بررسی کارکردهای لباس در سریال queen’s gambit

کارکرد هویتی لباس در سریال queen’s gambit

اولین اصل در طراحی لباس فیلم در نظر گرفتن نکاتی است که کارکردشان معرفی درونیات و روحیات کاراکترهاست. اما اینکه لباس، در کسوت شناسنامه کاراکتر و هویت آن قرار بگیرد، اتفاقی است که در گامبی وزیر رخ می‌­دهد. Gabriel binder طراح لباس آلمانی سریال بسیار هوشمندانه از این کارکرد بهره برده است. او پیش از این نیز با آثاری مثل in the land of blood and honey ساخته­‌ی Angelina Jolie و فیلم پرافتخار the lives of others  هوشمندی خود را به رخ کشیده است.

لباس‌ها داستانی مجزا و در عین حال تکمیل کننده­‌ی خط داستانی اصلی دارند. این نکته از اولین تا آخرین لباسی که بث هارمن به تن دارد، قابل مشاهده است. بث هارمن کوچک، با لباسی وارد یتیم خانه می­‌شود که مادرش شخصا نامش را بر آن گلدوزی کرده. لباسی که تنها نشان مادر از دست رفته بث است و به محض ورود او به یتیم خانه، در کوره آتش انداخته می­‌شود. بث باید لباسی به تن کند، که هیچ ویژگی بارزی ندارد. لباسی خاکستری و بدون هویت، مثل خود بث.

 لباس‌­های بث نوجوان، در خنثی­‌ترین حالت ممکن قرار دارند چون او حقی در انتخاب پوشش ندارد. اما به محض اینکه به استقلال شخصی می­‌رسد، حق انتخابش نیز به او باز می­‌گردد. ما اولین جرقه­‌های هویت را در لباس او می­‌بینیم.

کارکرد تاریخی لباس در سریال queen’s gambit

به خاطر زمان رخداد سریال، لباس‌­ها به خودی خود نقش تاریخی دارند و معرف مد و چگونگی پوشش در زمان خود هستند. اما چیزی که کارکرد تاریخی لباس‌­های گامبی وزیر را هوشمندانه جلوه می­‌دهد، سلیقه‌­ای است که برای بث هارمن در انتخاب لباس­‌هایش در نظر گرفته شده است. او به خاطر ناهمخوانی با جریان‌­های اجتماعی نرمال، به سراغ انتخاب لباس­‌هایی می­‌رود، که یادآور جریان انقلاب ضدفرهنگی ۱۹۶۰ در غرب هستند. انقلابی که آغازگر جریان­‌های ضدنژادپرستی، ضد تجملگرایی، دفاع از حقوق زنان و غیره شد. در کنار او، انتخاب‌­های بنی در پوشش نیز همین جریان­‌ها را تداعی می­‌کند. بنی همچون بث، با جامعه ناهمخوان است، و پوشش کابویی او که یادآور استایل اندی وارهول است نیز بر این بیرونی بودن دامن می‌­زند.

کارکرد روایی لباس در سریال queen’s gambit

در این بین باید به جزئیاتی هم اشاره کرد که، کارکرد روایی مشخص‌­تری دارند. مثلا طراحی لباس بث هارمن در ابتدایی­‌ترین صحنه سریال. یعنی جایی که بث تحت تاثیر شبی که داشته با وضعی آشفته در مقابل بورگف قرار می‌­گیرد. لباسی که بث به تن دارد، با ترکیب رنگی سبز و برش ساده و سرراست، عینا یادآور قرص­‌های سبز رنگ و مخدری است که استفاده می‌­کند.

بث، هربار برای مبارزه­­ای جدید آماده می­‌شود، به المانی از گذشته، یا در واقع به نقطه‌­ی­­ امنش برمی‌­گردد. وقتی در  کافه از بنی شکست می‌­خورد، پالتوی مادرخوانده‌­اش را می­پوشد و در تخت فرو می‌­رود. وقتی برای مذاکره بر سر خانه در مقابل پدرخوانده‌­اش قرار می­گیرد، همان پالتو را، به مثابه زره جنگ به تن می­‌کند. وقتی برای آخرین بار در برابر بورگف قرار می‌­گیرد، لباسی همچون لباس گلدوزی شده‌­ی کودکی­‌اش بر تن می­‌کند. لباسی با همان رنگ و تقریبا همان جنس و طراحی.

اما بارز­ترین ویژگی روایی در لباس آخر بث نمایان می­­‌شود. جایی که بث شاه دنیای شطرنج را مات کرده، و تنها ملکه‌­ی باقی مانده بر صفحه است. پالتوی سفید و کلاه روسی بث در سرمای شوروی، او را کاملا در شمایل ملکه یا همان وزیر سفید شطرنج قرار می‌­دهد. ملکه سفید و قدرت­مندی که در زمین مهره­‌ی سیاه به پیروزی نهایی رسیده است.

اما یکی از جزئی­‌ترین جایگذاری­‌های روایت، در لباس پیرمرد روسی است در آخرین نما در مقابل بث قرار می­‌گیرد. پیرمردی که طراحی لباسش یادآور سرایدار پیر مدرسه و پدر معنوی بث است، و انگار با حضورش داستان به ابتدا باز می­‌گرداند.

چهارخانه‌­های شطرنج؛ المان­‌های اصلی تصاویر 

بث در اولین مصاحبه‌­اش عنوان می‌­کند آنچه در شطرنج او را جادو کرده، خانه­‌های چهارخانه و سیاه و سفید آن است. نکته‌ای که Gabriel binder در جزئی­‌ترین طراحی­‌هایش نیز درنظر گرفته است. اکثریت لباس­‌های بث، از پترن و الگویی چهارخانه بهره برده است. اما جزئی‌­ترین استفاده از این طرح، در دکمه­‌های سرشانه پیراهنی است که بث، در برابر نوجوان روسی بر تن می­‌کند.

چهره‌­های موثر در طراحی لباس کاراکتر Beth Harmen

یکی از راهکارهای طراحان لباس باهوش، در مواجهه با فیلنامه­‌های تاریخی، ارجاع دادن به هنرمندانی است که در آن برهه­‌ی زمانی تاثیرگذاری زیادی بر مد و فشن می‌­گذارند. Gabriel binder در گفت­و­گو با vogue و insider، از چهره­‌های زیادی نام برده که بث هارمن در پوشش از آن‌­ها متاثر شده است. Jean Seberg، ستاره­‌ی breathless ژان لوک گدار، یکی از کسانی است که مورد توجه طراح باهوش این سریال بوده است. یکی دیگر از این ستاره‌­ها edie sedgwick، دختر سال ۱۹۶۵ آمریکاست، که به عنوان مدل و آیکان فشن دهه ۶۰ میلادی شناخته می‌­شود. استایل audrey Hepburn نیز به شدت در طراحی کمد شخصیت بث تاثیرگذار بوده است.

اما نباید تاثیر استایل Biba fashion را نیز نادیده گرفت.Biba fashion  که توسط Barbara Hulanicki در لندن آغاز شد، یکی از استایل­‌های محبوب دهه ۶۰ و ۷۰ بود که به سرعت در سراسر اروپا و آمریکا فراگیر شد. این تاثیرگذاری در لباس­‌های شیک و ساده بث هارمن نیز، قابل مشاهده است.  

قدم به سوی موفقیت سریال queen’s gambit

Queen’s gambit در سال ۲۰۲۰ به یکی از پربیننده­‌ترین محصولات Netflix تبدیل شد. این سریال علاوه بر جذب مخاطبان بالا، باعث بالا رفتن درخواست­‌های عضویت در سایت رسمی chess.com شد. طراحی تمام عناصر سریال به قدری هوشمندانه و پر از جزئیات است، که در مقایسه با آثار همزمان با خود، چندین قدم رو به جلو عمل کرده است. هوشمندی که متاثر از ذهن خلاق Scott Frank، خالق سریال است. ستاره ی سریال Anya Taylor-Joy نیز با درخشش بی­‌نظیرش، به جایگاه ویژه­ای در هالیوود دست پیدا کرده. جایگاهی درخشان، همچون بث هارمن.