بررسی لباس یقه اسکی در طول تاریخ به عنوان سمبل قدرت و مبارزه

گردن انسان عضوی است که به جز نشانه‌هایی از گذر عمر و افزایش سن، حقایق بیشتری مانند خشم، خنده و تنش در رگ‌های آن آشکار می‌شود، حقایقی که غیرقابل انکار هستند. گردن ما هم نمایانگر اعتماد به نفس است و هم بیانگر ترس در وجود آدمی، آنچانکه فرد با پوشاندن گردن خود به یک ابهام قدرتمند دست می‌یابد. برخی معتقدند که چهره‌های ما واقعیت ما نیستند، بلکه گردن ما حقیقت درونی ما را بیان می‌کند. و درست همین جاست که لباس یقه اسکی می‌تواند حقایق بدن را به طرز عجیبی پنهان کند.
از زمان پیدایش یقه اسکی، محافظت از گردن چه به معنای واقعی کلمه؛ چه به صورت استعاری و یا هر دو عملکرد مورد استفاده قرار ‌گرفته است. لباس‌های یقه اسکی در طول تاریخ نمادی از قدرت، شورش، خوش استایلی و تواضع بوده‌اند.
اما سوالی که ممکن است برای شما پیش آید اینست که چگونه این آیتم تاریخی به نمادی از قدرت و مبارزه تبدیل شده است؟!
ما در این مطلب کمد علاوه بر اشاره کوتاهی به پیدایش و تاریخچه‌ی این یقه‌ی جذاب، مروری بر استفاده از این لباس جسور در نقاط حساس تاریخ داشته‌ایم و از شما می‌خواهیم تا پایان مطلب با ما همراه شوید. ‌

تاریخچه یقه اسکی

قدمت پیدایش لباس یقه اسکی به اروپای قرون وسطی باز می‌گردد، زمانی که شوالیه‌ها این لباس را زیر زنجیرهای زرهی خود می‌پوشیدند تا از ساییدگی زنجیرها به گردنشان جلوگیری کنند. اما وقتی صحبت از جذابیت یقه اسکی به میان می‌آید، اولین نشانه‌های اصلی آن را می‌توان در قرن نوزدهم ردیابی کرد. به غیر از اینکه این آیتم گیرا نماد شیک پوشی پاریسی بود؛ به واسطه‌ی کاربردی بودن، محافظت و حس گرما مناسب ماهیگیران و سایر کارگرانی بود که در زمستان و در آب‌و‌هوای سرد کار می‌کردند. دقیقا به همین دلایل طراحی این یقه بسیار مورد توجه و علاقه‌ی سربازان و ملوانانی قرار گرفت که به خاطر نوع شغلشان، نمادی از مردانگی و کار سخت بودند.

اما در اوایل دهه ۱۹۰۰، با محبوب شدن استایل گیبسون گِرل Gibson Girl که برگرفته از یک شخصیت خیالی در نقاشی بود، سرنوشت دیگری برای این یقه‌ی جذاب رقم خورد. گیبسون گرل که دختر ایده‌آل از لحاظ بصری آن زمان را به تصویر می‌کشید، عموما به عنوان یک زن فعال، جذاب و مستقل تجسم می‌شد. چون تواضع یکی از اصلی‌ترین خصلت‌های گیبسون گرل بود، لباس یقه اسکی که مورد علاقه‌ی قشر کارگر و متواضع نیز بود جای پای خود را در این استایل باز کرد و از یونیفرم مرد کارگر به سبکی اغواکننده تبدیل شد.

تصویری از زنان با استایل گیبسون گرل و لباس یقه اسکی در دهه 1900

یقه اسکی؛ یقه ای که سمبل مردانگی بود

در اواسط دهه ۱۹۲۰، به دلیل نوع طراحی یقه‌ی اسکی و همچنین کاربردش بسیار محبوب شده بود تا جائیکه شروع به شکل‌گیری شخصیت خاص خود کرد. آنچنانکه Troy Patterson در مجله نیویورک تایمز اشاره کرد نویل کواردNoël Coward نمایش نویس انگلیسی به دلیل پوشیدن این مدل لباس و یقه‌ی مقتدر معروف شده است. به طوری که استایل او به سرعت توسط مردان جوان کپی شد. آنجا بود که این یقه مورد توجه روشنفکران خلاق قرار گرفت و از ریشه‌های کاربردی و فایده گرایانه‌اش جدا شد اما بازهم به عنوان آیتمی مردانه مورد قبول و پذیرش بود.

اما به مرور این یقه‌ی محبوب و فریبنده در بین دختران دانشگاهی که استایل خودشان را از برادرانشان الگوبرداری می‌کردند، بسیار جا باز کرد. اما این الگوبرداری هیچ‌گاه از سوی مردان به عنوان پوششی برای بانوان پذیرفته شده نبود.
در تابستان ۱۹۲۵ نویسنده‌ی مد، مری مارشال Mary Marshallدر روزنامه‌ The Cincinnati Enquirer نوشت:” همیشه در مورد لباس‌های یقه اسکی که نماد خودکفایی و مردانگی هستند و توسط زنان پوشیده می‌شوند موضع سختگیرانه‌ای وجود دارد و پذیرش آن برای مردان دشوار است.” این نگرش در حدی بود که مردان معتقد بودند هرچه پهنای یقه بیشتر باشد، ابهت و مردانگی آنها نیز بیشتر است.

ورود یقه اسکی به دنیای هالیوود

با وجود چنین نگرش‌هایی طبیعی بود که پلوور یقه اسکی با سمبل و نماد مردانگی مدرن آمریکایی یعنی کلارک گیبل Clark Gable؛ هنرپیشه‌ی مشهور آمریکایی همراه شود. مردی جذاب که در دهه ۱۹۳۰ با مجموعه‌ای از ژاکت‌های یقه اسکی کرم رنگ که مانند قابی چهره‌ی کاملا متقارن او را گیراتر نشان می‌داد به اوج شهرت خود رسید.

در اواسط قرن بیستم یقه اسکی مردانه تبدیل به آیتمی شد که ما امروزه می‌بینیم و پس از پایان جنگ جهانی دوم بود که زنان علنا شروع به پوشیدن این لباس جنجالی کردند. سیلوئت جدید آن توسط بازیگر هالیوودی جین منسفیلید Jayne Mansfield پوشیده شد و به عنوان نمادی فریبنده و اغواگر رایج شد.

پس از جین، مرلین مونرو Marilyn Monroe که نماد مد ابدی است در تصاویر آرشیو خود یک استایل جاودانه با شلوار سفید و پلوور یقه اسکی مشکی دارد. در این عکس که در سال ۱۹۵۳ در مجله لایف از مرلین چاپ شده، برخلاف مشهورترین عکس مونرو که سعی دارد پیراهن خود را در برابر وزش باد پایین نگه دارد، لباسهای او به درستی استایل و کدگذاری شده است. به طوریکه در این عکس او دیگر یک ستاره منفعل نیست، بلکه جلوه‌گر زنی مسئول، با اعتماد به نفس، محکم و سرکش است.

از دیگر چهرههای فشن آیکون، آدری هپبورن ستاره بزرگ هالیوود است که در فیلم Funny Face یقه اسکی مشکی پوشیده و خودش معتقد بود: یک پلوور مشکی یقه اسکی، جذابیت قدرتمندی دارد آنچنانکه می‌گوید من متفاوت هستم.

و همین مسئله ارتباط رو به رشد این یقه‌ی قدرتمند را با قشر تحصیلکرده، فیلسوفان، هنرمندان و روشنفکران آزاد اندیش را تقویت کرد. و یقه اسکی به عنوان ابزاری نمادین میان روشنفکران محبوبیت یافت. با رویش این نگرش، در پایان جنگ جهانی دوم، زمانی که زیبایی‌شناسی رنسانس فرهنگی پاریس و جهان غرب را فراگرفت، فلافسه نیز با الهام از نویسندگان آزاداندیش فرانسوی شروع به پوشیدن لباس های نمادین یقه اسکی کردند.

یقه اسکی؛ از یک نماد فریبنده تا یک نماد فرهنگی

در راستای نگرش بوجود آمده درباره‌ی این یقه‌‌ی تاریخی، در دهه‌ی ۷۰ میلادی ارتباط جالبی با جریان فمنیستی ایجاد شده برقرار کرد. فعالان فمینیستی دوروتی بیتمن هیوز Dorothy Pitman Hughes و گلوریاGloria Steinem در حالی که مشت‌های خود را به نشانه‌ی همبستگی و اعتراض بالا برده بودند، بلوزهایی با یقه‌ی اسکی بلند و ساده و منحصر بفرد خودشان را بر تن داشتند.

این عکس هم اکنون نیز، یکی از نمادین‌ترین تصاویر ماندگارتاریخ است که نشانگر بیانیه تاریخی توانمندسازی زنان و مبارزه برای حقوق برابر است.

با به راه افتادن جنبش آزادی زنان، این دو فعال سیاسی به مناطق مختلفی سفر و در مورد جنبش آزادی زنان سخنرانی کردند. و این در حالی بود که در این دهه جنبش‌های فمنیستی و حقوق مدنی به سمت بطن زندگی مردم عادی هجوم آوردند. و آنجا بود که چه به معنای واقعی و چه به معنای مجازی لباس یقه اسکی به نوعی لباس مقاومت و مبارزه و همچنین لباسی بدون جنسیت تبدیل شد.
اگر دوست دارید درباره‌ی استفاده از صنعت مد برای حمایت از فمنیسم بیشتر بدانید به مطلب صنعت مد و فمنیسم سر بزنید.
گلوریا و دوروتی دوباره در سال ۲۰۱۴ باهم متحد شدند و تصویری تاثیرگذار را بعد از سالها مبارزه جلوی دوربین عکاس اهل فلوریدا بازسازی کردند. اما این بار خرد و تجربه در لبخندهایشان منعکس شده است. این دو جنگجوی فمنیست همچنان به رهبری و الهام بخشیدن به نسل‌های بعدی ادامه می‌دهند.

با توجه به تمام آنچه گفته شد، درمی‌یابیم لباس یقه اسکی تبدیل به یک قطعه حاشیه‌ای ضد فرهنگی شده که برای نشان دادن مخالفت زنان با نقش‌های جنسیتی سنتی زنانه مورد استفاده قرار می‌گیرد.‌ پوشیدن این لباس توسط فمنیست‌ها این پیام را در بر داشت که ” زن چیزی فراتر از عناصر بصری بدنش است و بدن زن تمرکز اصلی ما نیست”.
مارژون کارلوس در ژانویه 2017 در مجله vogue نوشت:” از گذشته تا به امروز؛تصویر یک پلوور یقه اسکی مشکی، یک مشت گره کرده بلند و مدل موی afro می‌تواند الهام‌بخش و نماد مبارزه و قدرت باشد. تصویری که تاثیر بصری، پایدار و پویا دارد.

با پوشیدن یقه اسکی مشکی نخبه‌گرایی را فریاد بزنید

استیو جابز Steve Jobs ؛ بنیانگذار فقید شرکت اپل، به طراح لباس ژاپنی ایسی میاکه گفت تا یک پلوور یقه اسکی مشکی آستین بلند برای او طراحی کند تا یونیفرم روزانه و همیشگی او شود. او از ایسی میاکه خواست 100 تا یقه اسکی مشکی برای او تولید کند تا از دردسر انتخاب یک لباس برای سر کار رفتن دور شود.

اگرچه مشخص نیست که جابز می‌خواسته عمدا لباسی را بپوشد که تاریخچه‌ی بحث برانگیزی داشته یا نه، اما مطمئنا هدفش ایجاد تصویری از برندش بوده است. پوشیدن چنان لباس ساده‌ای توسط میلیاردی همچون او، معنای عمیق‌تری دارد و بیانگر عبور از خط قرمزهاست. آقای خاص دنیای تکنولوژی به طور هم زمان کت و شلوار و کراوات که لباس رسمی بیزنس من‌ها محسوب می‌شود را در سطح جهانی رد کرد و هم حس خودش از مد را توسط عمل‌گرایی و اخلاق کاری بیان کرد.
ریک اونز Rick Owen’s طراح لباس آمریکایی که سبکی آوانگارد دارد، لباس ساده‌ای همچون یقه اسکی جایگاه ویژه‌ای در کمد لباس این طراح مشهور دارد. همانطور که اخیراً گفته: “من واقعاً نمی‌توانم هر روز برای انتخاب لباس‌هایم وقتم را تلف کنم، بنابراین لباس‌هایم به نوعی یونیفرم تبدیل شده اند. من بیست نسخه از لباس یقه اسکی مشکی دارم و با کفش های کتانی که خودم طراحی کردم می پوشم”. در ذهن اوونز، یقه‌ی اسکی « قطعه‌ای معماری گونه، رسمی و سرسخت » است که می تواند بدن را به قلعه‌ای قدرتمند تبدیل کند.
مطلب فشن بستری برای انتقال معنا با طراحی، Rick Owen’s

انتخاب سیاستمداران کراوات است یا لباس یقه اسکی؟

فقط زنان در عرصه‌ی سیاست نیستند که بر اساس آنچه می‌پوشند مورد قضاوت قرار می‌گیرند. این لباس تاثیرگذار گویی در بزنگاه‌های حساس تاریخ به کمک سیاستمداران مرد هوشیار نیز آمده است. افرادی که در شرایط سخت سیاسی و اجتماعی می‌خواهند که جزوی از مردم و در کنار مردم باشند.
امانوئل مکرون Emmanuel Macron رئیس جمهور فرانسه و وزیر دارایی‌اش برونو لومر Bruno Le Maire هنگامی که می‌خواستند مقررات جدیدی که درباره‌ی سیستم گرمایش ادارات برای رویارویی با سرمای زمستان را عنوان کنند، به جای استفاده از پیراهن مردانه و کت و شلوار و کراوات از ژاکت یقه اسکی مشکی در زیر کت و شلوارشان استفاده کردند.

از زمان روی کار آمدن مکرون در سال 2017، این رئیس جمهور ثابت کرده است که از تصویر به عنوان یک ابزار ارتباطی کوتاه استفاده می‌کند. سرژ کریرا، مدرس دانشگاه ساینس پو، معتقد است که او از نمادها بسیار استادانه و زیرکانه استفاده می‌کند. پس جای تعجب نیست که به نظر برسد استفاده از یقه اسکی انتخاب استراتژیک دیگری باشد.
می‌توان نتیجه گرفت ، این فقط زنان در عرصه‌ی سیاست نیستند که باید به این فکر کنند که در لحظات حساس تاریخ چه بپوشند، بلکه کافیست بدانیم وقتی لباسی می‌پوشیم چه تصویری با چه نگرشی از ما بر جای خواهد ‌ماند.

کلام آخر

همانطور که گفته شد لباس یقه اسکی از دیرباز نمادی از براندازی و مناسب نشان دادن قدرت زنان بوده است. لباسی که به مرور زمان و در روزگاری که طیف وسیعی از لباس‌های جنسیتی وجود داشت به آیتمی خنثی و بدون جنسیت تبدیل شد. این لباس با رویکرد جامعه که می‌خواست بگوید چه کسی می‌تواند چه چیزی را بپوشد و چه کسی نمی‌تواند بسیار مبارزه کرد.
این کمد لباس که با زنان قدرتمند در طول تاریخ مرتبط است، فراز و نشیب های زیادی را به خود دیده است. شاید زنان در سرتاسر جهان آن را در دل خود نگه دارند تا از روح این شخصیت‌های تأثیرگذار بهره ببرند.

اما به نظر شما آیا تاکنون لباسی این چنین جسور همانند لباس یقه اسکی در طول تاریخ بوده است؟