند ایو سن لورن و سبک خاص این طراح مشهور فرانسوی را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

سال‌های اولیه‌ی زندگی ایو سن لورن

«ایو هنری دونات متیو سن لورن»  Yves Henri Donat Matthieu Saint Laurent در شهر «اوران» الجزایر در یک خانواده فرانسوی‌تبار متولد شد. خانواده‌اش نسبتا وضع خوبی داشتند و پدرش «چالرز ماتیو سن لورن» وکیل و کارگزار بیمه بود. ایو سن لورن در خانه‌ای ویلایی در ساحل مدیترانه به همراه دو خواهر کوچکترش «میشل» و «بریژیت» بزرگ شد.

سن لورن با وجود رفاه مالی خانواده‌اش، دوران کودکی سختی را پشت سر گذاشت چرا که به علت تفاوت‌هایش با سایر هم‌مدرسه‌ای‌ها، توسط آن‌ها مورد آزار و اذیت قرار می‌گرفت و به همین جهت بیشتر دوران کودکی‌اش را در فشار عصبی و بیماری گذراند. اما سن لورن عاقبت آرامشش را در هنر طراحی لباس و مد پیدا کرد؛ او دوست داشت عروسک‌های پیچیده‌ای از جنس کاغذ بسازد و با الهام از همین کاردستی‌ها برای مادر و خواهرانش میشل و بریژیت لباس طراحی می‌کرد.

آغاز فعالیت حرفه‌ای سن لورن در عرصه‌ی مد

هنگانی که سن لورن ۱۷ ساله بود مادرش ملاقاتی را با با «میشل دو برانهوف» Michael de Brunhoff، سردبیر مجله‌ی فرانسوی «ووگ» ترتیب داد. با این ملاقات دنیای کاملا جدیدی پیش روی ایو جوان قرار گرفت. یک سال بعد ایو که برانهوف را با طرح‌های خلاقانه‌اش تحت تأثیر قرار داده بود به پاریس نقل مکان کرد و در دوره‌های طراحی «مدرسه‌ی مد سیندیکال» Chambre Syndicale de la Couture ثبت نام کرد؛ جایی که طرح‌هایش به سرعت مورد توجه قرار گرفت و توانست برای طراحی لباس کوکتل جایزه‌ی اول یک مسابقه‌ی بین‌المللی را از آن خود کند. در همین سال‌ بود که برانهوف سن لورن هفده ساله را به «کریستین دیور» اسطوره‌ی دنیای مد معرفی کرد. دیور که تحت تأثیر خلاقیت این طراح جوان قرار گرفته بود بلافاصله او را به عنوان دستیارش استخدام کرد.

بعدها سن لورن در مورد کریستین دیور گفت: «کریستین دیور مرا مسحور خود کرد، در حضور او من قادر به صحبت نبودم. او پایه و اساس هنر طراحی لباس را به من آموخت. با این که بعدها اتفاقات بسیاری برای من افتاد اما من هیچ‌گاه آن سال‌های تعیین‌کننده و مهم را فراموش نخواهم کرد.» در واقع سن لورن تحت آموزش و نظارت کریستین دیور توانست سبک خود در طراحی را به بلوغ برساند و بعدها توجه همگان را به خود جلب کند.

پس از مرگ ناگهانی دیور در سال ۱۹۵۷ سن لورن به عنوان طراح ارشد خانه‌ی مد دیور مشغول به کار شد. کالکشن طراحی شده توسط او در بهار سال ۱۹۵۸، شرکت دیور را به طور قطع از ورشکستگی مالی نجات داد. پس از معرفی لباس‌هایی برای کلکسیون دیور در سال ۱۹۵۸، در سال ۱۹۶۰ سن لورن توانست پلیورهای یقه‌اسکی خوش‌پوشی به سبک «بیتنیک» و ژاکت‌های چرمی مشکی خزدار و محبوبی را به بازار ارائه کند.

در سال ۱۹۶۰ سن لورن برای حضور در جنگ الجزایر به کشورش فراخوانده شد اما بنا به دلایل پزشکی از حضور در جنگ معاف شد. زمانی که او به پاریس بازگشت متوجه شد که موقعیت شغلی‌اش در  شرکت دیور را از دست داده است. در ابتدا طراح جوان با شنیدن این خبر در موقعیتی شکننده و آسیب‌زا قرار گرفت اما پس از مدتی توانست به دلیل نقض قرارداد علیه شرکت دیور شکایت کند و در حدود ۴۸ هزار پوند غرامت دریافت کند.

تأسیس خانه‌ی مد ایو سن لورن

سرمایه و فراغتی که سن لورن کسب کرده بود حالا می‌توانست برای او فرصتی طلایی و منحصربه‌فرد محسوب شود؛ درسال ۱۹۶۱ او با کمک دوست صمیمی و همکارش «پیر برژه» Pierre Berge توانست خانه‌ی مد خود را با نام «خانه‌ی مد ایو سن لورن» (با نام اختصاری YSL ) راه اندازی کند. با ظهور فرهنگ پاپ و اشتیاق عمومی به طراحی‌های بدیع و تازه، زمینه‌ی مناسبی برای ورود سن لورن به عرصه‌ی مد فراهم شد.

در سال ۱۹۶۲ اولین کالکشن از لباس‌های طراحی شده‌ی ایو سن لورن در معرض نمایش قرار گرفت. اولین مشتری سرشناس او «کاترین دونو» هنرپیشه‌ی معروف فرانسوی بود.

سن لورن پوشیدن شلوار توسط زنان را به یکی از ترند‌های مد تبدیل کرد و با تغییر قواره و ترکیب جامه‌های مخصوص مردان و تبدیل آن به جامه‌های زنانه، استاندارد جدیدی در صنعت طراحی لباس ایجاد کرد. طراحی کت و شلوارهای رسمی نظیر «اسموکینگ» (تاکسیدوی زنانه) برای خانم‌ها، از جمله ابتکارات و نوآوری‌های او بود.

سن لورن در کالکشن‌های انتهای دهه‌ی ۶۰ میلادی لباس‌هایی با پارچه‌های شفاف و متالیک طراحی کرد که این بدعت‌گذاری یکی از برجسته‌ترین فعالیت های سن لورن در عرصه‌ی مد محسوب می‌شد.

در سال ۱۹۶۶ اولین بوتیک اختصاصی محصولات ایو سن لورن در پاریس افتتاح شد. با گسترش شرکت سن لورن در طی سال‌های فعالیتش، این برند علاوه بر لباس‌های لوکس و اوت‌ کوتور، لباس‌های آماده پوشیدن، اکسسوری، پارچه‌های مورد استفاده در دکوراسیون خانه، عطر و لباس مردانه هم تولید کرد. چند مدل از محبوب‌ترین عطرهای برند ایو سن لورن عبارت‌اند از عطر Y، عطر Rive Gauche و عطر Opium که به ترتیب در سال‌های ۱۹۶۴، ۱۹۷۱ و ۱۹۷۷ تولید شدند.

ایو سن لورن در میان برجسته‌ترین چهره‌های دنیای مد

دو دهه‌ پس از تأسیس خانه‌ی مد سن لورن، ایو سن لورن توانست در میان بزرگترین چهره‌های مد جهان قرار گیرد و هنرپیشه‌ها و افراد مشهور زیادی به طرفداران پروپاقرص لباس‌های او تبدیل شده بودند. در دهه‌ی ۱۹۸۰ برند سن لورن به عنوان یکی از محبوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین برندهای مد جهان مطرح بود و توانسته بود علاوه بر موفقیت‌های بزرگ هنری تحت مدیریت دقیق پیر برژه، سود مالی قابل توجهی را هم کسب کند.

در سال ۱۹۸۱ ایو سن لورن لباس «مارگریت یورسنا»، نویسنده و منتقد ادبی فرانسوی را برای مراسم پذیرشش در فرهنگستان فرانسه طراحی کرد و به دنیای مد نشان داد که طراحی لباس تنها به هنرپیشه‌ها و چهره‌های شناخته‌شده‌ی دنیای پرزرق و برق سلبریتی‌ها محدود نمی‌شود.

در سال ۱۹۸۲ ایو سن لورن در بیستمین سالگرد تأسیس خانه‌ی مد خود موفق به دریافت جایزه‌ی بین‌المللی «انجمن طراحان مد آمریکا» شد. در سال ۱۹۸۳ «موزه‌ی هنر متروپولیتن» در شهر نیویورک مراسمی برای مرور آثار سن لورن برگذار کرد و چندی بعد «موزه‌ی هنرهای زیبای پکن» هم به مرور آثار سن لورن و تجلیل از وی پرداخت. همچنین در شهرهای پاریس، سن پترزبورگ و سیدنی هم نمایشگاه‌هایی برای مرور آثار او برپا شد.

با این وجود در اواخر دهه‌ی هشتاد میلادی سن لورن بسیار گوشه‌گیر شده بود و با اعتیاد به الکل و کوکایین دست و پنجه نرم می‌کرد. برخی از کارشناسان مد معتقد بودند که کارهای سن لورن دیگر کهنه شده است. به هر حال در اوایل دهه‌ی ۹۰ میلادی سن لورن مجددا توانست جایگاه ارزنده‌اش را در دنیای مد تثبیت کند و طرح‌های خلاقانه‌ی او مورد توجه بسیاری از کارشناسان مد که از تکرار سبک «گرانج» در فشن‌شو‌ها خسته شده بودند قرار گرفت. در سال ۱۹۹۰ ایو سن لورن اقدام به برقراری نمایشگاهی از آثار خود در «موزه‌‌ی هنر سزون توکیو »کرد که با استقبال بسیار خوبی مواجه شد.

در اواخر دهه‌ی نود سن لورن سرعت ارائه‌ی کارهایش را کمتر کرد و عاقبت در سال ۲۰۰۲ او و شریکش پیر برژه، شرکتی را که چهل سال پیش تأسیس کرده بودند به کمپانی «گوچی» فروختند.

در ژانویه سال ۲۰۰۲ سن لورن آخرین کالکشن طرح‌های اوت کوتورش را به نمایش گذاشت و پس از آن برای طی کردن دوران بازنشتگی به مراکش مهاجرت کرد. پنج سال بعد در سال ۲۰۰۷ «نیکولای سارکوزی» رییس‌ جمهور فرانسه، به پاس سال‌ها تلاش و تأثیر عمیق سن لورن در فرهنگ و هنر فرانسه، نشان «لژیون دونورور» را به او تقدیم کرد. در ۱ ژوئن سال ۲۰۰۸ ایو سن لورن پس از سال‌ها فعالیت و تلاش در صنعت مد جهان به دلیل تومور مغزی در خانه‌اش در مراکش درگذشت.

میراث سن لورن و فعالیت برند در سال‌های کنونی

کمپانی سن لورن با نام اختصاری YSL از سال ۲۰۰۲ تحت حمایت کمپانی گوچی فعالیت می‌کند و محصولات فراوانی از جمله لباس‌های مردانه، زنانه، محصولات چرم، کفش، کیف، لوام آرایش، عطر و جواهرات را تولید و به کشورهای مختلف جهان عرضه می‌کند. این برند همچنان یکی از لوکس‌ترین و محبوب‌ترین برندهای جهان است.

حقایقی جالب در باره‌ی زندگی ایو سن لورن و برندش

• یکی از نکات قابل توجه در کارهای ایو سن لورن استفاده از مدل‌هایی از قومیت‌های مختلف و همچنین انعکاس دیگر فرهنگ‌ها در آثارش بود. «ایمان» سوپرمدل سومالیایی یکی از مدل‌هایی بود که برای  آثار ایو سن لورن بسیار الهام بخش محسوب می‌شد. سن لورن از اولین کسانی بود که از مدل‌های رنگین‌پوست استفاده کرد.

• سن لورن برای اولین بار در سال ۱۹۶۷ ژاکت سافاری Safari را معرفی کرد. این ژاکت که با پارچه‌ی پنبه‌ای دوخته می‌شد برای روزهای گرم سال و سفر به طبیعت بسیار مناسب بود. او همچنین در همین سال با الهام از لباس‌های هوانوردان مدل لباس‌های جامپ‌سوت را برای اولین بار در کالکشن بهار و پاییز ارائه کرد.

• دو سال بعد از مرگ سن لورن مجموعه‌ی هنری که او جمع‌آوری کرده بود، به قیمت بیش از دویست و شصت میلیون دلار در شهر پاریس به حراج گذاشته شد. این مبلغ برای یک مجموعه‌ی هنری خصوصی، رکوردی عجیب و خارق‌العاده به شمار می‌آید.
• در سال ۲۰۱۴ فیلمی تحت عنوان «ایو سن لورن» توسط Jalil Lespert ساخته شد. در این فیلم داستان زندگی سن لورن روایت شده است.
• سن لورن علاوه بر همه‌ی ابتکارات و نوآوری‌هایش، علاقه‌ی بسیار زیادی هم به نقاشی داشت و به همین دلیل در بسیاری از طراحی‌هایش از آثار نقاشان معروفی نظیر «پیت‌موندریان»، «پیکاسو»، «ونگوگ» و… الهام گرفته است.
• ایو سن لورن در یکی از مجموعه‌هایش یک لباس عروس بسیار خاص و منحصر به فرد ارائه داد که  مورد توجه کارشناسان مد قرار گرفت. این لباس عروس از عروسک روسی «ماتریوشکا» الهام گرفته بود.

• در طراحی‌های برند سن لورن رنگ یکی از عناصر اصلی برای طراحی محصولات خانم‌هاست. سن لورن رنگ را منشأ شادابی، سرخوشی ناب و منحصربه‌فرد زنان می‌دانست.
• برند ایو سن لورن به تدریج به حوزه‌‌ی لوازم آرایشی و بهداشتی نیز ورود پیدا کرد و به علت کیفیت بالا و طراحی مناسب این محصولات، ‌به یکی از شاخص‌ترین برندها در این حوزه تبدیل شد. عطر و ادکلن‌های زنانه و مردانه این برند با استقبال زیاد و چشمگیری در جهان مواجه شده است و این برند فرانسوی تاکنون بیش از ۱۵۶ عطر و ادکلن تولید و به بازار معرفی و عرضه کرده است.
• موزه‌ی سن لورن در شهر پاریس واقع شده و بسیاری از لباس‌های اوت‌کوتور طراحی شده توسط سن لورن در این موزه قرار دارند.

سخن آخر

شاید بتوان ایو سن لورن را یکی از خلاق‌ترین طراحان مد جهان نامید. ۴۰ سال فعالیت حرفه‌ای او در زمینه‌ی طراحی لباس و نوآوری‌ها و ابتکاراتش نام او را برای همیشه در صنعت مد جهان ماندگار کرده و انعکاس فرهنگ‌های محلی جهان در طراحی‌هایش باعث شده سن لورن به عنوان یکی از مؤثر‌ترین و برجسته‌ترین چهره‌ها در تاریخ مد جهان مطرح شود.