مشکلات مُد سریع یا Fast Fashion

شاید برای همه ما پیش آمده باشد که بدون اینکه نیازی به لباسی داشته باشیم با دیدن یک لباس با طراحی خوب و یا از یک برندِ خوب بلافاصله به داشتن و خریدن آن ترغیب شویم. ولی معمولاً یک فرد عادی نمی‌تواند برای یک شلوار جین با طراحی ساده هزینه زیادی کند. پس این فرد در چنین موقعیتی چه می‌کند؟ احتمالا به سراغ برندهایی با قیمت های مناسب تری مثل Zara، H&M (و برای ما ایرانی برندهایی مانند LC Waikiki یا Koton) می‌رود. شما می توانید این لباس‌های با کیفیت و قیمت مناسب را تنها با یک کلیک در سایت بخرید. ولی به این سادگی‌ها هم نیست و مد سریع خیلی بیشتر از آن‌چه پشت ویترین و در سایت ها می‌بینید برای شما هزینه دارد. 

ماندگاری 

مد سریع اصلا ماندگاری ندارد. فقط برای یک جفت شلوار جین معمولی ۲۰۰۰ گالن آب صرفِ رشد پنبه‌ی کتانِ آن می‌شود و برای یک تیشرت معمولی۷۱۳ گالن آب ! متاسفانه این مسئله غیر قابل اجتناب است که مد سریع می تواند آسیب جبران ناپذیری به محیط زیست وارد کند.

شرکت‌های فست فشن هم این شرایط را بدتر کرده‌اند. پشت پرده‌ی رنگِ هر لباسی رد پای مصرف آب دیده می‌شود و شرکت‌های مد سریع اغلب این لباس‌ها را با کیفیت پایین و با روش هایی ناکارآمد و غیراستاندارد تولید می‌کنند که همین امر منجر به مصرف مقدار آب بیشتری برای تولید جین‌ها و تیشرت‌هایی می‌شود که حداکثر شش ماه بر تنِ ما دوام می‌آورند. البته که کشاورزی به طور کلی آب زیادی مصرف می‌کند ولی اگر جینی که تن شماست ۲۰۰۰ گالن آب مصرف کرده تا به این‌جا برسد احتمالا انتظار دارید که کیفیت بالاتری داشته باشد و حداقل بیش‌تر از یک سال دوام بیاورد. 

پوشاک مُد روز 

یکی دیگر از مشکلات ماندگاری پوشاک، روند پشت پرده‌ی فست فشن است. خرده فروشانِ مد سریع با مد روز پیش می‌روند. یعنی طراحی، تولید و اساس مصرف از یک دوره‌ی طولانی به چند هفته کاهش پیدا می‌کند. این به این معنی است که طراحان وقتی برای خلاقیت ندارند، کارخانه‌ها به ندرت وقتی برای ارزیابی موثر کیفیت لباس دارند و مصرف کنندگان آخرین ورژن شناخته شده‌ی مد را یک هفته پس از مد شدن آن می‌خرند. 

این روند به نفع همه نیست زیرا بازار کاملا متکی به سریع پیش رفتن و پیش بینی برندها است. مصرف کنندگان لباس‌های ماه گذشته‌ی خود را داخل کمد میگذارند تا لباس‌های جدیدی برای ماه بعد بخرند که یک ماه دیگر از مد می‌افتند و بدین ترتیب اصالت بازار به سرعت می‌میرد. فست فشن اصلا رابطه‌ای با پایداری ندارند و این تضاد را در این سال ها کاملا آشکار کرده است.

کار و اقتصاد

خب، شاید اصلا روند طراحی و حفظ محیط زیست اهمیت چندانی برای شما نداشته باشند. ولی یکی از مسائل اصلی فست فشن ارزان بودن آن است. چرا باید این پوشاک انقدر ارزان باشند؟ پاسخ کار “بردگی” است.

بیگارگاه ها

بیگارگاه‌ها خیلی در دنیای مد ناشناخته نیستند و بسیار عجیب است که چقدر این کارگاه های بهره کشی در صنعت مد پذیرفته شده هستند. به هرحال؛ شرایط کار بسیار بدتر از آن است که فکرش را بکنید. نیروی کار، که متاسفانه اغلب زنان هستند، تقریبا هیچ حقی برای خود ندارند از جمله عدم مرخصی زایمان یا مرخصی استحقاقی با حقوق. این به این معنی است که به طور معمول نیروی کار اغلب بدون بیمه و باحقوق ناچیز در کشورهای در حال توسعه مانند هند و برخی نقاط آفریقا به کار گرفته می‌شوند. 

استانداردهای ایمنی ضعیف

ولی این شرایط که استانداردهای امنیتی برای کارگران در نظر گرفته نمی‌شود هر روز بدتر می‌شود. درسال ۲۰۱۴ در بنگلادش کارخانه‌ی Rana Plaza فرو ریخت و نابود شد و ۱۱۳۴ نفر از مردم جان خود را از دست دادند و بیش از ۲۵۰۰ نفر زخمی شدند. با اینکه نابودی کارخانه تراژدی غم انگیزی بود ولی در اینگونه کارخانه‌ها آتش سوزی‌ها و خرابی‌های کوچکتر دور از انتظار نیستند و مرگ و صدمه کارگران یک امر معمولی است. کارگران به چشم نوکرانی یکبار مصرف دیده می‌شوند که در ازای هر ساعت فقط یک پِنی دریافت می‌کنند آن هم فقط برای تولید لباس‌هایی که یکبارمصرف‌تر ازخودشان هستند. 

با حقوق و دستمزد ناچیز و عدم رعایت اقدامات ایمنی و عدم توجه به رفاه کارگران، مد سریع هیچ مشکلی با استفاده از کارگران ارزان و کسانی که توان شکایت از شرایط کاریشان را بخاطر نادیده گرفته شدن حقوقشان در این کشورها ندارند، ندارد. 

چه کاری از دست ما بر‌می آید؟

خب نتیجه گرفتیم که مد سریع به درد نمی‌خورد، بله! ولی یک فرد معمولی برای کاستن اثراتی که فست فشن روی محیط زیست و حقوق انسان می گذارد چه کاری می‌تواند بکند؟ خب، اقدامات متعددی وجود دارد که می‌توان به وسیله‌ی آن‌ها کمک کرد. 

خرید لباس دست دوم

اولین اقدام دست دوم خریدن است. دست دوم  یعنی لباس‌هایی که خیلی ظاهر قشنگی ندارند و یا قبلا استفاده شده اند و یا اینکه کارخانه تولیدکننده آن دیگر آن مدل ها را تولید نمی‌کند بخرید و با اندکی تغییر آنها رو مطابق مد روز و سلیقه تان در بیاورید و با کمی فداکاری و تلاش می‌توانید لباس‌های خوبی که خوب پرداخته شده اند و با مد سریع هم هم تراز هستند داشته باشید. 

این چرخه‌ی بازیافت نه تنها به کارگران کمک می‌کند بلکه به طور کلی برای محیط زیست هم مفید است چرا که شما به جای خرید لباس‌های نو از پوشاک قدیمی تر استفاده می‌کنید. دست دوم خریدن به شما اجازه‌ی تست بیشتری هم می‌دهد، زیرا این لباس‌ها حتی از لباس‌های فست فشن هم ارزان‌تر هستند و در نهایت کاربرد بیشتری دارند واجازه‌ی آزمایش و تجربه بیش‌تری به شما می‌دهند.

خرید از برندهای ماندگار

برندهایی با ماندگاری بالاتر قیمت بالاتری دارند ولی این قیمت ارزشش را دارد و قابل قبول است. برندهایی مانند NOAH, Levi’s Patagonia, Nudie Jeans و برندهای متعدد دیگر. این برندها بر روی شفافیت، تجارت اخلاقی و تولید اخلاقی تمرکز می‌کنند. این نوع برندها به همه کمک می‌کنند تا در روند زندگی و رشد برپایه‌ی پروسه‌ی تولیدات خود شریک باشند. این گرایش در تضاد کامل با پیشنهادات مشکوک و گاهاً شل و ول شرکت‌های فست فشن است. 

بنابراین شاید سخت باشد که عادت خرید از برندهایی مثل H&M و Zara را ترک کنید ولی بازده اخلاقی و زیست محیطی خیلی بهتر از خرید ساده از این برندهاست. همیشه به دنبال مارک‌های اخلاقی و محیط زیست دوستانه باشید و پوشاک دست دوم را فراموش نکنید.