شاید به ذهن کمتر کسی این نکته خطور بکند که سفرهایی هوایی و مد همراهان نزدیک یکدیگر برای مدتی طولانی بودهاند. صنعت خطوط هوایی از ظاهر و تصویر عمومی کارمندان خود برای ماندگاری در اذهان، جلب و حفظ مشتری بهره میبرد.
لباس مهمانداران خطوط هوایی در طول سالیان به طرز قابل توجهی تکامل یافتهاند. یونیفرمهایی که برای خدمه پرواز انتخاب و طراحی میشوند اغلب میبایست وجهه حرفهای و کاری آنها را حفظ کند و همگام با استراتژی تجاری و بازاریابی آن شرکت باشد. این لباسها میتوانند پیامرسان نکات مختلفی باشند: از جمله درونمایه و یا تم و روح اصلی آن شرکت هواپیمایی را به مسافر منتقل کنند و یا رنگهای لباسها با مشابهت با رنگ پرچم آن کشور پیامآور ملیت و کشور مربوط به آن شرکت هواپیمایی باشد.
چند مورد از شیکترین یونیفرمهای مهمانداران خطوط هوایی: پرواز بر فراز فشن
یونیفرمهای مرتب، موهای آراسته، کفشهای تمیز و براق؛ جزئیات و کلیاتی است که در ظاهر مهمانداران هواپیما توجه ما را جلب میکند. هر شرکت این حق انتخاب را دارد که لباسهای خدمه پرواز خود را مطابق سلیقه و تصویر عمومی شرکت خود طراحی کند و المانهای فرهنگی مربوط به کشور خود را در پارچههایش بگنجاند. این المانهای فرهنگی و جغرافیایی گاهی در مدل موها، سرپوشها یا کلاهها و جنس لباسها نیز گنجانده میشوند و همه آنها باعث میشود که تصویر آن شرکت با همان طرح و رنگ خاص یونیفرمشان در ذهن ما نقش ببندد.
اگرچه شاید از شکوه و زرق و برق سفرهای هوایی نسبت به گذشته کاسته شده باشد و اکنون قشر وسیعتری از مردم با هواپیما سفر کنند اما سبک و سیاق لباسها و مد دهه 60 میلادی هنوز هم منبع الهامی برای طراحی این لباسها است.
برای یک یونیفرم جذاب و حرفهای اکثر طراحان به دنبال تلفیقی از سیاق و نوستالژی گذشته با مدرنیته و دوخت و برش امروزی هستند.
خدمه خطوط هواپیمایی هاینان:
“لورانس ژو” Laurence Xu زمانی که برای طراحی لباس با ایرلاین هاینان، یکی از بزرگترین شرکتهای چینی، همکاری میکرد به خوبی توانست ترکیبی از زیبایی شرق بهعلاوه کاربردی بودن لباسها به سبک غربی ارائه دهد. این طراح زبردست چینی که برای بسیاری از ستارههای سینما و مراسمهای فرش قرمز آنها به طراحی لباس پرداخته است و یا مشاور مد و استایل آنها بوده؛ این لباسهای شیک ابریشمی را اولین بار در هفته مد پاریس به نمایش گذاشت. در پارچهی این لباسها نقوش سنتی کشور چین از جمله ابرها، موج دریا و پرندگان به چشم میخورد. قسمت بالایی پیراهن میدی با آستینهای سه ربع؛ با منحنی خاصی یادآور طرح گل لاله طراحی شدهاست تا بر ظرافت و زیبایی این لباسها تاکید کند.
معرفی شدن به بازار جهانی یکی از اهداف مهم و بلند مدت ایرلاین هاینان بود؛ بنابراین “ژو” عناصر زیبایی شناسی شرق را با المان قدرت و مدرن کتوشلوار غربی درهمآمیخت و روح جدیدی به ستهای این لباسها برای مهمانداران مرد و زن دمید و آنها را در لیست خوشلباسترین خدمه پرواز پیشتاز کرد.
خدمه خطوط هواپیمایی اتحاد:
وقتی به عکس لباسهایی که “اتوره بیلوتا” Ettore Bilotta، برای خدمه ایرلاین عربی اتحاد طراحی کرده است، نگاه میکنید، ناخودآگاه به یاد کاتالوگ و مجلات مد و فشن میافتید. این طراح ایتالیایی روح کوتور و لباسهای زیبای دهه 60 میلادی را با مدرنیته فشنشوهای لندن و نیویورک ترکیب کرده است و به کاربردن رنگ چشمگیری چون بنفش در جزئیات و دامنهای کوزهای فاق بلند برای مهمانداران زن نمونههایی از موفقیت بارز این شخص در تلفیق سنت و مدرنیته است. او از رنگ بنفش سلطنتی و رنگ قهوهای برای این لباسها بهره برده است و در پیراهنهای ابریشمی silk خالخالی، کت و شلوار خوش دوخت و جزئیات چشمنواز این لباسها دقت و ظرافت ایتالیایی مشهود است.
خطوط هواپیمایی ویرجین آتلانتیک ؛ طراح: ویوین وستوود
ظاهر جسورانهای که وستوود برای خدمه ایرلاین “ویرجین آتلانتیک”Virgin Atlantic طراحی کرد باعث شد تا خدمه پروازهای این شرکت، بالقوه از هرکسی که ممکن است به هواپیما پا بگذارد خوشتیپتر باشند. مغز متفکر پشت این پیراهنهای میدی و کتودامنهای زیبا و خوشترکیب و قرمز که رنگ سازمانی این شرکت هم هست این طراح انگلیسی بود که ادعا میکند: “طراحیهایش همیشه یک رابطه پویا و سیال با بدن افراد برقرار میکند و به آنها کمک میکند تا بهتر بتوانند شخصیت خود را از طریق لباسهایشان ابراز کنند.” همچنین این یونیفرمها سازگار با محیط زیست طراحی شدهاست و پلیاستر به کار رفته در پارچههایشان از بازیافت بطریهای پلاستیکی به دست آمده است. برشها و ترکیببندی این لباسها نیز به گونهای هستند که به راحتی میتوان گفت توسط یک طراح چیرهدست آفریده شدهاند.
خطوط هواپیمایی کانتاس متعلق به کشور استرالیا
یکی از شناختهشدهترین طراحان مد استرالیا “مارتین گرانت” Martin Grant، طراحی لباس این ایرلاین را به عهده داشته است. پیراهنهای میدی مشکی رنگ با خطوط نارنجی و صورتی کنار یک شانه، یقه لبهبرگردان بارانیها که به رنگ قرمز بود، کلاهها و کفشهای مشکی نشان میداد که این طراح چقدر به جزئیات زیباییآفرین توجه داشته است. این یونیفرمها اولین بار در سال 2013 بر تن مدل استرالیایی “میراندا کر” Miranda Kerr به نمایش درآمد.
شرکت هواپیمایی کشور فرانسه
لباسهای شیک مهمانداران این شرکت هواپیمایی با آن دستکشهای چرمی قرمز و کمربند پاپیونی حاصل کار “کریستیان لاکروآ” Christian Lacroix طراح و خیاط فرانسوی است که در سال 2005 به ثمر رسید و به این ترتیب مهمانداران این شرکت را در زمره خوشاستایلترینها قرار داد. نقطه تمایز این یونیفرمها این است که کلاه ندارند.
پیش از این “ایر فرانس” Air France در سالهای دهه 1960 با بالنسیاگا Balenciaga و دیورDior نیز همکاری کرده بود.
“لاکروآ” همچنین یونیفرمهای ساده و زیبایی را برای خدمه پرواز شرکت هواپیمایی “چین شرقی” China Eastern Airlineطراحی کرده بود که محوریت رنگها در آن بازهم قرمز و سورمهای بود.
طراحی “پیر بالمان” Pierre Balmain برای ایرلاین سنگاپور Singapore Airline
تصور کنید که لباس کارتان از برند “بالمان” Balmain باشد! مجموعه طراحی شده برای خدمه پرواز سنگاپور با نام “دختران سنگاپور” در سال 1968 توسط “پیر بالمان” Pierre Balmain طراحی شد و شامل چهار پارچه طرحدار با رنگ و اشکال سنتی مربوط به فرهنگ این کشور ولی متفاوت برای چهار یونیفرم مختلف برای مشخص شدن جایگاه شخصی است که آن را میپوشد ( مهمانداران_ مهماندار اصلی_ سرمهماندار_ مدیر پرواز).
“کبایا” نامی است که بر بلوز و دامن بلندی اطلاق میشود که عموما زنان کشورهای مالزی، تایلند، اندونزی و سنگاپور آن را لباس ملی خود میدانند و برای پارچههای رنگارنگ آنها از تکنیکهای طرح و چاپ خاصی استفاده میشدهاست. بر طبق متون تاریخی و تحقیقات ثبت شده اولین شکلهای این لباسهای سنتی به قرن 15 برمیگردد.
محض اطلاعتان خواهران حدید، کارداشیانها، جسیکا آلبا و جنیفر لوپز از طرفداران این برند لوکس هستند.
شرکت هواپیمایی کشوره کره Korean Air
در سال 2005 یونیفرمهایی را برای کارمندان خود طراحی کرد که هر دو گزینه دامن و شلوار همراه بود و با محوریت رنگهایی چون آبی، سفید و کرم بود که از نظر انتخاب چنین رنگهای روشن و پاستلی وجه تمایز قابل توجهی با دیگر ایرلاینها دارد. طراح ایتالیایی “جیانفرانکو فره” Gianfranco Ferré جزئیات را نیز از قلم ننداخته بود و علاوه بر دستمال گردن، سنجاقهایی برای آراستن مو طراحی کرده بود که شبیه پاپیون بود و در طراحی آنها به نوعی از سنجاق سر سنتی بانوان کرهای که “بینیئو” نام دارند، الهام گرفته بود.
هواپیمایی کشور امارات متحده عربی
شاید بتوان گفت نام این شرکت با کلاههای قرمزی که به یک طرف آنها شالی سفید متصل است، برای همیشه در اذهان عمومی گره خورد و ماندگار شد. قرمز، کرم و سفید از رنگهای بهکاررفته در این یونیفرم هستند. بر سر گذاشتن کلاهها در طول مدت پرواز و داخل هواپیما اختیاری است. “سیمون جرسی” طراح لباسهای هواپیمایی امارات را برعهده داشته است و به خوبی موفق شده راحتی را با وجه تمایز درهم آمیزد.
ایرلاین قطر
با مجربترین خدمه و مهماننوازی در سطح بالا در زمره خوشپوشترین خدمه پروازی نیز قرار دارد. رنگ ارغوانی هماهنگ با رنگ پرچم این کشور برای یونیفرم کارکنان این شرکت هوایی انتخاب شده است. قطر در یک رقابت تنگاتنگ با دبی نیز قرار دارد تا پایتخت بعدی مد جهانی تلقی شود. همچنین قطر میزبان بعدی بازیهای جامجهانی است.
کلام آخر با یک تلنگر کوچک
در این مطلب جزئیات و کلیات زیباترین یونیفرمهای خدمه پرواز شرکتهای هواپیمایی را از نظر گذراندیم و زیبایی و تکنیک طراحان خوشسلیقه آنها را تحسین نمودیم اما این نکته را در ذهن داشته باشیم که شاید در دنیایی که ورزشکاران در مسابقات بینالمللی به کلیشههای جنسیتی لباسهای ورزشی خود اعتراض میکنند؛ شاید به نظر برخی این صنعت نیز کمی به “جنسیتزدایی” از مفاهیم نیاز داشته باشد.
داستان یک تغییر
این اتفاقی بود که در هواپیمایی اوکراینی SkyUp Airlines رخ داد و خدمه پرواز و مهمانداران کتوشلوار و کفش کتانی Nike Air Max sneakersرا به لباسهای همیشگی خود ترجیح دادند. ماریانا گریگوراشMarianna Grigorash ، مدیر بازاریابی ایرلاین “اسکای آپ” SkyUp در مصاحبهای گفتهاست که به این “میل به تغییر” کارکنان خود احترام گذاشته است چراکه زمانه تغییر کرده است و زنان نیز به دنبال تغییر هستند و ترکیب “کفش پاشنهدار و رژ لب قرمز” دیگر تصویر یک زن ایدهآل نیست. کارکنان این ایرلاین هنوز مایل هستند که ظاهر آراسته و حرفهای خود را حفظ کنند اما این ظاهر همخوانی بیشتری با سبک زندگی پر جنب و جوش آنان داشتهباشد؛ و این چنین شد که اسنیکرزهای نایک جایگزین کفشهای پاشنهبلند شد.
هواپیمایی کشور نروژNorwegian Airlines نیز از سال 2013 پوشیدن کفش پاشنهبلند و داشتن آرایش صورت را برای خدمه زن، تبدیل به گزینهای اختیاری کردهاست.
کالکشن لباس “غیر جنسیت محور”gender non-specific’ طراحی شده برای ایرلاین کشور ایسلند Icelandic airline Play
این شرکت هواپیمایی به کارکنان و خدمه پروازی خود اجازه داده است تا از بین یک مجموعه لباس طراحی شده، تکههای مورد علاقه خود را برای پوشیدن انتخاب کنند. طراحان این لباسها Gunni Hilmars و Kolla ایدههای قدیمی و کلیشهای و قوانین محدودکننده درباره لباس مهمانداران خطوط هوایی را کنار گذاشتند و با نگاهی تازه یونیفرمهای جدیدی را طراحی کردند که راحتی بیشتری برای مهمانداران هواپیما به ارمغان میاورد. تیشرت، کت و شلوار و کفش کتانی از اقلام این کالکشن هستند. این شرکت هواپیمایی همچنین قوانین سختگیرانه درباره رنگ مو، رنگ لاک ناخن و داشتن تتو بر روی بدن را نیز کنار گذاشته است.