بررسی لباس اقوام بلوچ

هنر سوزن‌دوزی یکی از اصیل‌ترین هنر‌های کهن کشور می‌باشد، که با توجه به تنوع اقلیم و فرهنگ در نواحی مختلف این سرزمین، این هنر از شمال تا جنوب طی دوره‌های گذشته تا کنون رواج داشته است.

در جنوب شرق ایران سوزن‌دوزی‌هایی با عنوان بلوچ‌ دوزی، سیاه‌ دوزی و خامه‌ دوزی کاربرد فراوانی در طراحی و تزئین لباس سنتی اقوام در این منطقه دارند، که هر کدام از سوزن‌دوزی‌های نواحی مختلف ایران معروف یک قوم و فرهنگ می‌باشند.
که از نظر استفاده در الیاف و روش‌های دوخت، پارچه‌ی مورد استفاده و ابزار کاملا باهم متفاوت هستند.
آنچه که مورد توجه می‌باشد این است که بیشتر تکنیک‌های سوزن‌ دوزی‌ها بسیار مشابه بلوچ‌ دوزی است، شاید بتوان سوزن‌ دوزی بلوچ را مادر سوزن‌ دوزی‌های ایرانی معرفی کرد.

در جنوب شرق ایران سوزن‌دوزی‌هایی با عنوان بلوچ‌ دوزی، سیاه‌ دوزی و خامه‌ دوزی کاربرد فراوانی در طراحی و تزئین لباس سنتی اقوام در این منطقه دارند، که هر کدام از سوزن‌دوزی‌های نواحی مختلف ایران معروف یک قوم و فرهنگ می‌باشند.
که از نظر استفاده در الیاف و روش‌های دوخت، پارچه‌ی مورد استفاده و ابزار کاملا باهم متفاوت هستند.
آنچه که مورد توجه می‌باشد این است که بیشتر تکنیک‌های سوزن‌ دوزی‌ها بسیار مشابه بلوچ‌ دوزی است، شاید بتوان سوزن‌ دوزی بلوچ را مادر سوزن‌ دوزی‌های ایرانی معرفی کرد.

که از نظر استفاده در الیاف و روش‌های دوخت، پارچه‌ی مورد استفاده و ابزار کاملا باهم متفاوت هستند.
آنچه که مورد توجه می‌باشد این است که بیشتر تکنیک‌های سوزن‌ دوزی‌ها بسیار مشابه بلوچ‌ دوزی است، شاید بتوان سوزن‌ دوزی بلوچ را مادر سوزن‌ دوزی‌های ایرانی معرفی کرد.

به همین خاطر می‌خواهیم کمی از حکایت هنر همچنان جذاب سوزن دوزی بلوچ برای‌ شما بگویم.

تاریخچه لباس مردم بلوچستان

لباس مردم بلوچستان فقط یک پوشش نیست، بلکه پشتوانه‌ای از فرهنگ یکی از اصیل‌ترین اقوام ایرانی را به همراه دارد.
مردم بلوچ جز معدود اقوام ایرانی هستند که به پوشش محلی خودشان پایبندند و معتقدند که مکمل شخصیت نشان بارز هویتی از آن‌هاست.
لباس بلوچ، برگرفته از طرح‌های اصیل ایرانی است. طرح‌هایی که درهم می‌آمیزند و حس شاعرانه ای به آن‌ها می‌دهند.
حکایت لباس زنان بلوچ به تار‌ و‌ پود زندگی، فرهنگ و اجتماع آن‌ها گره خورده است.
زنان طبق رسومات قدیمی در مراسم مهم و اعیاد علاقه دارند که لباس‌های سنتی خودشان را بپوشند، علاقه‌ای که طی سال‌های طولانی سبب حفظ جایگاه لباس سنتی بلوچ و سوزن‌دوزی شده است.

سوزن‌دوزی بلوچ هنر ظریف و پر سابقه‌ای است، که هیچ کس دقیقا نمی‌داند از چه زمانی در ایران رواج یافته است و در کتاب‌های تاریخی کم‌تر از آن گفته است.
در خصوص قدمت و معرفی هنر سوزن دوزی زنان بلوچ می‌توان به این بسنده کرد که در آثار کشف شده، روی سفال‌های مربوط به هزاره پنجم و ششم قبل از میلاد اشکالی هندسی مشابه نقوش دست زنان بلوچ دیده می‌شود و همچنین به اعتقاد برخی پژوهشگران و بر اساس شواهد موجود نقوش سوزن‌دوزی بلوچ قرابت و نزدیکی خاصی با نقوش سنگ نگاره‌های پیش از تاریخ دارد که همین قدمت سوزن‌دوزی باعث شده بر جذابیت و اعتبار این هنرافزوده شود.
می‌توان گفت کار بلوچ‌دوزی که همان گل ابریشم دوخته بر پارچه‌هاست و در دوره‌ای با صنعت تولید ابریشم رابطه داشته است، با نهایت زیبایی و با ابریشمی که با رنگ‌های طبیعی رنگ کرده‌اند و رنگش ثابت است و هیچ وقت از بین نمی‌رود، صدها نقوش هندسی را نخ‌دوزی می‌کنند.
این نقوش خیال‌انگیز از دل قبایل سرخ‌پوستان آمریکای شمالی تا سرزمین بلوچستان برای جهانیان به نمایش گذاشته می‌شود.

خاستگاه نقوش بلوچستان

نقوش در سوزن‌دوزی‌های هر منطقه الهام گرفته از طبیعت پیرامون و واقعیت‌های محیط اطراف هنرمند است، عمدتا انعکاسی از تخیلات، آرزوها و اسطوره‌های حماسی هنرمند و آداب و رسوم او می‌باشد، که هریک از این عقاید سمبل و نمادی از تصورات هنرمندان پیشین است.

نقوش در سوزن دوزی های بلوچ

نقوش در سوزن‌دوزی بلوچ منحصرا هندسی بوده که از ترکیب خطوط و سطح پدید می‌آید و به چند دسته، نقوش گیاهی، نقوش کیهانی، نقوش حیوانی و حاشیه‌ای تقسیم می‌گردند.

اشکال هندسی

خط‌ها از ابتدایی‌ ترین روش برای انتقال مفاهیم، بیانگر افکار و احساسات بین اقوام بشری بوده است که در سوزن دوزی از خطوط برای انتقال پیام خود به خوبی بهره گرفته‌اند. خطوط راست بیانگر اتحاد و پیوستگی می‌باشد، خطوط زیگزاگ تجسمی از آب جاری بوده. همچنین سوزن‌ دوزی‌های آمریکای شمالی و مکزیک با این مفهوم بسیار دیده می‌شوند.

نقوش حیوانی در سوزن دوزی

هنرمندان بلوچ کم‌تر از نقوش حیوانی به صورت شکل کامل استفاده می‌کنند.
بیشتر به صورت تخیلی و انتزاعی این نقوش را در سوزن‌دوزی‌های خود به‌کار میبرند.
از نقوش حیوانی به کارگرفته شده در بلوچ‌دوزی می‌توان از نقش‌های پنجه پلنگ سمبل قدرت، طاووس را نشان جاودانگی و زیبایی، زندگی درباری، مقام و شهرت دانست، کرمک (کرم کوچک) سمبل آرامش و نظم، بال کبوتر نماد عشق، بشارت و اوج پرواز است.

نقوش کیهانی

بیشتر نقوش کیهانی در سوزن‌دوزی‌ها را ستارگان تشکیل می‌دهند، که نشان‌گر درخشندگی، نیک اقبالی، تلالو هستند. ماه و خورشید هم جز نقوش بلوچ‌دوزی در طرح‌های نقشه‌ایی هستند.
همه‌ی این نقوش برخاسته از زندگی روزانه بشر، پدیده‌های آسمانی، تشریفات مذهبی و تاریخ قبایل می‌باشد که معمولا این نقوش تک رنگ است.

نقوش و تکنیک در سوزن‌دوزی‌های مناطق مختلف بلوچستان

پریواردوزی

دوخت و نقوش متنوع پریوار عمدتا در ایرانشهر و نواحی اطراف بسیار کاربرد دارد.
بیشتر نقوش در پریواردوزی هندسی هستند، که پایه آن یک لوزی کوچک بوده و به صورت حصیری دوخته می‌شود.
و از این نوع بیش‌تر در دامن‌ها به کار گرفته می‌شود. پریواردوزی و آینه‌ دوزی از سری دوخت‌های رایج در پاکستان و هند نیز می‌باشد.

خامه‌ دوزی

خامه دوزی که با نخ ابریشم نتابیده با استفاده از تکنیک شمارش تارها بر روی پارچه‌های کرپ نازک و تترون، نقوش هندسی دوخته می‌شود و معمولا از یک رنگ در دوخت آن استفاده می‌شود.
این دوخت در منطقه سیستان رایج است.

نقش پرکار

نقش و دوخت پرکار در اطراف خاش، زاهدان و میرجاوه بسیار مرسوم است.
نقوش کاملا هندسی دردوخت پرکار، که با کوک‌های ریز به شکل زاویه‌های ۹۰ درجه پر می‌شوند، شکل می‌گیرند.
که به دوخت توپردوزی معروف است.

نقوش چاپی

اخیرا برای راحتی، سرعت و سهولت در سوزن‌دوزی نقش‌های مورد نظر را بر روی پارچه‌ با استفاده از مهر‌های چوبی چاپ می‌شوند و سپس نقوش سوزن‌دوزی می‌شوند.
این تکنیک دوخت در چابهار و قصرقند بیش‌تر رایج است. رنگ‌های نقوش سوزن دوزی در این مناطق  بسیار روشن‌تر و شادتر است.

رنگ‌های کاربردی در سوزن‌دوزی بلوچ

نمونه‌هایی از رنگ‌های طبیعی که در رنگ‌رزی نخ‌های سوزن‌دوزی به کار می‌رود را در این‌جا می‌آوریم.
قهوه‌ای که در زبان بلوچی به آن (سهر) می‌گویند از پوست گردو و تیتک نوعی سنگ منگنزی گرفته می‌شد. رنگ قرمز که در زبان بلوچی به آن (زرد) گفته می‌شود از پوست انار تهیه می‌شود. سبز که به (شونز) در زبان بلوچی معروف است از نیل به همراه جا شیر و دندانه تهیه می‌شود. سورمه‌ ای یا آبی که به زبان بلوچ نیل گفته می‌شود و از برگ گیاه ایندیگو به دست می‌آید.

پوشش اقوام بلوچ

 پوشش مردم بلوچ با آن که بر اثر گذر زمان شاهد تغییراتی ظاهری بوده اما هیچگاه این تغییرات بنیادی و ریشه‌ای نبوده است، چرا که این تغییر و تحول‌ها نتوانسته در اصل فرم لباس بلوچ یا نقوش سوزن‌دوزی خلعی ایجاد کند، بلکه این تغییر همیشه برای جذابیت و زیبایی این البسه حاصل شده و اگر غیر از این تغییری صورت گرفته یا با فرهنگ و باورهای مردم بلوچ در تضاد بوده و همخوانی نداشته، بصورت مقطعی انجام گرفته و دوام و ماندگاری چندانی بدنبال نداشته است.
لباس بلوچ‌ها هم مردانه و هم زنانه دارد.
لباس مردان بلوچ شامل مواردی است که در زیر به آن‌ها اشاره می‌شود.

• پاک: عمامه ای گرد که بر سر می‌بندند.
• مسر: دستمال سر، شبیه عمامه می‌بندند.
• کلاه سوپی: عرقچین است و در مسجد و عبادت برسر می‌گذارند
• چکن‌دوز: کلاه دست‌دوزی شده اعیانی
• جامگ: پیراهن مردانه‌ای است گشاد و جادار
• لنگ: پارچه‌ای است که به دور گردن می‌آویزند
• گنج پراک: زیر پیراهن
• پاجامک: شلوار گشاد و چین‌دار بلوچی است
• سرین‌بند: کمربندی است پارچه‌ای برای شلوار
• شال: کت پشمی که زمستان می‌پوشند
• سواس و پوزا: کفشی است که با برگ خرمای وحشی می‌بافند
• دوبنده: پاافزاری است که با پوست گاو می‌سازند
• کوش: کفش چرمی
• کرو: جوراب پشمی برای زمستان

لباس زنان بلوچستان

زنان بلوچ اما لباس‌هایی با تنوع رنگی بالا می‌پوشند.
که این همه سلیقه در انتخاب رنگ‌های شاد و زیبا حکایت از حس هنردوستی و زیبایی‌شناسی این قوم دارد.
آن‌ها هم همراه با «جامگ» و «پاحامگ» مردانه که برای پوشش ظرافت و سلیقه زنان تغییراتی داشته‌اند، «تکو» (چارقد) و سریگ (روسری) که بزرگ‌تر از چارقد هست به سر می‌کند.
کفش و جوراب زنان نیز همان نام‌ها را دارد. زنان اهل زیور آلات نیز هستند (گوشواره)، پولک، پولوه، کیگ، پور (سینه ریز)، کید، سربند و مزبری؛ زیورآلاتی است که می‌توانید به همراه زنان بلوچ مشاهده کنید.

جیب نماد عجیب لباس زنان بلوچ

یکی از نکات قابل تامل در پوشش زنان بلوچ جیب لباس آنهاست.
به گونه‌ای که جیب بزرگ البسه زنان بلوچ که به اعتقاد آنها فقط منحصر به پوشش محلی بلوچ و سنبل این البسه است.
به عنوان نمادی برای شجاعت و دلاوری زنان بلوچ می باشد.
تاجایی که اگر زنی مرتکب سهوء یا خطایی شد او را بی پندول یا بی جیب خطاب می‌نمایند چرا که کاربرد این لفظ به زن نشانه ضعف زن و بی غیرتی در فرهنگ بلوچ بشمار می رود.
این موضوع را می‌توان به نداشتن سبیل برای مردان و یا ریش گرو گذاشتن مقایسه کرد چرا که در واقع جیب زنان بلوچ نیز همچنین حکمی دارد.
شاید از دید یک فرد غیربلوچ یا افرادی که آشنایی با این لباس ندارند، همه این لباس‌ها یک شکل و یکسان دیده شوند و تفاوتی با هم نداشته باشند.
اما در واقعیت اینگونه نیست و فرم و ساختار لباس و شلوار نشان‌دهنده خیلی از چیزها است.
به عنوان نمونه نوع پوشش و نوع دوخت اهالی شهرهای مختلف بلوچستان به گونه‌ای است که با دیدن لباس و شلوار، می‌توان پی برد که آن فرد متعلق به کدام شهر، منطقه یا طایفه بلوچ است.

هنرمندان سوزن دوز ایرانی را بشناسید

تاکنون آثار فاخر هنر دست زنان بلوچ بارها در داخل و خارج از کشور در نمایشگاه‌های مختلف در معرض نمایش و فروش گذاشته شده که با استقبال چشمگیر علاقه‌مندان به صنعت مد و لباس ایرانی مواجه شده.
از جمله این آثار می‌توان به آثار اساتید برجسته هنر سوزن‌دوزی ایران مرحوم «مهتاب نوروزی»، «زرخاتون عظیمی» دارنده مهر اصالت جهانی از یونسکو” و «شهناز خلیلی ایرندگان» و «ماه‌ منیر جها نبانی» که به سفارش فرح و اشرف پهلوی لباس‌های بسیاری را دوخته‌اند، اشاره کرد.

هنر سوزن‌دوزی مهتاب نوروزی زبانزده همگان بوده است.
کارهای ایشان بارها به فرانسه رفته و در مزون‌های مختلف به عنوان لباس‌های فاخر مورد استفاده قرار گرفته‌ است.
او در جوانی به‌خاطر ظرافت بی‌ مانندی که در کار سوزن‌ دوزی داشت، انتخاب شد تا بر لباس‌های فرح دیبا نقش بزند، که اکنون در مجموعه سعدآباد به نمایش گذاشته شده‌اند.

در طراحی های چند دهه گذشته اقای کیوان خسروی با ابداع نقوش سه بعدی، در طرح‌های بلوچ از روش توپر‌دوزی روی کار بیشتر استفاده شده است.
لباس آبی فرح پهلوی با تکنیک پرکار دو بار رودوزی شده تا دوخت حجیم و فرم سه بعدی داشته باشد.
او تحولی با استفاده از رنگ‌های غیر سنتی و چشم نواز، همچنین معماری و چینش نقوش با اندازه‌های مختلف و ایجاد تغییر کاربرد آن صرفا از لباس سنتی زنان بلوچ به لباس های مدرن، کراوات، ژیله، کیف و کفش و … ایجاد کرد.
این هنرمند به همراه ماه‌منیر جهانبانی مجموعه‌ای از لباس هوت کوتور الهام گرفته از صنایع دستی ایران را برای آخرین ملکه ایران اجرا کردند.

در این‌جا می‌توان به هنر سوزن‌دوزی به کار رفته در اکسسوری‌های یک هنرمند جوان به نام مریم مقیسه، صاحب برند میم اشاره کرد.

در آخر، شکی نیست که هریک از انواع نقوش تاریخچه‌ای دیرینه، نام و محتوای سنتی و قبیله‌ای دارند، از قبیله‌ای به قبیله دیگر متفاوت بوده است.
درباره نقوش و ترکیب کلی سوزن‌دوزی‌های بلوچ و سایر ملل به یک مورد مشترک می‌رسیم که همه اقوام با ساده‌ترین اشکال سعی در رساندن پیام و ارتباط با هم‌نوع و برجای گذاشتن آثاری از خود بودند.
ارتباطی که ردپایی از هویت و تحولات فرهنگی و تاریخی اقوام و ملل مختلف دارد.

جهان مد و فشن تحت تاثیر الماس‌های بلوچستان ایران

بلوچستان سرزمینی گرم و خشک در حوالی جنوب شرقی گربه معروفمان، ایران است. مردمان این منطقه هم مانند نقاط پرشمار دیگر کشور با الهام از اقلیم و جغرافیا و با تکیه بر سنت‌ها و دانسته‌هایشان هنرمندانی بالقوه‌اند که آوازه این هنر ناخودآگاهشان به غرب هم رسیده است. زنان بلوچی در سوزن‌دوزی روی پارچه و دوخت طرح‌هایی جذاب خبره‌اند. پای این هنرشان به یونسکو هم رسیده و هنر سوزن‌دوزی بلوچ‌ها مهر تأیید این سازمان مهم را هم به عنوان اثری فرهنگی و هنری دریافت کرده است. لباس‌های رنگارنگ بلوچ در سرزمینی که به واسطه جغرافیا خشک و کمی بی‌رنگ است، مانند بارقه‌هایی از امید و شادی است. فقط معادن طلای پرشمار زمین خشک بلوچستان سرمایه آن نیست؛ مردمانی از جنس نور هم سرمایه درخشنده این سرزمین کهن در دل ایران زیبا هستند. در این مقاله نگاهی داریم به استایل هنرمندانی که لباس بلوچی را برای شرکت در مراسم مختلف انتخاب کرده بوده‌اند.

۱.مهسا حجازی

مهسا حجازی از بازیگران جوان و تازه‌وارد سینمای ایران است و به نظر می‌رسد که در دسته خوش‌سلیقه‌ترین‌ها هم قرار می‌گیرد. او در جشنواره ونیز با لباسی بسیار زیبا شرکت کرده بود. بالاتنه لباس او طرح سوزن‌دوزی بلوچی دارد و به نظر می‌رسد که با الهام از لباسی از فرح دیبا طراحی شده است. مهسا که در فیلم «جنگ جهانی سوم» از هومن سیدی حضور داشته برای شرکت در جشنواره‌ای بین‌المللی در ایتالیا با تیم ساخت اثر روی فرش قرمز ظاهر شد. این جشنواره، از مهم‌ترین رویدادهای سینمایی دنیا است و حجازی یکی از بهترین انتخاب‌ها را برای شرکت در آن به تن کرده بود. اکسسوری‌های زیبایی که مکمل لباسش هستند هم انتخاب‌های مناسبی برای جلوه‌گرکردن شکوه طرح اصیل پیراهنش به‌نظر می‌رسند.

۲.الناز شاکردوست

شاکردوست از آن هنرپیشه‌هایی است که در موقعیت‌های مختلف خوب ظاهر می‌شود. او به ترندها توجه و درک خوبی از تناسب استایل و موقعیت‌های مختلف دارد. برای مثال، در اکران فیلم «شبی که ماه کامل شد» با لباسی بلوچی حضور پیدا کرد. لباس او کاملا بلوچی نیست اما با سوزن‌دوزی‌های بلوچستانی تزئین شده و با توجه به تِم فیلم که در موقعیت مکانی جنوب کشور می‌گذشت، انتخاب بسیار خوبی بوده است. ترکیب رنگ قرمز و آبی لباس هم چشم‌نواز و مشابه رنگ‌هایی است که در لباس‌های بلوچی استفاده می‌شود.

۳.صحرا فتحی

صحرا فتحی از کارگردانان ایرانی است که امسال در جشنواره کن حضور داشت. استایل او هم بسیار چشم‌نواز بود. دلیل این زیبایی هم چیزی نبود جز استفاده از طرح‌های زیبایی بلوچی روی لباسش. رنگ‌ها هم از طیف رنگی لباس‌های بلوچی انتخاب شده بودند. استایل فتحی تلفیقی از ترندهای روز دنیا و عناصر زیبای سنتی بود. او کت و شلواری مدل‌دار به تن داشت که این روزها در تمام دنیا طرف‌داران زیادی دارد. دوخت سمتی از لباس و اکسسوری‌های طرح بلوچی لباسش هم که زیبنده کل تیپ و ظاهرش بودند. این استایل فتحی نمره بسیار خوبی می‌گیرد چون با وجود تلفیقی‌بودن عناصر موجود در آن، خروجی کار بسیار متناسب و چشم‌نواز است.

۴.نازنین بیاتی

بیاتی هم بازیگر جوانی است که همیشه به پوشش خود برای شرکت در موقعیت‌های مختلف اهمیت زیادی می‌دهد. در تصویر بالا هم او را با لباسی می‌بینید که روی بخش بالاتنه آن، نواری زیبا از سوزن‌دوزی بلوچی دیده می‌شود. این انتخاب هوشمندانه برای خارج‌کردن استایل از سادگی بسیار جذاب از کار درآمده است. هنر سوزن‌دوزی ارزش و زیبایی زیادی دارد. استفاده چهره‌های شناخته‌شده از طرح‌های بلوچی می‌تواند راهی برای معرفی این هنر به افراد بیشتری باشد. تبلیغ چنین هنری ارزشمند است.

۵.فاطمه گودرزی

سالیان طولانی است که تصویر فاطمه گودرزی را بر پرده نقره‌ای یا صفحه تلویزیون دیده‌ایم. او نقش‌های به‌یادماندنی زیادی دارد. یکی از دلایل ماندگاری‌اش هم آگاه‌بودن به قواعد دنیای شهرت است. برای مثال، او معمولا در مراسم مختلف خوب و شایسته ظاهر می‌شود. در تصویر بالا هم یکی از انتخاب‌های خوب و مطلوب او را شاهد هستیم. در لباس گودرزی هم ردی از هنر بلوچستانی‌ها را می‌بینیم. یقه کت فرزند او هم با لباس مادرش سِت و از طرح‌های بلوچ است. همان‌طور که می‌بینید، امکان استفاده از طرح‌های بلوچی در طیف وسیعی از لباس‌ها و مدل‌ها وجود دارد و این جذاب است، نیست؟

۶.سودابه بیضایی

سودابه بیضایی هم با چند نقش سینمایی و تلویزیونی در دنیای تصویر حضور داشته است. در تصویر بالا او در کنار نسیم ادبی در جشنواره کن دیده می‌شود. کن یکی از معتبرترین جشنواره‌های فرانسه و البته جهان است. حضور این دو با لباس‌هایی سنتی و طرح‌های بلوچی بسیار ارزشمند است. دوخت لباس‌ها مطلوب است و روی تنشان به‌خوبی نشسته است. نمایش لباسی سنتی و وطنی در جشنواره‌ای که افرادی از سراسر دنیا، آن را مشتاقانه دنبال می‌کنند، ایده خوبی به نظر می‌رسد. شما چه فکر می‌کنید؟

۷.لاله اسکندری

لاله اسکندری هم هنرپیشه مطرحی است که در حضورش در مراسم و موقعیت‌های مختلف علاقه‌اش به طرح‌های سنتی و اصیل را نشان می‌دهد. او که گویا دستی بر آتش هنر هم دارد، در تصویر بالا با لباسی بلوچی دیده می‌شود. این لباس خوش‌رنگ با سوزن‌دوزی‌های زیبا و دوختی مطلوب به‌خوبی روی اندام لاله نشسته است. فقط برای شرکت در مراسم مهم یا جشنواره‌ها نباید به سراغ لباس‌های بلوچی رفت. این طرح‌ها و مدل‌ها ظرفیت زیادی برای بدل‌شدن به لباس روزانه هم دارند؛ همان‌طور که در بلوچستان، زنان از لباس‌های محلی استفاده می‌کنند. این لباس اسکندری بسیار خوش‌رنگ و زیبا است و می‌تواند انتخاب مناسبی برای پوشش روزانه باشد.

در آخر

بلوچستان مردمان دوست‌داشتنی و عزیزی دارد. هنر دست زنان بلوچ هم که دیگر نیازی به تعریف ندارد. سوزن‌دوزی‌های آنها و لباس‌های سنتی رنگارنگشان در دل خطه‌ای خشک اما پرعشق شاهدی بر شور زندگی در مردمی است که اگرچه سخت اما هنرمندانه زندگی می‌کنند. از لباس‌ها و طرح‌های بلوچی خوشتان می‌آید؟ قبول دارید که ظرفیت زیادی برای ورود جدی به دنیای مد ایرانی و حتی جهانی دارند؟ از طرح‌های بلوچی می‌توان برای طراحی و دوخت لباس‌های روزمره و مجلسی استفاده کرد. این طرح‌ها منحصر به لباس زنانه نیستند و نمود جالبی در لباس‌های مردانه هم دارند. فرض کنید که طراح لباس هستید و می‌خواهید با الهام یا استفاده از لباس‌های بلوچی دست به طراحی یک استایل زیبا بزنید. انتخابتان چیست؟ پیشنهادهایتان را با ما درمیان بگذارید.