پارچه ساتن چیست؟ چگونه تولید می‌ شود و چه ویژگی‌ هایی دارد؟

اغلب ما پارچه‌ ساتن را به عنوان منسوجی لطیف و براق می‌شناسیم؛ اما پارچه‌ی ساتن چیزی بیش از یک پارچه‌ی نرم و براق است که اغلب برای لباس‌های مجلسی استفاده می‌شود. بافت ساتن می‌تواند انواع مختلفی از پارچه‌ها را شامل شود و کاربردهای متنوعی داشته باشد. ساتن به نوع بافت اشاره دارد، نه پارچه. بیشتر پارچه‌هایی که به عنوان ساتن شناخته می‌شوند، سطحی نرم و براق دارند که در لباس شب و اثاث داخلی خانه دیده می‌شوند.

ساتن چیست؟

ساتن یک نوع پارچه نیست؛ بلکه یکی از سه بافت اصلی نساجی است که در امتداد بافت ساده و جناغی قرار دارد. بافت ساتن پارچه‌ای براق، نرم و کشسان با ظاهری زیبا ایجاد می‌کند. پارچه‌ی ساتن با یک سطح نرم و براق و در طرف دیگر با سطح کدر مشخص می‌شود. این ظاهر متفاوت در دو سمت پارچه، نتیجه‌ی تکنیک بافت ساتن است.

تاریخچه پارچه ساتن سیلک

قدمت ساتن به قرون وسطی در کشور چین برمی‌گردد، جایی که منحصرا با ابریشم بافته می‌شد. این بافت از شهر بندری چین، کوانژو، که در قرون وسطی Zaitun نامیده می‌شد، نشأت گرفته است. از این رو، این مدل پارچه با این سبک بافت امروزه ساتن نامیده می‌شود. تکنیک‌ بافت پارچه در امتداد جاده‌ی ابریشم مورد استقبال قرار گرفت و به طور گسترده در سراسر خاورمیانه تولید شد. ایتالیا اولین کشور غربی بود که در قرن دوازدهم ساتن تولید کرد و در قرن چهاردهم در سراسر اروپا رایج شد. بسیاری از مبلمان کاخ ورسای، اثاث یا لوازم داخلی ساتن هستند.

بافت ساتن چیست؟

بافت ساتن با عبور چهار نخ یا بیشتر از روی یک نخ تار ایجاد می‌شود؛ یا برعکس آن، یعنی چند نخ پود که از روی یک نخ تار می‌گذرد. در بافندگی، نخ یا رشته‌های تار را روی دستگاه بافندگی ثابت است و نخ یا رشته‌های پود روی تارها و زیر تارها جابه جا می‌شود.

تفاوت انواع مختلف پارچه ساتن در چیست؟

ساتن از الیاف بلند و پیوسته بافته می‌شود و ساتن با طول رشته تعریف می‌شود نه الیاف استفاده شده. در اصل، در گذشته پارچه‌ی ساتن با استفاده از ابریشم بافته می‌شد که نخی طولانی و پیوسته است که از پیله‌ی کرم ابریشم به دست می‌آید؛ اما پارچه‌ی ساتن مدرن از پلی‌استر و ابریشم مصنوعی تولید می‌شود که هر دوی آن‌ها قابلیت تولید رشته‌های بلند را دارند.

ویژگی ‌پارچه ساتن

بافت‌های ساتن نسبت به پارچه‌های ساده انعطاف‌پذیرتر هستند و ساتن عموما به خاطر سطح براق و ظاهر زیبای خود شناخته می‌شود. در این‌جا برخی از ویژگی‌های پارچه‌ی ساتن آورده شده است.

سطح براق: پارچه‌های ساتن به دلیل نوع بافت، سطح رویی براق و نرمی دارند و سطح پشتی ظاهری کدر دارد.

پارچه‌ای لطیف: با توجه به تراکم الیاف و انعطاف پذیری پارچه، ساتن پارچه‌ای نرم و ریزشی است، که این ویژگی آن را به عنوان پارچه‌ی لباس شب ایده‌آل می‌کند.

بادوام:  از آن‌جا که ساتن از الیاف رشته‌ای بلند بافته می‌شود و نوع بافت آن پیچیده است، پارچه‌ی نهایی از بسیاری از پارچه‌های ساده قوی‌تر و ماندگار‌تر است.

مقاوم در برابر چروک: ساتن به راحتی سایر پارچه‌ها چروک نمی‌شود و در کل پارچه‌ی ساتن‌ ضخیم، کمتر مستعد چین و چروک است.

معایب پارچه‌ ساتن

رشته‌های باریک پود به راحتی از بافت پارچه خارج می‌شوند و اصطلاحا پارچه  نخ‌کش می‌شود که باعث ایجاد گره‌های نامطلوب می‌شود و ظاهر پارچه خراب می‌شود. علاوه بر این، کار با آن مشکل است، زیرا ساتن نرم و لغزنده است و دوخت سخت‌تری نیز دارد.

انواع مختلف پارچه‌ ساتن

انواع مختلفی از پارچه‌ی ساتن وجود دارد و بر اساس این‌که چه الیافی با چه نوع بافت ساتن استفاده می‌شود، نتیجه‌ی نهایی متفاوت خواهد بود. در این‌جا چند نمونه از بافت‌های ساتن آورده شده است:

ساتن آمریکایی

ساتن آمریکایی از مشهورترین و پرکاربردترین ساتن‌هاست. این پارچه ضخامت و وزن بالایی دارد و از الیاف پلی‌استر برای بافت آن استفاده می‌شود. به دلیل نوع بافت و وجود الیاف مصنوعی آبرفت ندارد. کاربرد این پارچه در طراحی و دوخت لباس عروس و انواع لباس مجلسی است.

ساتن استات

پارچه ساتن استات با استفاده از الیاف مصنوعی و پلی‌استر بافته می‌شود و درخشندگی آن مشابه ساتن آنتیک و پارچه‌های ابریشمی است. این پارچه بسیار سبک بوده و یکی از بهترین انواع  پارچه‌ی ساتن برای آستر لباس محسوب می‌شود.

ساتن آنتیک

ساتن آنتیک از نخ‌های ریسیده‌شده‌ی ناهموار به عنوان نخ‌های پود تشکیل شده است. در نتیجه در هنگام لمس نیز ناهمواری‌هایی روی پارچه حس می‌شود. پارچه‌ی ساتن آنتیک مانند سایر مدل‌های ساتن، زیردستی صاف و صیقلی ندارد.

ساتن بارونت

 این شکل از ساتن از نخ‌های تار ابریشم مصنوعی و نخ‌های پود پنبه‌ای استفاده می‌کند و بسیار براق محسوب می‌شود.

از این پارچه برای تولید کفش باله و کفش‌های پاشنه بلند زنانه استفاده می‌شود. این پارچه‌ی براق برای دوخت لباس شب و لباس عروس  استفاده می‌شود. در تولید پارچه‌ی ساتن بارونت از الیاف ابریشم و پنبه استفاده می‌شود.

ساتن پشت کرپ

 پارچه‌ی ساتن پشت کرپ یک طرف آن دارای لمس همیشگی ساتن است و سمت پشت پارچه دارای بافت کرپ مانند است.

ایستایی این پارچه اندک بوده و مشخصاتی مشابه پارچه کرپ دارد. پارچه‌ی ساتن پشت کرپ برای دوخت پیراهن‌های کوتاه و انواع شومیز زنانه بسیار مناسب است.

ساتن دوشس

ساتن دوشس یک پارچه سنگین است؛ سفتی و درخشندگی کمتری نسبت به ساتن استاندارد دارد و معمولا با رنگ‌های یکدست رنگ می‌شود و برای لباس استفاده می‌شود.

این پارچه‌ی ساتن مخصوص خانواده‌های سلطنتی است. پارچه‌ی ساتن دوشس نسبت به انواع پارچه ساتن، تعداد نخ بیشتری در بافت خود دارد. این پارچه‌ی لوکس نسبت به سایر مدل‌های ساتن وزن بیشتر و در نتیجه ریزش بیشتری نیز دارد.

کاربرد پارچه‌ ساتن

پارچه‌ی ساتن با استفاده از روش‌های مختلف بافت تولید می‌شود؛ در نتیجه کاربردهای مختلفی از استفاده در دکوراسیون داخلی تا دنیای لباس دارد.

• لباس: ساتن به دلیل ظاهر زیبا و براق یکی از مهم‌ترین پارچه‌ها برای لباس شب و لباس عروس است.
• اثاث یا لوازم داخلی: یکی از اولین کاربردهای ساتن در اروپا برای مبلمان تزئینی در کاخ ورسای بود و هنوز هم از ساتن برای روکش بالش، صندلی و انواع دیگر مبلمان استفاده می‌شود.
• ملحفه تخت: از آن‌جا که بافت انعطاف‌پذیر و نرمی دارد، اغلب از ساتن برای ملحفه‌های تخت استفاده می‌شود.
• کفش: از کفش‌های باله تا کفش‌های پاشنه بلند، ساتن یک پارچه‌ی انتخابی برای طراحان کفش است.
• اکسسوری: کیف‌های شب و کلاچ اغلب از ساتن تولید می‌شوند.

تفاوت بین ساتن و ساتن ابریشم چیست؟

ابریشم نام الیاف و ساتن نام بافت پارچه است. بنابراین می‌توان از الیاف ابریشم برای بافت ساتن استفاده کرد، اما توجه داشته باشید که الیاف ابریشم را می‌توان با الگوهای دیگری نیز بافت و آن را  ساتن نام‌گذاری نکرد. از سوی دیگر، ساتن را می‌توان از هر الیاف بلندی (طبیعی یا مصنوعی) تولید کرد، نه فقط از ابریشم.

راهنمای مراقبت و نگهداری از پارچه‌ ساتن

شستشو و مراقبت از ساتن عمدتا به نوع الیاف پارچه‌ی ساتن بستگی دارد. ساتن‌های تولیدشده از الیاف مصنوعی و ساتن‌های بافته‌شده از پنبه را می‌توان در خانه شست؛ در حالی که شستشوی ساتن‌های بافته‌شده از ابریشم نیاز به متخصص دارد. هنگام شستن ساتن، به چند دستورالعمل کلی دقت کنید:

• لباس خود را با دستور شستشوی دستی بشویید.
• پارچه‌ی ساتن باید در آب سرد و مواد شوینده‌ی ملایم شسته شود.
• پارچه‌ی ساتن را در خشک‌کن لباسشویی قرار ندهید؛ آن را  روی یک حوله‌ی تمیز قرار دهید تا خشک شود.

منابع:

www.masterclass.com