خشونت علیه زنان در دنیای فشن

روز منع خشونت علیه زنان، ۲۲ سال تکرار می‌شود و یادآور آزار و اذیت‌هایی است که در هر مکان و جایگاهی همانند محل کار و محیط خانه به زنان تحمیل می‌شود. ۲۵ نوامبر هر ساله بهانه‌ای است که به زنان یادآوری کند، حقوق خود را بهتر بشناسند و بدون ترس آن را مطالبه کنند.

آزار و خشونت در صنعت مد

زنان در حدود  ۸۰ درصد از نیروی کار جهانی در صنعت پوشاک و مد را تشکیل می‌دهند و مخاطب اصلی این صنعت هم نیز هستند. در حالی که تبعیض و خشونت علیه زنان در این صنعت بسیار رایج است. مد صنعتی است که زنان در آن رشد می‌کنند. با این حال باید توجه کنند زمانی که در صنعت مد قرار می‌گیرند، باید قربانی برنامه‌های این صنعت نیز شوند.

دردناک‌ترین خشونت نسبت به زنان در کارخانه‌های پوشاک

قطعا زنی که فقر سراسر وجودش را احاطه کرده باشد، هرکاری می‌کند تا مایحتاج زندگی را برای فرزندانش فراهم کند. زنان که در کف کارخانه‌ها با ترس و ناامیدی هر روز با محو شدن مرز بین عزت‌نفس و کارشان، دست و پنجه نرم می‌کنند. کشورهای آسیایی چون بنگلادش، کامبوج، هند و ویتنام که بازار تولید برندهای مطرح دنیا هستند، به خاطر دستمزد خیلی ناچیز حدود ۶ پوند (معادل ۲۳۴ هزار تومان) در روز از قشر زنان بهره‌کشی می‌کنند. زنان مجبور هستند بدون هیچ آموزش مهارتی در شرایط غیر استاندارد از نظر ایمنی، در ساعات کاری زیاد بدون بیمه و حقوق کار کنند.

زنان جوانی که برای ساختن زندگی بهتر از خانوادهای سنتی خودشون جدا شده‌اند، هر روز خشونت مبنی بر آزار جنسی، فیزیکی، عاطفی و توهین‌های کلامی را تجربه می‌کنند. آن‌ها مجبورند در محل کار نامناسب زندگی کنند و اکثرا از حقوق خود آگاه نیستند. یا مورد تهدید جنسی قرار می‌گیرند و یا اخراج می‌شوند. همه‌ی این‌ها در واقع شگردی است برای کنترل زنان و سوءاستفاده از آن‌ها در این صنعت که بخشی از سیستم نابرابری حقوق زنان را نشان می‌دهد.

خشونت علیه زنان در صنعت پوشاک آسیا

صنعت پوشاک آسیایی حدود ۵۵ میلیون زن را استخدام می‌کند که تقریبا ۸۰ درصد از کل نیروی کار را تشکیل می‌دهد. تعدادی از مطالعات در مورد خشونت مبتنی بر جنسیت در زنجیره تامین پوشاک، عمق این مشکل را نشان می‌دهد؛ در بنگلادش، ۷۵ درصد از زنان کارگر پوشاک اظهار داشتند که آزار کلامی و ۲۰ درصد آزار فیزیکی را تجربه کرده‌اند. در هند، ۶۰ درصد از برش‌کارها و چرخ‌کارهای زن گزارش کردند که نوعی آزار و اذیت را متحمل شدند. در کامبوج، نیمی از زنان کارگر مورد بررسی، از سوی سرپرستان و مدیران مورد آزار و اذیت کلامی و توهین قرار گرفته‌اند.

کارخانه های ناامن صنعت پوشاک

هفت سال پیش شاهد فروریختن ساختمان رانا پلازا بودیم که باعث کشته شدن بیش از هزار کارگر پوشاک در بنگلادش شد. بیشتر کارگران ساختمان زنان جوان در سنین نوجوانی و اوایل دهه بیست بودند، بسیاری به تازگی از روستا مهاجرت کرده بودند تا در کارخانه‌ها کار کنند و در آرزوی شغل خوب زندگی بهتر را تجربه کنند. این تراژدی مانند سایر موارد قبلی متاسفانه قابل پیش‌بینی بود. صاحبان ساختمان و مقامات محلی مدت‌ها از ساخت‌وساز خطرناک و ازدحام بیش از حد اطلاع داشتن اما کاری از پیش نمی‌بردند. حتی در کشور خودمان آتش سوزی پاساژ تولیدی در خیابان جمهوری سبب مرگ کارگران زنی شد که هیچ بیمه‌ای نداشتند.

به همین خاطر در سال ۲۰۱۶ سازمان جهانی کار زنان،  ابتکاری را به نام موسسه‌ی  Laudes و C&A سابق بنیاد نهادند. تا خشونت مبتنی بر جنسیت را در محل کار ریشه‌کن کنند. همچنین با ایجاد این موسسه برنامه‌هایی در راستای توامندسازی زنان کارگر در قسمت پوشاک آسیا آغاز شد. کشورهایی چون بنگلادش ،کامبوج، هند و ویتنام تلاش می‌کنند که از این سازمان به نفع زنان در صنعت پوشاک حمایت کنند. تا در مورد محیط کار خود بیاموزند و قدرت خود را برای تامین حقوق یک زندگی عاری از خشونت در محل کار داشته باشند.

افشای ترومای زنان کارگر در صنعت فشن

یک روزنامه‌نگار به نام Ntlhakana با همکاری دوستانش، تمرکز خود را روی موضوع خشونت جنسی در کارخانه‌های عرضه‌کننده Levi’s قرار دادند. آنچه که شواهد و گزاش‌های آن‌ها نشان می‌داد، بسیاری از زنانی که در کارخانه‌های Levi’s مشغول به کار هستند مورد تعرض، آزار و اذیت قرار گرفته‌اند. همانطور که این زنان در گزارش‌ها احضار نمودند، از سرپرستان خود به HIV مبتلا شده‌اند و نمی‌توانند به شوهران خود بگویند. حتی تماس با مواد شیمیایی مورد استفاده در تولیدات جین بدون رعایت نکات ایمنی برای زنان باعث بیماری‌های خطرناک شده است. Ntlhakana گفت کنار آمدن با آن سطح از تروما و درد بسیار سخت بود و قلب ما هر روز شکسته می‌شد.

زنانی که در برابر چنین شرایطی سکوت می‌کنند، چون تصور آن‌ها این است که اگر این شغل را از دست بدهند شغل دیگری را پیدا نخواهند کرد. طبق گزارش‌های افشا شده، کارکنان زن از جانب سرپرستان هر بخش مورد سوء استفاده قرار می‌گیرند. در حالی که مدیر کارخانه شاهد این تعرض در دوربین‌های مدار بسته است اما کاری برای جلوگیری از آن انجام نمی‌دهد.

حرفه مدلینگ، آغاز خشونت بر دختران زیبا و جوان

صنعت مدلینگ آنقدرها هم که به نظر می‌رسد پر زرق برق نیست. مدل ها اغلب در طول زندگی حرفه‌ای خود مورد استثمار و خشونت جنسی قرار می‌گیرند. این موضوع متاسفانه از زمان آغاز نمایش مد به شکل تبلیغاتی مطرح بوده است. البته در صنعت مد یکی از ارکان اصلی برای فروش بیش‌تر محصولات‌شان، شغل مدلینگ است. در عین حال زخم‌های دردناک بی‌صدای زنان در آن پنهان شده است.

زنانی که با آن‌ها به صورت اشیایی زیبا برخورد می‌شود و بی‌خبر از اینکه اصلا قرار نیست در این حرفه قرار بگیرند. تنها با وعده‌ی مدلینگ به اروپا انتقال می‌یابند، اما در همان فرودگاه به عنوان ابزار جنسی ربوده می‌شوند و به قیمت‌های بالا به اشخاص قدرتمند فروخته می‌شوند.

همچنین مدل‌هایی که برای کار و برگزیده شدن وارد آژانس‌های مدلینگ می‌شدند. زمان انتخاب آن‌ها تمام اعضای بدن مدل‌ها مورد برسی قرار می‌گرفت. آن‌ها بی‌خبر از نیت پلید تن به چنین کاری می‌دادند و فقط به هر چه گفته می‌شد عمل می‌کردند. تغییرات ناگهانی ظاهری برای پروژه‌های فیلم‌برداری و رژیم‌های سنگینی که در نهایت سبب آسیب رساندن به آن‌ها می‌شود. به طور مثال مدلی که در سر یک پروژه‌ی کاری یک دفعه موهایش را بدون رضایت او کوتاه می‌کنند و حرفی نمی‌تواند بزند؛ در عین حال با دلی غمگین باید به ژست گرفتن ادامه دهد.

در عوض آژانس‌هایی هم هستند که با فعالیت‌های خود امید را نسبت به اعتراض‌ها علیه خشونت به زنان در دل ما زنده می‌کنند. به طور مثال Fern Bain Smith می‌گوید؛ خوشبختانه من مدیرو مالک یک آژانس شگفت انگیز هستم که واقعا از مدل‌های خود را محافظت می‌کنم. به مدل‌ها آموزش می‌دهم تا ظرفیت نه گفتن به چیزهای را داشته باشند که با آن‌ها راحت نیستند. قطعا خودم به شخصه از آن‌ها حمایت می‌کنم. همیشه اطلاع رسانی می‌کنم که شما باید قوی باشید، حقوق خود را بشناسید و بدانید که این به کار شما لطمه نخواهد زد پس صدای خود را فریاد بزنید.

چنین تجربیاتی در صنعت مد بسیار رایج و دردناک است. اما به تازگی  برای مدل‌ها در ایالات آمریکا بر خلاف بازیگران، پیمانکاران مستقل در نظر گرفته شده است که آن‌ها را در برابر آزار جنسی در محل کار آسیب پذیر می‌کند. ایالات متحد آمریکا در این زمینه اصلاحیه‌ای را برابر قوانین ضد تبعیض به نام قانون محافظت از آزار و اذیت مدل‌ها ارئه داده است و امید داریم شاهد اجرای این قانون به طور جدی باشیم.

پس زمینه‌ی سیاه عکس‌های پر زرق و برق فشن

این اعمال خشونت‌آمیز در صنعت عکاسی مستثنی نیست. دختران جوانی که در موقعیت عکاسی‌های فشن برای سازگاری در کار کردن فشارهای زیادی را تحمل می‌کنند و توسط هیچ کس حمایت نمی‌شوند. برای موفقیت در این حرفه در مقابل هر در خواست و تغیر ظاهری و اخلاقی سکوت می‌کنند. حتی استایلیست‌ها با عکاسان هماهنگ هستند و هیچ دستور عملی حقوقی در مورد رفتار نامناسب در عکاسی به مدل‌ها داده نشده است.

یک مدل برای روی صحنه آمدن از زیر دستان میکاپ آرتیست، عکاس، دستیاران عکاس و استایلیست می‌گذرد و معمولا مجبور است ناراحتی‌های خود را از طرف هر کدام مخفی کند. زیرا نمی‌خواهد ناراحت بنظر برسد و شغل خود را از دست بدهد. اغلب این آژانس‌ها هستند که مدل‌ها را مورد فشار قرار می‌دهند تا در مورد تجربیات نامناسب خود ساکت بمانند.

زمانی که Harvey Weinstein (تهیه کننده آمریکایی) در تحقیقات نشر داده شده در نیویورک تایمز به تجاوز جنسی متهم شد. Cameron Russell، مدلینگ فشن، شروع به ارسال داستان‌های ناشناس از آزار و اذیت مدل‌های همکارش و تجربیات دردناک با هشتگ MyJobShouldNotIncludeAbuse# در حساب اینستاگرام خود کرد. مدلینگ‌های دیگر چون Amber Valletta ،Kate Upton ،Elsa Hosk ،Sara Sampaio  و Karen Elson که همچنین یکی از اعضای هیت مشاوران در اتحاد مدلینگ بود، با سرعت از این روند پیروی کردند و داستان‌های دلخراش را از زنان و مردان در صنعت مد به اشتراک گذاشتند.

در سال ۲۰۱۷ که ماجرای رسوایی عکاس معروف آمریکایی، Terry Richardson اعلام شد و انتشار فساد اخلاقی او و تعرض جنسی به مدل‌ها سبب برکناری از حرفه‌اش شد. تری ریچاردسون به عکس‌های غیراخلاقی از مدل‌های معروف و ستارگان هالیوود مشهور است. در نهایت کمپانی بزرگ” Conde Nast ” که سهامدار اصلی نشریات معروفی چون “” Vogue، ” Vanity Fair ” و … است، اعلام کرد که به دلیل شایعات پیرامون ماجرای تعرض جنسی تری ریچاردسون، این نشریات از همکاری با او خودداری کنند و تمام قراردادهای فعلی خود را با او به حالت تعلیق در آورند.

Daisy Walker یک عکاس فشن سعی داشته است تا دیدگاه زنان در مد را تغییر دهد. اکنون او بخشی از یک کمپین رو به رشد است تا مردم تجربیات خود را از سوءاستفاده در این صنعت از طریق کمپین womeninfashion  به اشتراک بگذارند. او می‌گوید: من به عنوان یک قربانی در حرفه‌ی خودم قصد دارم این محیط پر از خشونت را کمی مهربان‌تر کنم. این عکاس فشن یک پلتفرم برای کمک به مدل‌ها راه‌اندازی کرده است تا آزار و اذیت در محل کار را گزارش کنند.

او توسط بیشتر عکاسان پشت صحنه‌ی مد که اغلب مردان مسن‌تر بودند، مورد آزار قرار می‌گرفت و اغلب هنر او را نادیده می‌گرفتند. دیزی می‌گوید من تغریبا ۲۷سالم بود، در کنار این عکاسان واقعا با من بدرفتاری می‌شد طوری که یک روز یکی از آن‌ها دوربینم را گرفت و پرتاپ کرد. چون من تنها زن عکاس در بین آنها بودم، مرا متهم می‌کردند و صرفا بخاطر این شغل مورد آزار و اذیت فزیکی قرار می‌گرفتم.

اقدامات برندها و سلبریتی‌ها در راستای جنبش منع خشونت

پرداختن به خشونت مبتنی بر جنسیت در صنعت مد و پوشاک نیاز به یک رویکرد کلی نگر دارد. یکی از اقدام‌هایی که به رهبری زنان کارگر پوشاک‌ و گردهمایی طیف وسیعی از بازیگران و تاثیرگذاران صورت گرفت. این ایده با هدف ایجاد محیط‌هایی است که در آن زنان مورد آزار و اذیت جنسی و خشونت قرار نگیرند؛ در مکان‌هایی کار و زندگی کنند که رها باشند. بنیاد NonGender اخیرا  برنامه‌ای سه ساله را برای حذف خشنود مبتنی بر جنسیت در صنعت مد پوشاک راه اندازی کرده‌اند.

برندهای مشهور Gucci ،Yves Saint Laurent ،Balenciaga، کمپانی LVMH صاحب برندهایی چون Dior و Louis Vuitton و دبیر کل  WWD در صدد گردهمایی یک جنبش در راستای حمایت از زنان علیه خشونت هستند. این برندها در واقع می‌خواهند قلب این گردهمایی باشند برای حمایت از زنان و دخترانی که برای خود آن‌ها زیبا آفرینی می‌کنند. هدف اصلی از این جنبش این است که زنان هم تلاش کنند صدایی بلند در حرفه‌ی خود داشته باشند. با پیوستن به یکدیگر و قدرتمندتر شدن، اینگونه مسائل را در صنعت فشن به گونه‌ای حل کنند که الگویی برای دیگر صنایع قرار بگیرد.

Carla Bruni یکی از مشهورترین مدل‌های ایتالیایی دهه‌ی ۹۰ و بانوی اول فرانسه می‌گوید؛ هیچ صنعتی از آزار جنسی مصون نیست. کارهای زیادی برای انجام دادن در فرانسه و در سراسر جهان وجود دارد تا اطمینان حاصل شود که زنان در برابر خشونت در محل کار محافظت می‌شوند. Sara Ziff، بنیان‌گذار و مدیر اجرایی اتحادیه مدل‌ها، گفت ما به دنبال عدالت برای بازماندگان و همچنین خواهان یک صنعت مد امن‌تر و عادلانه‌تر با مسئولیت‌پذیری واقعی هستیم.

مبارزه برای مقابله با خشونت علیه زنان در دنیای مد و فشن

اگر چه کمپین‌هایی در مورد خشونت‌های مردان نسبت به زنان در این صنعت و دیگر صنایع شکل گرفته و توسط زنان آسیب‌دیده مشکلاتش فاش شده است. همچنین دادگاه‌هایی برای دادخواهی برپا شده اما همیشه ناکام مانده است. هیچ قانون و دادرسی به بررسی این موضوعات نپرداخته است؛ چون علاوه‌ بر شجاعت معترضین، نیاز است هزینه‌ی گزافی متحمل شوند تا متجاوزان را به پای عدالت بکشانند. شاید هم تلاش آن‌ها با شکست منجر شود و به محکوم شدن و زندان رفتن خودشان منجر شود.

اما خب، خوشبختانه سازمانی با تضمین کمک حقوقی به نام Model Alliance طراحی شده است. این سازمان در سال ۲۰۱۲ تاسیس شده است تا اطمینان حاصل کند که آژانس‌ها با مدل‌ها منصفانه رفتار می‌کنند. سارا زیف بنیان‌گذار اتحاد مدلینگ می‌گوید: جامعه ما یک پلتفرم قدرتمند برای مبارزه برای تغییرات متحول‌کننده را دربر می‌گیرد و برای تاثیر گذاری برای تغییر همه‌ی ما باید یک صدا فریاد بزنیم.