نگاهی به کارنامه هنری سارا برتون در خانه مد الکساندر مک‌کویین

سارا برتون که ۱۳ سال مدیریت خلاقیت مک‌کویین بود، برای بسیاری از شناخته‌شده‌ترین زنان جهان لباس‌های بی‌نظیری طراحی کرده است

نگاهی به کارنامه هنری سارا برتون در خانه مد الکساندر مک‌کویین

سارا برتون، طراح ارشد خانه مد الکساندر مک‌کویین، یکی از مهم‌ترین طراحان بریتانیایی که لباس عروسی کاترین، شاهدخت ولز با شاهزاده ویلیام را طراحی کرده بود، سرانجام پس از ۲۶ سال، از این خانه مد خداحافظی کرد.

مجموعه بهار/تابستان ۲۰۲۴ این خانه که ۳۰ سپتامبر در خلال هفته مد پاریس به نمایش درآمد، آخرین مجموعه برتون برای این نشان تجاری بود و از این به بعد، شان مک‌گیر، طراح جوان ایرلندی، نقش او را در این خانه برعهده خواهد گرفت.

وقتی سارا برتون ۲۲ ساله در سال ۱۹۹۶ به‌عنوان کارآموز به خانه مد الکساندر مک‌کویین پا گذاشت، شاید کمتر کسی فکر می‌کرد که این دختر جوان در کمتر از ۳۰ سال بتواند میراث این طراح بزرگ را به جایی برساند که نه‌تنها به‌عنوان یکی از مهم‌ترین خانه‌های مد دنیا شناخته شود، بلکه مهم‌ترین لباس‌های خانواده سلطنتی بریتانیا را طراحی کند.

زمانی که لی الکساندر مک‌کویین، موسس برند مک کویین، در سال ۲۰۱۰ در سن ۴۰ سالگی به‌دنبال خودکشی درگذشت، بسیاری از فعالان صنعت مد نگران بودند که نشان تجاری او نتواند این فاجعه را پشت سر بگذارد. برتون که آن زمان مدیر لباس زنانه در مجموعه بود و پس از فارغ‌التحصیلی از مرکز سنت‌مارتینز، مدرسه طراحی در لندن، به‌عنوان کارآموز در شرکت مک‌کویین کار می‌کرد، به‌عنوان جانشین مک‌کویین انتخاب شد.

او تنها یک سال پس از مرگ مک‌کویین، نه‌تنها دو مجموعه خیره‌کننده برای بهار و تابستان و پاییز و زمستان ۲۰۱۱ ارائه کرد، بلکه با طراحی لباس شاخصی که شاهدخت کاترین در جشن ازدواج با شاهزاده ویلیام پوشید، همه نگرانی‌ها درباره آینده برند الکساندر مک‌کویین را برطرف کرد.

هرچند برتون در اولین مصاحبه‌ای که دسامبر ۲۰۱۱ به‌عنوان طراح ارشد الکساندر مک‌کویین با نشریه ووگ انجام داد، اصرار داشت نمی‌تواند کاری را که لی انجام داده است، بکند، اما او توانست علاوه‌بر ادامه‌دادن بعد هنری مسیر مک‌کویین، راه این برند را در بازارهای سراسر دنیا نیز باز کند. نگاه برتون این بود که علاوه‌بر نمایش‌های عالی (که لی استاد ارائه آن‌ها بود)، «ما می‌خواهیم زنان این لباس‌ها را بپوشند. آن‌ها قرار است پوشیده شوند».

احتمالا اولین مجموعه‌ای که برتون پس از مرگ مک‌کویین طراحی کرد، سخت‌ترین کار او بوده است. او وظیفه چالش‌برانگیز ادامه میراث مک‌کویین را برعهده گرفته بود و با کمک‌گرفتن از جنسیت خود، نمایشی با مضامین ملایم‌تر و طبیعی‌تر در مقایسه با روایت‌های تیره‌تر مک‌کویین روی صحنه برد. هر چند او عناصر خارق‌العاده کار مک‌کویین را حفظ کرد، اما مهارت و خلاقیت او در طراحی لباس‌ها و صحنه، نظر سخت‌گیرترین منتقدان را نیز جلب کرد.

دافنه گینس، هنرمند و طراح اهل ایرلند، برای شب‌نشینی موزه متروپولیتن ۲۰۱۱ یکی از لباس‌های این مجموعه را به تن کرد.

مجموعه پاییز ۲۰۱۱

همان‌طور که تیم بلنکس در گزارشی برای نشریه ووگ در مارس ۲۰۱۱ نوشت، سارا برتون از اینکه میراث‌دار لی الکساندر شده، شرمنده نبود. او برای نمایش دومین مجموعه انحصاری خود در الکساندر مک‌کویین بنای تاریخی «کونسیِرژ»، زندان ماری آنتوانت را انتخاب کرد تا با موضوع «ملکه یخی و دربارش»، طراحی‌هایی را روی صحنه ببرد که به گرگ‌های زنده شباهت داشتند.

اگرچه نام سارا برتون دیگر تا آن زمان برای اهالی صنعت مد، با خلاقیت و جسارت پیوند خورده بود، اما او شهرت جهانی خود را روز ۲۹ آوریل ۲۰۱۱، وقتی کیت میدلتون مقابل چشمان میلیون‌ها نفر به کلیسای وست‌مینستر وارد شد، به دست آورد.

برتون برای شاهدخت ولز دو لباس عروس طراحی کرد. لباسی که او هنگام ورود به محراب عقد به تن داشت، با دنباله‌ سه متری، کار ۳۰ خیاط بود که یک سال برای تکمیل آن وقت گذاشته بودند.

به نوشته نشریه «لایف ‌استایل آسیا»، شاهدخت ولز برند مک‌کویین را به خاطر «زیبایی و احترام آن به هنر سنتی و جزئیات فنی لباس» انتخاب کرده بود.

برای مهمانی شب نیز، برتون یک لباس عروس ساتن بدون بند را که با یک کمربند کریستالی تزئین شده بود، برای عروس سلطنتی طراحی کرده بود.

جسیکا چستین، بازیگر هالیوود، که در مراسم اسکار ۲۰۱۲ برای بازی در فیلم «کمک» (Help)، نامزد دریافت جایزه بهترین هنرپیشه مکمل زن بود، با پیراهن مشکی و طلایی از الکساندر مک‌کویین روی فرش قرمز ظاهر شد. پیراهن چستین که در قسمت بالاتنه و حاشیه پایین دامن، با گلدوزی گیاهان به رنگ طلایی پوشیده شده بود، از مجموعه ساحلی (resort collection) اقتباس شده بود که به گفته الیزابت استوارت، طراح سبک چستین، در گفت‌وگو با هالیوود ریپورتر «لباس رویایی» آن‌ها بود.

سارا برتون مجموعه پاییز ۲۰۱۶ خود را در حالی روی صحنه برد که پس از نمایش، به مرخصی پیش از زایمان رفت تا دو هفته پس از آن فرزند سوم خود را به دنیا بیاورد. اما بارداری مانع این نشد که او یکی از زیباترین و نفس‌گیرترین مجموعه‌های تا آن موقع مک‌کویین را ارائه کند.

این مجموعه ترکیبی از چاپ‌های فراواقع‌گرا (سورئالیستی) و بافت‌های ظریف را با الهام از طرح‌های اسکیاپارلی به نمایش گذاشت. درحالی‌که نمایش، با کت‌های مشکی با طرح‌های ژاکارد پیچیده‌ای چون ساعت‌های شماطه‌دار، چشم و پروانه تزئین شده بودند آغاز شد، با ادای احترام به تخصص مک‌کویین در خیاطی، در نهایت به کت‌وشلوارهایی با دوخت‌های دقیق در سبک زنانه و مدرن رسید.

نقطه اوج این مجموعه، لباس‌های توری مشکی‌ای بود که با ستاره‌های نگین‌دار تزیین شده بود؛ تا جایی که نیکول کیدمن برای حضور در شب‌نشینی موزه متروپولیتن آن سال، با یکی از همین پیراهن‌ها درخشید.

کیت بلانشت برای حضور روی فرش قرمز جشنواره فیلم بریتانیایی بفتا، سال ۲۰۱۶، یک پیراهن سفارشی از مک‌کویین را به تن کرد. سارا برتون در طراحی این لباس، یک دامن پردار را با نیم‌تنه‌ای که از گلدوزی‌های گل‌دار پوشیده بود، هماهنگ کرده بود.

بلانشت در سال ۲۰۲۰ و در جشنواره فیلم ونیز، نیم‌تنه این پیراهن را با یک شلوار شیک دوباره پوشید.

لیدی گاگا از مشتریان قدیمی خانه الکساندر مک‌کویین است، اما برخی از لباس‌هایی که برتون برای او طراحی کرده است، بیش از بقیه بر تن این خواننده پاپ درخشیدند.

یکی از این لباس‌ها پیراهن ابریشمی مشکی‌ای بود که گاگا در مراسم اسکار ۲۰۱۹ پوشیده بود، همان‌جایی که برای اولین بار مجسمه طلایی را برای قطعه «کم‌عمق» (Shallow) مرتبط با فیلم «ستاره‌ای متولد شد» (A star is born) دریافت کرد. لیدی گاگا در این لباس که ترکیبی از کرست و دامنی بود که در قسمت باسن طراحی اغراق‌شده‌ای داشت، به ستاره مراسم تبدیل شد. درخشش او را گردنبند الماس ۱۲۸ قیراطی تیفانی تکمیل می‌کرد.

اما قبل از رسیدن به شب اسکار، گاگا در اولین نمایش فیلم «ستاره‌ای متولد شد» در لندن هم یکی دیگر از طراحی‌های برتون را پوشید. این بار گاگا پیراهن تور ارگانزای سفیدی از مجموعه پاییز و زمستان ۲۰۱۳ مک‌کویین انتخاب کرده بود که حال و هوایی کاملا متفاوت با زمان حال داشت.

مجموعه پاییز و زمستان ۲۰۱۳ برتون، تنها شامل ۱۰ مدل لباس بود که به پنج زیرگروه عشای ربانی، راهبه‌ها، کاردینال‌ها، پاپ‌ها و فرشتگان تقسیم می‌شد. لباسی که لیدی گاگا به تن داشت، یکی از دو لباسی بود که او برای پاپ‌های مجموعه خود و با الهام از ملکه‌های بریتانیا طراحی کرده بود.

مجموعه بهار ۲۰۲۱

سارا برتون مجموعه بهار ۲۰۲۱ را وقتی که جهان در رخوت و رکود ناشی از قرنطینه همه‌گیری کووید فرو رفته بود، به شیوه متفاوتی ارائه کرد. پس‌از تعطیل‌شدن صحنه‌های نمایش مد، او با همکاری جاناتان گلیزر، فیلم‌نامه‌نویس و کارگردان بریتانیایی، آخرین مجموعه خود را در قالب فیلم کوتاهی در فضای شوم و نفرین‌شده، در ساحل رودخانه تیمز (Thames riverbank) در حالی به تصویر کشید که ضرباهنگ موسیقی در پس‌زمینه، تشویش و اضطراب به دل بیننده می‌انداخت.

آندرس کریستن مدسن، نویسنده ووگ، در گزارشی که درباره این فیلم کوتاه نوشته است، به یادداشت‌های برتون اشاره کرده که شکل، فرم و کلیت لباس را با هدف یافتن زیبایی در سادگی، در کنار انتقال احساسات و ارتباطات انسانی از طریق مد، هدف قرار داده است. به تعبیر نویسنده مقاله، رویکرد ساده و ساکت این مجموعه، تجربه برتون از تنهایی شدید قرنطینه در لندن را منعکس می‌کند.

احتمالا یکی از شاخص‌ترین لباس‌هایی که سارا برتون به‌تازگی برای کیت طراحی کرده است، پیراهن سفیدی باشد که او در تاج‌گذاری شاه چارلز سوم پوشید.

یک پیراهن ابریشمی که گل‌های نماد چهار کشور اصلی کشورهای مشترک‌المنافع، با نخ‌های نقره روی آن گلدوزی شده بود.

مجموعه پاییز ۲۰۲۳

مجموعه‌ای که برتون برای پاییز امسال طراحی کرد، بار دیگر به یادمان آورد که الکساندر مک‌کویین یکی از بهترین‌ها در دنیای مد است. نائومی کمپبل، سوپر مدل ۵۳ ساله، در حالی اولین لباس این مجموعه را نمایش داد که تمرکز بر دوخت در سرهمی مشکی با بالاتنه کرستی که به تن داشت، به‌وضوح دیده می‌شد.

او در این مجموعه که با کت‌وشلوارهای مشکی، پیراهن و کراوات‌‌های مشکی و کت‌وشلوارهای راه‌راه، بار دیگر هنر خیاطی دقیق را هم در لباس‌های مردانه و هم زنانه نشان داد و ثابت کرد که وجه تاریک تخیل الکساندر مک‌کویین در لندن هنوز زنده است.

این مجموعه و ارائه آن سرشار از ارجاعات مختلف است. چنانچه سارا موور در مقاله‌ای که برای ووگ نوشته است، از قول برتون نوشت برش لباس‌های راه‌راه را از کیت بلانشت در فیلم تار، الهام گرفته است و این جدا از ایده‌ای بود که نقاشی‌های آناتومی بدن لئوناردو داوینچی برای طراحی به او داده بود.

علاوه بر این، موزیکی که هنگام نمایش لباس‌ها پخش می‌شد، موسیقی پس‌زمینه نمایش «ژاندارک» الکساندر مک‌کویین در پاییز ۱۹۹۸ بود و یک تصویر ویدیویی از عکاسی استاپ‌موشن (استاپ موشن یکی از تکنیک‌های انیمیشن‌سازی است که در آن شیء را فریم به فریم حرکت داده و دوربینی تصاویر آن را ضبط می‌کند) ویکتوریایی «ادوارد مای‌بریج» هم به‌صورت وارونه دیوارها را پوشانده بود. همان‌طور که برتون می‌گوید: «به نظرم همه‌چیز در دنیا وارونه است.»

آخرین مجموعه، بهار و تابستان ۲۰۲۴- آناتومی ۲

آخرین مجموعه برتون در الکساندر مک‌کویین یک نمایش نمادین زنانه بود. این مجموعه با نام «آناتومی ۲»، ارزش‌ها، مهارت‌ها و زیبایی‌هایی را که برتون در طول ۲۶ سال حضور خود در این خانه ارائه کرده بود، به تصویر کشید. او در بیانیه مطبوعاتی خود نوشت که در طراحی این مجموعه از آناتومی زنانه، ملکه الیزابت اول، [کتاب] رز قرمز خونی و ماگدالنا آباکانوویچ، هنرمند سرکش و قدرتمندی که هرگز از مواضع خود کوتاه نیامد، الهام گرفته است. او در ادامه اعلام کرد که این نمایش به لی الکساندر، موسس خانه مد مک‌کویین، اختصاص دارد که آرزو و اشتیاقی که برای توانمندسازی زنان داشت، انگیزه و محرک او بوده است.

به گواه کتی هورین، نویسنده نشریه «کات»، مک‌کویین عاشق زنان قوی، تاریخ بریتانیا و طبیعت بود، و نمایش پایانی برتون همه این‌ها را با هم داشت. این نویسنده در ادامه نوشت که هیچ‌کدام از مدل‌های این مجموعه مطابق مد یا مفاهیم بازاریابی «لوکس ملایم» طراحی نشده بودند. گویی در برش‌های دقیق و کارشناسی می‌خواهد بگوید «ما این هستیم».

درنهایت برتون پس از لباس پایانی که نائومی کمپبل در سبک سرتاپا نقره‌ای با بالاتنه تمام منجوق‌دوزی شده، و دامن رشته‌ای به نمایش گذاشت، در میان تشویق بی‌پایان حضار روی صحنه آمد، تا برای آخرین بار بر سکوی نمایش الکساندر مک‌کویین از تماشاچیان خود تشکر کند.

او یکی از چندین هنرمندی است که بعد از پایان همه‌گیری خانه‌های مد خود را ترک کرده‌اند، و هنوز از بازگشت تمام‌عیارشان خبری نیست. امیدواریم برتون پس از مدتی استراحت بازهم به عرصه مد بازگردد، همان‌طور که در مورد بازگشت الساندرو میکله گوچی لحظه‌شماری می‌کنیم.