تکنولوژی مد زیرشاخههای گوناگونی دارد و بسته به زاویهی نگاه ما میتواند مسیرهای متفاوتی را در این صنعت پیش بگیرد. در این مقاله به معرفی مختصر زیرشاخههای آن در حوزهی طراحی بپردازیم. اما قبل از هر چیزی باید بدانیم که اصلا منظور ما از تکنولوژی مد چیست؟ هر تکنولوژیای که بتواند مسیر مد را از ابتداییترین مرحلهی آن (تولید) تا انتهاییترین (مصرف) کارآمدتر و سریعتر کند تکنولوژی مد لقب میگیرد. در واقع این سادهترین تعریفی است که میتوان برای این عبارت دو کلمهای آورد.
از طراحی تا خردهفروشی، از محصول تا ارتباطات، مد و تکنولوژی به هم پیوستهاند و تغییر از صنایع دستی به تولید صنعتی، از آنالوگ به دیجیتال شامل تمام مراحل فرآیند تولید، بهبود آنها و سریعتر و کارآمدتر کردن آنها می شود.
توجه امروز ما به تکنولوژی در بخش طراحی مد متمرکز است که سه زیرشاخهی اصلی آن عبارت است از: پوشیدنیها (wearables)، تولید دیجیتال (digital manufacturing) و منسوجات هوشمند (smart textiles).
- پوشیدنیها
پوشیدنیها محصولاتی هستند که با ایجاد یک تعامل یا ارتباط، باعث تقویت و توسعهی توانایی و عملکرد طبیعی بدن انسان و یا افزودن یک توانایی جدید میشود. این محصولات شامل لباس، کفش، اکسسوری و جواهرات میباشد. طراحی محصولات پوشیدنی با کمک تکنولوژیهای دیجیتال (Digital) و مجازی (virtual) و انواع دیگری از تکنولوژی امکانپذیر میشود. پروسهی طراحی چنین محصولاتی مستلزم مشارکت همزمان یا جداگانه متخصصانی با مهارت در چندین رشته مثل طراحی مد، علوم طبیعی، مهندسی، اقتصاد و مدیریت است.
- تولید دیجیتال
تولید دیجیتال یک رویکرد یکپارچه برای تولید است که حول یک سیستم محاسباتی با استفاده از ابزارهایی مثل تکنولوژی سه بعدی، روباتیک، هوش مصنوعی و AR متمرکز شده است. هدف این رشته برقراری امکان هر چه بیشتر تولید باز و پراکنده است که میتواند فرآیند طراحی، تولید، توزیع و خردهفروشی را به کل تغییر دهد. گسترهی کاربرد تولید دیجیتال، از سیستمهای صنعتی مقیاس بزرگ، ایدهی انقلاب چهارم صنعتی، مینی / میکرو فکتوریها گرفته تا پلتفرمهای خدمات دیجیتال و فرآیند نوآوری bottom-up، تولید بر اساس تقاضا، تولید مشارکتی و در محل (فبلبها و maker space) و سیستمهای ترمیم و بازتولید را شامل میشود.
در حوزهی مرتبط با مد؛ مهندسین این رشته با استفاده از نرمافزار مدلسازی سه بعدی ابزارها و تجهیزات لازم را برای برنامههای از پیش تعیین شدهای طراحی میکنند. دیزاینرها از این ابزارهای خلاقانه و بهروز در پروسه طراحی محصول برای ارتقای نوآوری فرآیند استفاده میکنند.
- منسوجات هوشمند
منسوجات هوشمند به حوزه وسیعی از محصولات نساجی (بافت حلقوی، تاری پودی و بیبافت) اشاره دارد که که در آن کالای طراحی و ساخته شده قابلیت ارتباط و پاسخ به محرکهای خارجی (از قبیل گرما، مواد شیمیایی، میدان مغناطیسی، الکتریسیته، مکانیکی، بیولوژیکی) را دارند.
در فرآیند طراحی، هدف دیزاینر ها طراحی اجرا و عملکرد محصول، به وسیلهی توسعه سناریوهای نوآورانه برای تجربه کاربر است. مهندسان در این رشته (مهندسان نساجی، الکترونیک، کامپیوتر) بر آزمایش و نوآوری اجرا و عملکردهای اینگونه محصولات تمرکز می کنند.
منسوجات هوشمند غالبا شامل سه جزء اصلی: حسگر، عملگر و واحد کنترل می باشند. نساجی هوشمند توانسته بطور چشمگیری تحولات جدیدی را در زمینه های مختلفی از جمله مد، نظامی، پزشکی، الکترونیک، هوافضا و سایر صنایع ایجاد نماید.