رند الحدیثی نویسنده و خبرنگار فشن

فشن ژورنالیسم در خاورمیانه، گفتگو با رند الحدیثی نویسنده و خبرنگار فشن

With art, you can’t look at politics. You should look more than that.” این جمله، یک عبارت به یاد ماندنی از گفتگو با رند بود. رند الحدیثی، خبرنگار آزاد ساکن دبی را از مقاله‌هایی که برای GQ MiddleEast می‌نوشت؛ شناختم. او کارهایی درباره‌ی ایران منتشر کرده و با هنرمندان ایرانی گفتگو داشته است. از او درباره‌ی مصاحبه‌ با هنرمندان ایرانی پرسیدم و پاسخش همان جمله‌ی طلایی بود و این‌طور ادامه داد:”من به عنوان نویسنده‌ی هنری مشغول به کار هستم و تلاش می‌کنم در نوشته‌هایم همه‌ی کشورهای خاورمیانه را پوشش دهم. دوست ندارم فقط به چند کشور خاص بپردازم. درباره‌ی کشورهایی مانند ایران، عراق، لبنان، سوریه، الجزایر و عربستان سعودی مقاله نوشته‌ام و دوست دارم این تنوع را حفظ کنم. بعضی از کشورها ممکن است به دلایل سیاسی کمتر مورد توجه باشند اما هنر باید نگاهی بلندتر از سیاست داشته باشد.”

فشن ژورنالیسم در خاورمیانه

در سال‌های اخیر با رشد فشن در کشورهای جنوب غرب آسیا و شمال آفریقا، نیاز به رسانه‌های مد در این کشورها بیش از پیش شده است. مجله‌های فشن اروپا و آمریکا، این منطقه را به عنوان مخاطب جدید شناسایی کرده و نسخه‌های عربی و خاورمیانه‌ای مجلات فشن راه‌اندازی شده‌اند. این مجلات و رسانه‌ها، غالبا دبی را به عنوان مرکز فعالیت‌های خود انتخاب می‌کنند. مجلاتی هم‌چون Vogue, Harper’s Bazaar, Grazia و GQ به رصد اخبار و رویدادهای فشن در خاورمیانه و کشورهای عربی می‌پردازند. اختصاص دادن نسخه‌های مخصوص کشورها و منطقه‌های مختلف، می‌تواند باعث رشد مخاطب مجله شود و رسانه‌ها را در شنیدن صداها و پوشش خبرهای متنوع یاری دهد. به این وسیله آن‌ها تأثیرگذاری خود را در سرتاسر جهان افزایش می‌دهند؛ اما به طور معمول، نگاه غالب و سیاست‌گذاری‌های اروپا و آمریکا محور در این رسانه‌ها وجود دارد. عموما سردبیر و ادیتورهای نسخه‌های عربی و خاورمیانه‌ای مجلات فشن، از بین ژورنالیست‌های غیرعرب و خارج از خاورمیانه انتخاب می‌شوند. گویی مدیران این مجله‌ها، هنوز به ژورنالیست‌های جوان در منطقه‌ی جنوب غرب آسیا اطمینان کافی ندارند. با این حال نشریه‌ها، ژورنالیست‌ها، تحلیل‌گران، منتقدین و مجلات فشن متعددی در کشورهای خاورمیانه مشغول به کار هستند که برای بر هم زدن کلیشه‌های غالب نسبت به این منطقه تلاش می‌کنند. آن‌ها رویدادهای داخلی فشن خاورمیانه را پوشش می‌دهند و شکل واقعی‌تری از فرهنگ و هنر منطقه را به مخاطبان جهانی خود نشان می‌دهند.

GQ Middle East، نگاهی متفاوت به فشن و فرهنگ خاورمیانه

بیست و یکمین نسخه‌ی بین‌المللی مجله‌ی GQ، به خاورمیانه اختصاص دارد. این نشریه که از سال 2018 فعالیت خود را آغاز کرده است در مقایسه با رقبای خود توانسته است نگاه فراگیرتری به فشن و فرهنگ در کشورهای خاورمیانه داشته باشد. استفاده از نویسندگان بومی و انتخاب موضوعاتی که شرایط فرهنگی و هنری خاورمیانه را منعکس می‌کند، تمایز مهمی را بین GQ middle east و دیگر نسخه‌های مجلات فشن بین‌المللی در خاورمیانه ایجاد کرده است. در این مصاحبه، با رند الحدیثی نویسنده‌ و خبرنگار آزاد، که به مدت دو سال و نیم با GQ middle east همکاری کرده است درباره‌ی شرایط کاری فشن ژورنالیسم در جنوب غرب آسیا و شمال آفریقا (خاورمیانه) گفتگو کرده‌ام.

الزامی به تحصیل در رشته‌ی فشن ژورنالیسم وجود ندارد!

” من در رشته‌ی تهیه و تولید فیلم در دبی درس خواندم. به ما یاد می‌دادند که چطور متن نمایش‌نامه بنویسیم و چطور ویدیو بسازیم و فیلم ادیت کنیم.”رند که از ابتدا به هنر و فرهنگ به عنوان موضوع کار حرفه‌ای علاقه داشت، علاقه‌اش را این‌طور دنبال کرد:”در دوران دانشجویی من خیلی دنبال کارآموزی می‌گشتم. البته نه کارآموزی برای مجله‌ها! بیشتر کار مارکتینگ و نویسندگی و تولید ویدیو انجام می‌دادم. اما از آن‌جا که به هنر و فرهنگ و فشن علاقه داشتم سعی می‌کردم آن‌ها را وارد کارم کنم. مثلا همیشه به طراحی لباس فیلم‌ها و تناسبشان با کاراکترهای فیلم دقت می‌کردم.”مهارت روایت‌گری یکی از مهارت‌های ضروری نویسندگی است. نویسندگی فشن نیز از این قاعده مستثنی نیست و رند توانسته با تحصیل در رشته‌ی تهیه و تولید فیلم و تمرین نوشتن فیلم و نمایش‌نامه، این مهارت را در خود تقویت کند.”پیش از آن‌که یک نویسنده باشم، داستان‌سرا و روایت‌گر هستم. آموزش‌هایی که درباره‌ی ساخت فیلم دیدم به من کمک کرد تا دید هنری بهتری پیدا کنم و روایت کردن را یاد بگیرم.”

آشنایی با مجله‌ ی فشن GQ middle east

“سال آخر دانشگاه بودم که از طریق یکی از دوستانم متوجه شدم GQ دنبال کارآموز می‌گردد. برای کارآموزی به عنوان دستیار سردبیر اقدام کردم و پذیرفته شدم. پس از سه ماه شروع به نوشتن برای مجله کردم. این اتفاق خیلی هیجان انگیز بود چون معمولا نوشتن برای نسخه‌ی چاپی مجله به این زودی اتفاق نمی‌افتد. بعد از آن همکاری من با GQ به صورت تمام وقت ادامه پیدا کرد.”او درباره‌ی نحوه‌ی کار و مصاحبه‌هایی که انجام داده بود این‌طور توضیح داد:” معمولا سعی می‌کردم بفهمم اگر من یک هنرمند بودم دوست داشتم چه سوالاتی از من پرسیده شود. تلاش می‌کردم سوالاتی بپرسم که درباره‌ی آن موضوع در جایی دیگر، اطلاعاتی وجود نداشته باشد و علاقه دارم موضوعات منحصر به فرد انتخاب کنم.”

مشاغل مربوط به فشن ژورنالیسم

وقتی به موقعیت‌های شغلی در مجلات فشن نگاهی می‌اندازیم متوجه می‌شویم که شغل‌های مختلفی در یک مجله‌ی فشن وجود دارد. از نویسندگی مد تا ادیتوریال استایلینگ در یک مجله‌ی فشن به کار گرفته می‌شود. “در مجله‌ی فشن و به عنوان فشن ژورنالیست کارهای مختلفی برای انجام دادن وجود دارد. شما می‌توانید نویسنده‌ی مد باشید یا منتقد یا تحلیل‌گر مد. این سه با هم متفاوت‌اند. به عنوان مثال، تحلیل‌گران مد افرادی هستند که درباره‌ی فشن شو و ترندها گزارش می‌نویسند. اما مثلا منتقدان فشن الزاما نویسنده‌ی فشن نیستند. آن‌ها ممکن است در یوتیوب ویدیو بسازند و فعالیت کنند.

مصاحبه با Odunayo Ojo، ژورنالیست و منتقد فشن

نویسندگان فشن باید اطلاعات گسترده‌ای درباره‌ی صنعت فشن داشته باشند. نه تنها وضعیت فعلی برندها، بلکه داشتن اطلاعات درباره‌ی آرشیو و تاریخچه‌ی یک برند هم ضروری است. هرچه این اطلاعات بیشتر باشد نویسنده‌ی مد می‌تواند مطالب بهتری بنویسد و مصاحبه‌های دقیق‌تری انجام دهد.”در یک مجله‌ی فشن، علاوه بر کلمات، تصاویر نیز نقش قابل توجهی ایفا می‌کنند. تصاویری که درمجلات فشن وجود دارد حاصل تلاش استایلیست‌ها و دایرکترهای فشن است. رند درباره‌ی این مشاغل می‌گوید:” استایلیست‌ها و فشن دایرکترها، کارگردانی تصاویر مجله را به عهده دارند. آن‌ها آیتم‌های مختلف را کنار هم قرار می‌دهند و با ایجاد تصویر مد نظرشان، پیامی را به مخاطب منتقل می‌کنند. بعضی از استایلیست‌ها کار نوشتن هم در مجله انجام می‌دهند. اما این وظیفه‌ی اصلی آن‌ها نیست. آن‌ها فقط وظیفه دارند با مخاطب از طریق تصاویر ارتباط برقرار کنند.”

عنوان‌های شغلی در مجله‌های فشن

در هر مجله‌ی فشن، سلسله مراتب متفاوتی وجود دارد. عنوان های شغلی مختلفی مانند editor in chief, feature writer, deputy editor, contributing editor و نمونه‌های بسیار دیگر، در کنار هم یک مجله‌ی فشن را پیش می‌برند. این سلسله مراتب در مجله‌های مختلف، متفاوت است و عنوان‌های شغلی در همه‌ی مجلات یکسان نیستند.” می‌توانید در قسمت masthead هر مجله، عنوان‌های مختلف شغلی را ببینید. بعضی از آن‌ها مانند سردبیر، برای همه‌ی مجلات ضروری است. مثلا در GQ middle east، در رأس کار سردبیر و مدیر هنری وجود داشت. مدیر هنری کسی است که طراحی کلیت مجله را به عهده دارد و برای طرح جلد مجله تصمیم می‌گیرد. او زبان تصویری مجله را خلق می‌کند. “با توجه به اهمیت فضای دیجیتال و وب در زندگی روزمره، غالبا مجلات چاپی فشن، نسخه‌ی دیجیتال مجله‌ی خود را راه‌اندازی کرده‌اند. این موضوع باعث خلق یک عنوان شغلی جدید به نام digital editor یا سردبیر بخش دیجیتال شده است. سردبیر دیجیتال مجله‌ی فشن، محتوای بخش دیجیتال را مدیریت می‌کند که شامل وبسایت ، حساب‌های اینستاگرام، یوتیوب، توییتر و … است.” در مجله‌ای به بزرگی ووگ، عنوان‌های دیگری هم وجود دارد. مثلا بخش‌های مختلف سردبیرهای مختلفی دارند. سردبیر فشن، سردبیر بخش فرهنگی، نویسنده‌ی اخبار و ترندها، و … . در واقع این عنوان‌ها به دو چیز بستگی دارد: بزرگی مجله و موضوعاتی که در آن مجله پوشش داده می‌شود.”

ارتباط خبرنگاران آزاد با مجله‌های فشن

امروزه بسیاری از ژورنالیست‌ها و نویسنده‌های فشن، علاقه دارند به صورت آزاد با مجله‌ها همکاری کنند. کار کردن به عنوان خبرنگار آزاد این امکان را به ژورنالیست‌ها می‌دهند تا با مجله‌های مختلفی کار کنند و کارمند یک نشریه‌ی خاص نباشند. اما این نوع از کار مشکلاتی هم با خود به همراه دارد:”کار آزاد و فریلنس سخت است. ژورنالیست آزاد باید همه‌ی مهارت‌های لازم ژورنالیسم را داشته باشد. پژوهشگر خوبی باشد، به جزییات توجه کند، دستور زبان و قواعد نوشتاری را بلد باشد و لحن نوشتار مجله‌های مختلف را به خوبی بشناسد. ژورنالیستی که تمام وقت با یک مجله کار می‌کند لحن نوشتاری مجله را به خوبی می‌شناسد اما یک ژورنالیست آزاد در عین حال که مدل نوشتاری خودش را حفظ می‌کند؛ باید بتواند سبک نوشتار مجله‌های مختلفی که با آن‌ها کار می‌کند هم بشناسد و رعایت کند.”

نویسندگی مد و مجله‌های فشن در خاورمیانه

رشد صنعت فشن در کشورهای جنوب غرب آسیا و شمال آفریقا، نیاز به رسانه‌های متنوع فشن را در این منطقه تشدید کرده است. تحولاتی که امارات متحده‌ی عربی و شهر دبی پیشگام آن بوده اند، به کشورهای دیگری مانند عربستان سعودی نیز کشیده شده است.

تحولات فشن در کشورهای عربی: مصاحبه با هدیل حسین، تحلیلگر مد در عربستان سعودی

برنامه‌ریزی‌های بلندمدت برای صنعت فشن در این کشورها نیازمند جذب مخاطب جدی است و این وظیفه به عهده‌ی نویسندگان مد و مجله‌های فشن است.”مد و فشن در خاورمیانه بسیار جوان است. درباره‌ی فشن ژورنالیسم در خاورمیانه می‌توانم این‌طور بگویم که اکثر فرصت‌های شغلی در دبی است. زیرا اکثر مجله‌های فشن مانند ووگ و هارپرز بازار در دبی فعالیت می‌کنند. اما مجله‌های مستقل بسیاری هم وجود دارند که در کشورهای دیگری مانند لبنان فعالیت می‌کنند. من فکر می‌کنم فشن ژورنالیسم یک بازار در حال توسعه در خاورمیانه است و هنوز کارهای زیادی هست که باید انجام بدهیم. به نظرم هرچه تعداد طراحان موفق فشن در خاورمیانه بالاتر برود، خبرهای جالب‌تری داریم که به گوش مخاطبان جهانی برسانیم.”

نگاهی به آینده‌ی فشن ژورنالیسم در خاورمیانه

بسیاری از نویسندگان و سردبیران مجله‌های مد و فشن در خاورمیانه، از کشورهای اروپایی و آمریکایی هستند که در رشته‌ی فشن ژورنالیسم تحصیل کرده‌اند. آن‌ها پس از فارغ‌التحصیلی در مجلات بین‌المللی مشغول به کار شده و در نسخه‌های مختلف این مجلات در سرتاسر دنیا، خبرنگاری فشن را ادامه می‌دهند. یکی از دلایل این مسئله، کمبود مدارس و دانشگاه‌ها در خاورمیانه برای آموزش فشن ژورنالیسم است. ” در دبی مدارسی برای تحصیل در رشته‌های مختلف فشن وجود دارد اما خبری از فشن ژورنالیسم نیست. معمولا افراد علاقه‌مند به تحصیل در فشن ژورنالیسم به دانشگاه‌هایی مانند سنت مارتینز لندن و پارسونز نیویورک می‌روند و خارج از خاورمیانه آموزش می‌بینند.”این موضوع رقابت را برای علاقه‌مندان به نویسندگی و خبرنگاری مد در خاورمیانه سخت کرده است و آن‌ها باید برای جلب نظر مجله‌های فشن تلاش بیشتری انجام دهند. رند باور دارد که نویسندگی مد در خاورمیانه بسیار نوپاست اما در آینده‌ی نزدیک تحولات مهمی در این حوزه ایجاد می‌شود.” فشن در کشورهای خاورمیانه در حال رشد جدی است و موازی با آن در پلتفرم‌های مختلف، نسل جدیدی از تحلیل‌گران و منتقدان فشن مشغول فعالیت شده‌اند. من فکر می‌کنم ما در خاورمیانه، شاهد گرایش بیشتر به فرهنگ‌‌های مختلف و اثرپذیری از آن‌ها هستیم. اما با این حال خرده‌فرهنگ‌های رایج میان جوانان (youth culture) ، تا حدودی نگاه واپس‌گرایانه دارند و بیشتر از نوستالژی‌ها و گذشته تغذیه می‌کنند. به همین علت فکر می‌کنم کشورهای خاورمیانه هنوز استایل و سبک خود را در فشن پیدا نکرده‌اند؛ اما این آغاز راه است. به نظر من، ما در مرحله‌ی جمع‌آوری اطلاعات و ایده‌ها هستیم تا بتوانیم سبک خودمان را بسازیم و فکر می‌کنم تا ده سال آینده، کشورهای خاورمیانه بتوانند روایت منسجم‌تری از فشن خود ارائه دهند.”